هر آن كس كه دندان دهد، نان دهد

امام على علیه السلام

كانَ فيما وَعَظَ بِهِ لُقْمانُ ابْنَهُ اَنْ قال لَهُ: يا بُنَیَّ! لِيَعْتَبِرْ مَنْ قَصُرَ يَقينَهُ وَ ضَعُفَتْ نيَّتُهُ فی طَـلَبِ الرِّزْقِ، اَنَّ اللّهَ تَبارَكَ وَ تعالی خَلَقَهُ فی ثَلاثَةِ اَحْوالِ مِنْ اَمْرِهِ وَ آتاهُ رِزْقَهُ وَ لَمْ يَكُنْ لَهُ فی واحِدَةٍ مِنْها كَسْبٌ وَ لا حيلَةٌ، اِنَّ اللّهَ تَبارَكَ وَ تَعالی سَيَرْزُقُهُ فِی الْحالِ الرّابِعَةِ... فی رَحِمِ اُمِّهِ... مِنْ لَبَنِ اُمِّهِ... مِنْ كَسْبِ اَبَوَيْهِ... حتّی اِذا كَبِرَ وَ عَقَلَ وَ اكْتَسَبَ لِنَفْسِهِ ضاقَ بِهِ اَمْرُهُ وَ ظَنَّ الظُّنونَ بِرَبِّهِ وَ جَحَدَ الْحُقوقَ فی مالِهِ وَ قَتَرَ عَلی نَفْسِهِ وَ عِيالِهِ، مَخافَةَ اِقْتارِ رِزْقٍ وَ سوءِ يَقينٍ بِالْخَلَفَ مِنَ اللّهِ تَبارَكَ وَ تَعالی؛

از جمله اندرزهای لقمان به فرزندش این بود: فرزندم! كسی كه در به دست آوردن روزی، یقینش [به خدا] اندك و نیّتش [به روزی رسان] سست است، باید از آن عبرت آموزد كه خدای تبارك و تعالی او را در سه جا از خلقتش روزی داد؛ بی آن كه خودش در آنها تلاش و برنامه ای داشته باشد. پس خدای تبارك و تعالی در مرحله چهارم نیز روزی او را خواهد داد... در رحم مادرش... و از شیر مادرش... و از درآمد والدینش روزی او را داد... تا آن كه بزرگ شد و عقلش رشد كرد و مستقلاً درامد كسب كرد. در این هنگام بر خود سخت گرفت و به پروردگارش بدگمان شد و از ترس تنگدستی و یقین نداشتن به وعده خدای تبارك و تعالی، حقوق مالی خود (نسبت به دیگران) را نادیده گرفت و خود و خانواده اش را در سختی و تنگنا قرار داد.

منبع: خصال، ص 122، ح 114.