عدل الهی

امام صادق علیه السلام

29 هذِهِ الآفاتُ... مِنَ الوَباءِ وَالجَرادِ و ما اَشبَهَ ذلِكَ ما بالُها لا تَدومُ...و يُلذَعُ اَحيانا بِهذِهِ الآفاتِ اليَسيرَةِ لِتَأديبِ النّاسِ وَ تَقويمِهِم، ثُمَّ لاتَدومُ هذِهِالآفاتُ، بَل تَـكشِفُ عَنْهُم عِندَ القُنوطِ مِنهُم، فَتَـكونُ وُقوعُها بِهِمْ مَوعِظَةً و كَشفُهاعَنهُم رَحمَةً.... فَاِذا عَضَّتهُ المَكارِهُ وَ وَجَدَ مَضَضَهَا اتَّعَظَ وَ اَبصَرَ كَثيرا مِمّاكانَ جَهِلَهُ وَ غَفَلَ عَنهُ، وَ رَجَعَ اِلی كَثيرٍ مِمّا كانَ يَجِبُ عَلَيهِ... اِنَّ هذِهِ الآفاتِ وَ اِن كانَتتَنالُ الصّالِحَ وَ الطّالِحَ جَميعاً، فَاِنَّ اللّه َ جَعَلَ ذلِكَ صَلاحا لِلصِّنفَينِ كِلَيهِما :اَمَّا الصّالِحونَ فَاِنَّ الَّذی يُصيبُهُم مِن هذا يَرُدُّهُم نِعَمَ رَبِّهِم عِندَهُم فی سالِفِ اَيّامِهِم فَيَحدوهُم ذلِكَ عَلَی الشُّكرِ وَ الصَّبرِ، وَ اَمَّا الطّالِحونَ فَاِنَّ مِثلَ هذا اِذا نالَهُمكَسَرَ شِرَّتَهُم وَ رَدَعَهُم عَنِ المَعاصی وَالفَواحِشِ، وَكَذلِكَ يَجْعَلُ لِمَن سَلِمَ مِنهُممِنَ الصِّنفَينِ صَلاحا فی ذلِكَ، اَمَّا الاَبرارُ فَاِنَّهُم يَغتَبِطونَ بِماهُم عَلَيهِ مِنَ البِرِّوَ الصَّلاحِ و يَزدادونَ فيهِ رَغبَةً وَ بَصيرَةً، و اَمَّا الفُجّارُ فَاِنَّهُم يَعرِفونَ رَأفَةَ رَبِّهِموَ تَطَوُّلَهُ عَلَيهِم بِالسَّلامَةِ مِن غَيرِ استِحقاقِهِم، فَيَحُضُّهُم ذلِكَ عَلَی الرَّأفَةِ بِالنّاسِوَالصَّفحِ عَمَّن اَساءَ اِلَيهِم ؛

این آفت ها، از قبیل وبا و هجوم ملخ و مانند اینها، دوام ندارند...و گاهیبا این آفت های زودگذر، آسیبی به مردم می رسد تا ادب شوند و مقاوم گردند.البته آفت ها دوامی ندارند و همین كه موجب ناامیدی مردم شوند، برداشته می شوندتا معلوم گردد كه گرفتار شدن به آفات، اندرزی برای مردم و برطرف شدن آفات [نیز]بخشایشی در حق آنان است... پس هرگاه سختی ها انسان را فرا گرفتند و او رنج آنهارا چشید، پند می گیرد و از بسیاری چیزها كه نمی دانست و غفلت داشت، آگاه می گرددو به سوی بسیاری چیزها كه بر او واجب بوده، توجه می كند... هرچند چنین آفت هاییهم به نیكوكاران و هم به بدكاران می رسند، امّا خداوند، آنها را برای هر دو گروه، خوبقرار داده است.برای نیكوكاران، خوب است، چون هر آسیبی به آنان برسد، آنها را نسبت بهنعمت های پروردگارشان ـ كه در گذشته داشته اند ـ هشیارتر می كند و به سپاس گزاری وصبر بر می انگیزد. برای بدكاران هم خوب است، چون وقتی چنین آسیبی به آنها برسد،شرارتشان را در هم می شكند و از گناهان و زشتی ها بازشان می دارد.همچنین خداوند، جانِ سالم به در بُردن از آفت ها را برای هر دو گروه،خوب قرار داده است. برای نیكوكاران، خوب است، چون آنها را به نیكیو درستكاری خویش امیدوار می كند و برای بدكارانهم خوب است، چون مهربانی و احسان پروردگارشان را در می یابند كه آنها را سالم قرار داد، با آن كهشایسته اش نبودند، و همین، آنها را به مهربانی با مردم و گذشت از بدی های دیگراندر حقّ خویش، تشویق می كند.

منبع: بحار الأنوار، ج 3، ص 138 و 139