غرورشكن، سلامتى، روزى و بینش

الإمام علیّ علیه السلام

اَ لا تَرَوْنَ اَنَّ اللّه َ سُبْحانَهُ اخْتَبَر الاَْوَّلينَ مِنْ لَدُنْ آدَمَ ـ صَلَواتُ اللّه ِ عَلَيْهِ ـ اِلی الآْخِرينَ مِنْ هذَا الْعالَمِ بِاَحْجارٍ لا تَضُرُّ وَ لا تَنْفَعُ وَ لا تُبْصِرُ وَ لا تَسْمَعُ، فَجَعَلَها بَيْتَهُ الْحَرامَ الّذی جَعَلَهُ لِلنّاسِ قياما، ثُمَّ وَضَعَهُ بِاَوْعَرِ بِقاعِ الاَْرْضِ حَجَرا، وَ اَقَلِّ نَتائِقِ الدُّنْيا مَدَرا، وَ اَضْيَقِ بُطونِ الاَوْديَةِ قُطْرا، بَيْنَ جِبالٍ خَشنَةٍ، وَ رِمالٍ دَمِثَةٍ، وَ عُيونٍ وَشِلَةٍ، وَ قُریً مُنْقَطِعَةٍ، لا يَزْكو بِها خُفٌّ وَ لا حافِرٌ وَ لا ظِلْفٌ، ثُمَّ اَمَرَ آدَمَ عليهالسلاموَ وَلَدَهُ اَنْ يَثْنوا اَعْطافَهُم نَحْوَهُ، فَصارَ مَثابَةً لِمُنْتَجَعِ اَسْفارِهِمْ، وَ غايَةً لِمُلْقی رِحالِهِمْ، تَهْوی اِلَيْهِ ثِمارُ الاَْفْئِدَةِ مِنْ مَفاوِزِ قِفارٍ سَحيقَةٍ، وَ مَهاوی فِجاجٍ عَميقَةٍ، وَ جَزائِرِ بِحارٍ مُنْقَطِعَةٍ، حَتّی يَهُزّوا مَناكِبَهُمْ ذُ لُلاً، يُهَلِّلونَ لِلّهِ حَوْلَهُ، وَ يَرْمُلونَ عَلی اَقْدامِهِمْ شُعْثا غُبْرا لَهُ، قَدْ نَبَذُوا السَّرابيلَ وَراءَ ظُهورِهِم، وَ شَوَّهوا بِاِعْفاءِ الشُّعورِ مَحاسِنَ خَلْقِهِمُ ابْتِلاءً عَظيما وَ امْتِحانا شَديدا وَ اخْتِبارا مُبينا وَ تَمْحيصا بَليغا، جَعَلَهُ اللّه ُ سَبَبا لِرَحْمَتِهِ، وَ وُصْلَةً اِلی جَنَّتِهِ، وَ لَوْ اَرادَ سُبْحانَهُ اَنْ يَضَعَ بَيْتَهُ الحَرامَ وَ مَشاعِرَهُ الْعِظامَ بَيْنَ جَنّاتٍ وَ اَ نْهارٍ، وَ سَهْلٍ وَ قَرارٍ، جَمَّ الاَشْجارِ، دانیَ الثِّمارِ، مُلْتَفَّ البُنَی، مُتَّصِلَ الْقُری، بَيْنَ بُرَّةٍ سَمْراءَ، وَ رَوْضَةٍ خَضْراءَ، وَ اَرْيافٍ مُحْدِقَةٍ، وَ عِراصٍ مُغْدِقَةٍ، وَ رياضٍ ناضِرَةٍ، وَ طُرُقٍ عامِرَةٍ، لَـكانَ قَد صَغُرَ قَدْرُ الْجَزاءِ عَلی حَسَبِ ضَعْفِ الْبَلاءِ. وَ لَوْ كانَ الاَساسُ الْمَحْمولُ عَلَيْها وَ الاَحْجارُ الْمَرْفوعُ بِها بَيْنَ زُمُرُّدَةٍ خَضْراءَ وَ ياقوتَةٍ حَمْراءَ وَ نُورٍ وَ ضياءٍ لَخَفَّفَ ذالِكَ مُصارَعَةَ الشَّـكِّ فِی الصُّدورِ وَ لَوَضَعَ مُجاهَدَةَ اِبْليسَ عَنِ الْقُلوبِ، وَ لَنَفی مُعْتَلَجَ الرَّيْبِ مِنَ النّاسِ وَ لـكِنَّ اللّه َ يَخْتَبِرُ عِبادَهُ بِاَ نْواعِ الشَّدائِدِ، وَ يَتَعَبَّدُهُمْ بِاَ نْواعِ المَجاهِدِ، وَ يَبْتَليهِمْ بِضُروبِ الْمُـكارِهِ اِخْراجا لِلـتَّـكَـبُّرِ مِنْ قُلوبِهِمْ، وَ اِسْكانا لِلتَّذَلُّلِ فی نُفوسِهِمْ، وَ لِيَجْعَلَ ذالِكَ اَبْوابا فُـتُحا اِلی فَضْلِهِ، وَ اَسْبابا ذُ لُلاً لِعَفْوِهِ؛

آیا نمی بینید كه خدای سبحان، مردمان را از زمان آدم ـ صلوات اللّهعلیه ـ تا پایان جهان، با سنگ هایی كه نه زیانی می رسانند و نه سودی و نه می بینند و نه می شنوند، آزمایش كرد و آن سنگ ها را خانه با حرمت خود ساخت و آن جا را جایگاه گرد آمدنِ مردم قرار داد. آن خانه را در سنگلاخ ترین مكان ها و بی گیاه ترین نقاط زمین و تنگ ترین درّه ها جای داد، در میان كوه های خشن و ریگ های داغ و چشمه های كم آب و آبادی های دور از هم كه نه شتری آن جا فَربه می شود، نه اسبی، نه گاوی و نه گوسفندی. سپس خداوند، آدم و فرزندان او را فرمود تا به سوی آن، روی آورند. پس، بیت اللّهالحرام سرمنزل مقصود و بار اَندازشان گردید. مردم با تمام وجود از میان فلات ها و دشت های دور دست و از درون درّه های ژرف و از جزیره های از هم پراكنده دریاها به آن جا روی می آورند تا [به هنگام سعی] از روی فروتنی و خاكساری، شانه های خود را تكان دهند و لا اله الا اللّهگویان، برگِردِ آن [خانه]بچرخند و با موهای آشفته و پیكرهای گَرد گرفته، هَروَله كنان بشتابند، در حالی كه جامه های شخصی خود را به كناری انداخته اند و با اصلاح نكردن موها قیاله زیبای خود را تغییر داده اند تا آزمونی بزرگ و امتحانی سخت و آزمایشی آشكار و خالص شدن و پاك سازیِ مؤثری باشد كه خداوند بزرگ، آن را سبب رحمت خود و وسیله رسیدن به بهشتش قرار داده است. اگر خدای سبحان می خواست خانه با حرمت خود و جایگاه های ارجمند خویش را در میان باغ ها و جویبارها و سرزمین های هموار و پُردرخت و پرمیوه كه خانه هایش به هم پیوسته و روستاهایش نزدیك به هم است، در میان گندم زارها و بُستان های سرسبز و زمین های پر گیاه و دشت های پر آب و در وسط باغستان های خرم و بهجت زا و جاده های آباد قرار می داد، هر آینه به همان نسبت كه آزمایش، ساده تر بود، پاداش هم كم تر بود. اگر شالوده كعبه و سنگ هایی كه در ساخت آن به كار رفته از زُمرّد سبز و یاقوت سرخ و نور و روشنایی بود، از رخنه شك و تردید در سینه ها كم می كرد و كوشش شیطان را از دل ها به كنار می زد و تلاطم تردید و وسوسه را از مردم، دور می ساخت. اما خداوند، بندگانش را با انواع سختی ها می آزماید و با مجاهدت های گوناگون به بندگی می گیرد و با گرفتاری های مختلف امتحان می كند، تا كبر و خودپسندی را از دل هایشان بیرون كند و فروتنی و خاكساری را در جان هایشان بنشاند و درهای فضل و رحمتش را به روی آنان بگشاید و اسباب عفو خویش را به آسانی در اختیارشان گذارد.

منبع: نهج البلاغه، خطبه 192.