[kāse]

bowl |

کاسه

معنی: کاسه . [ س َ / س ِ ] (اِ) ظرفی باشد که چیزی در آن خورند. (برهان ). ناجود و قدح و جام و ساغر و پیاله و دوری و طبقچه ٔ بزرگ و یا کوچک مسین و یا چوبین و یا گلین و بادیه و قدح چینی بزرگ و کوچک و هرظرفی که در آن چیزی خورند. (ناظم الاطباء). ظرف مدور از فلز یا گل که دیواره اش بلند باشد و برای حمل غذا و آب استعمال میشود و قسم بزرگ آن را قدح هم گویند. این لفظ مأخوذ از کاس عربی است . (فرهنگ نظام ). کاس . رجوع به کاس شود : و از آمل آلاتهای چوبین خیزد چون کفچه و شانه و شانه نیام و کاسه و طبق . (حدود العالم ).
که چون شاه کسری خورش خواستی
یکی خوان زرّین بیاراستی
سه کاسه نهادی برو از گهر
به دستار زربفت پوشیده سر.
فردوسی .
شمشیر تو خوانی نهد از بهر دد و دام
کز کاسه ٔ سر کاسه بود سفره ٔ خوان را.
انوری .
کاسه ٔ خاصان منه در پیش عام
ترک کن تا ماند این تقریر خام .
مولوی .
کاسه ٔ گرمتر از آش که دید
کیسه ٔبیش تر از کان که شنید.
جامی (امثال و حکم ).
کاسه ٔ چینی که صدا میکند
خود صفت خویش ادا میکند.
؟ (جامع التمثیل ).
قطیمه ؛ کاسه ای از طعام . (منتهی الارب ).
- کاسه به خون زدن و در خون زدن ؛ خون خوردن . (آنندراج ) :
صائب بخون دل نزند کاسه چون کند
هر کس که نیست دست بجام لبالبش .
صائب (از آنندراج ).
کاسه در خون جگرداران عالم میزند
از خمار ظالم آن چشم بی پروا مپرس .
صائب (از آنندراج ).
- کاسه بر سر شکستن ؛ مورد افشای راز شدن یا کردن کسی و کاسه بر سر کسی شکستن ، کنایه از رسوا کردن او را و قدح بر سر کسی شکستن نیز بهمین معنی است . (آنندراج ) :
چنان ز ناله ٔ مستانه بی تو نالیدم
که کاسه بر سر آواز شیر بیشه شکست .
محسن تأثیر.
پیش ساقی لب ز حرف زهد و تقوی بسته ایم
کاسه ٔ زاهد مبادا بر سر ما بشکند.
محمدقلی سلیم .
و رجوع به مجموعه ٔ مترادفات ص 259 شود.
- کاسه بر کف داشتن ؛ برای دریوزه کردن بود. (آنندراج ) :
پگاه نغمه ٔ طنبور کاسه بر کف دست
گدای ناله ٔ شهناز کرده ای ما را.
میرنجات .
- کاسه به زیر کاسه ؛ فنی از کشتی که چانه ٔ خود را بچانه ٔ حریف می پیچند و بعضی گویند دست در زیر زانوی حریف بردن و از جا برداشتن است . (آنندراج ) :
چه خوری غصه ٔ گردون و غم تلواسش
قامت افراخته ای کاسه بزیر کاسش .
میرنجات .
- کاسه به سر و بر سر کشیدن ؛ از عالم ساغر بر سر کشیدن . (آنندراج ) :
وقت رندی خوش که در دوران برنگ لاله کرد
صاف و درد دهر را یک کاسه ای بر سر کشید.
مخلص کاشی (از آنندراج ).
چون زنگیی که کاسه ٔ شیری بسر کشد
شام سیاه هجر فرو برد روز را.
میرزا وحید (از آنندراج ).
- کاسه ٔ پنیر و کاسه ٔ جغرات ؛ کنایه از ماه بدر است . (ناظم الاطباء).
- کاسه پیش کسی بند کردن ؛ خوان به خدمت امیر بستن و به امید منفعت به خانه اش آمد وشد کردن یعنی چون کسی ملتزم به امری شود گویند در سر کار فلان امیر کاسه بند کرده است . (آنندراج ). و رجوع به «کاسه بند کردن » شود. و نیز به مجموعه ٔ مترادفات ص 136.
- کاسه ٔ چه کنم در دست داشتن ؛ همیشه مردد و همیشه از بخت شاکی بودن . مثال : فلان همیشه کاسه ٔ چکنم دردست دارد. (امثال و حکم دهخدا). و رجوع به کاسه کجانهم شود.
- کاسه در پیش کسی داشتن و پیش کف کسی داشتن ؛ احتیاج خود پیش کسی بردن . (آنندراج ) :
چشم بر فیض نظیری همه خوبان دارند
کاسه در پیش گدا داشته سلطانی چند.
نظیری .
رواست لاله اگر کاسه داشت پیش کفم
گلی است داغ که مخصوص گلستان منست .
(از آنندراج ).
- کاسه در زیر آن نیم کاسه یافتن ؛ فریب کسی ظاهر ساخته و عجائبات مشاهده نمودن . (غیاث ) (آنندراج ).
- کاسه کجا بر و کاسه کجا نه ؛ کسی که ناخوانده بر خوان مردم حاضر شود و بر این قسم مدار بگذارند و متأخران بدین معنی کاسه کجا برم و کاسه کجا نهم بصیغه ٔ متکلم استعمال کنند. (آنندراج ) :
آنجا که خوان همتت آراست روزگار
این هفت طاس گردون کاسه کجا برند.
کمال اصفهانی (از آنندراج ).
- کاسه کشیدن و نوشیدن وزدن ؛ کنایه از شراب خوردن . (آنندراج ) :
در این میخانه هر ایمایی از جایی خبر دارد
گدایی کاسه ای زد ساغر جمشید پیدا شد.
میرزا جلال .
چگونه کاسه ٔ پرزهر ناز را نوشند
جماعتی که بدآموز نعمت و نازند.
صائب .
ز خون شکوه ام چون لاله دامانی نشد رنگین
کشیدم کاسه های خون و برلب خاک مالیدم .
صائب .
- امثال :
کاسه ٔ آسمان ترک دارد .
کاسه جایی رود که بازآرد قدح .
|| بمعنی طبل و کوس و نقاره ٔ بزرگ هم آمده است . (برهان ) :
دهل و کاسه همانا که بشب زان نزنند
تا بخسبد خوش و کمتر بودش بر دل بار.
فرخی (دیوان چ عبدالرسولی ص 93).
گر فلک فریاد خصمت نشنود معذور هست
کاسه و کوس شهنشه گوش او کرکرده اند.
ادیب صابر.
|| شکم تار و ستار و کمانچه و چنگ و طبل و کوس و نقاره . (ناظم الاطباء).
- کاسه بردار :
چو دیده به طنبوره و تار او
ز رغبت شدی کاسه بردار او.
ملاطغرا (آنندراج ).
- کاسه ٔ نرگس ؛ جام گل نرگس :
از تهیدستی لب من کی شکایت آشناست
همچو نرگس کاسه ام خالیست اما بی صداست .
نورالعین واقف (از آنندراج ).
|| کنایه از فلک و آفتاب و زمین و دنیا باشد. (برهان ) (ناظم الاطباء).

... ادامه

995 | 0

مترادف: پياله، تاس، جام، راك، ساغر، ظرف، قدح، كاس

نمایش تصویر

اطلاعات بیشتر واژه

ترکیب: (اسم) [مٲخوذ از عربی: کٲسَة]

مختصات: (س ) [ ازع . ] (اِ.)

الگوی تکیه: WS

نقش دستوری: اسم

آواشناسی: kAse

منبع: لغت‌نامه دهخدا

معادل ابجد: 86

شمارگان هجا: 2

دیگر زبان ها

انگلیسی

bowl | socket , drinking cup , chalice , mazer

ترکی

tas

فرانسوی

bol

آلمانی

schüssel

اسپانیایی

bol

ایتالیایی

ciotola

عربی

زبدية | سلطانية , تجويف , كرة , مزهرية , طاس الخمر , كرة البولنغ , لعبة البولنغ , دحرج الكرة , لعب البولنغ , ضرب بشئ , نزل بخفة , صَحن

تشریح نگارش (هوش مصنوعی)

کلمه "کاسه" در زبان فارسی به معنای ظرفی کم عمق است که برای نگهداری و سرو غذا یا مایعات استفاده می‌شود. در نوشتار و گویش فارسی، قوانین و نکاتی برای استفاده صحیح از این کلمه وجود دارد:

حروف بزرگ و کوچک: در زبان فارسی، فقط در ابتدای جملات و نام‌های خاص از حروف بزرگ استفاده می‌شود، بنابراین "کاسه" باید با حرف کوچک شروع شود مگر اینکه در ابتدای جمله باشد.
جنس و تعداد: "کاسه" یک اسم مؤنث است. اگر بخواهید به جمع این کلمه اشاره کنید، به صورت "کاسه‌ها" نوشته می‌شود.
تصریف: مانند سایر اسامی، "کاسه" نیز می‌تواند در جملات با پسوندها و قیدهای مختلف همراه شود، مثلاً:
- "کاسه بزرگ"
- "کاسه‌ای"
- "کاسه‌های زیبا"
نقش در جمله: "کاسه" می‌تواند به عنوان فاعل، مفعول یا حرف اضافه در جملات ظاهر شود. مثلاً:
- فاعل: "کاسه روی میز است."
- مفعول: "من کاسه را می‌شویم."
قافیه و تشبیه: در شعر و ادب فارسی، می‌توان از "کاسه" برای ایجاد تصویرهای زیبا و تشبیه‌های جالب استفاده کرد.

با رعایت این نکات، می‌توان به درستی از کلمه "کاسه" در نوشته‌ها و مکالمات خود استفاده کرد.

مثال برای واژه (هوش مصنوعی)

مادر برای صبحانه، کاسه‌ای پر از ماست و میوه برای من درست کرد.
در بازار یک کاسه سفالی زیبا با نقوش سنتی خریدم.
وقتی در باغ نشسته بودیم، کاسه‌ای از سالاد تازه را به اشتراک گذاشتیم.

واژگان مرتبط: پیاله، طاس، کاسه رهنما، پریز، حفره، حدقه، بوشن، جا، ابخوری، جام باده، در عشاء ربانی، فنجان، جام مشروب خوری چوبی بزرگ

فرم ورود

آدرس بخش انتخاب شده

رویداد ها - امتیازات

زیر مجموعه ها

سوالات متداول

کاسه

معنی کلمه کاسه

معنی واژه کاسه

کاسه

اطلاعات بیشتر واژه

500 کاراکتر باقی مانده

جعبه لام تا کام

تبلیغات توضیحی

تبلیغات موضوعی

تبلیغات تصویری

فرم ورود

آدرس بخش انتخاب شده

رویداد ها - امتیازات

زیر مجموعه ها

سوالات متداول

کاسه

معنی کلمه کاسه

معنی واژه کاسه

کاسه

اطلاعات بیشتر واژه

500 کاراکتر باقی مانده

مطالب مرتبط

کاسه خشک

کاسه ٔ دوش

کاسه ٔ ران

کاسه ٔ رنگ

کاسه ٔ سر

کاسه شدن

جعبه لام تا کام

تبلیغات توضیحی

تبلیغات موضوعی

تبلیغات تصویری