سویق چه خواصی دارد؟

امام باقر علیه ‏السلام

ما أعظَمَ بَرَكَةَ السَّويقِ ! إذا شَرِبَهُ الإِنسانُ عَلَى الشِّبَعِ أمرَأَهُ وهَضَمَ الطَّعامَ، وإذا شَرِبَهُ الإِنسانُ عَلَى الجوعِ أشبَعَهُ، ونِعمَ الزَّادُ فِي السَّفَرِ وَالحَضَرِ السَّويقُ.

سویق ، چه قدر پُربركت است! اگر انسان در حالی كه سیر است، آن را بخورد، غذا را گوارش می‏دهد و اگر در حالی كه گرسنه است، بخورد، او را سیر می‏سازد. سویق، چه نیكو توشه‏ای در سفر و در حضر است !

منبع: طبّ الأئمّة لابنی بسطام، صفحه 67، بحار الأنوار، جلد 66، صفحه 278، حدیث 13، دانش نامه احادیث پزشكی: 2 / 374 سَویق: به آن در فارسى قدیم، «پِست» گفته مى‏شد. امروزه به آن «قاووت» یا «پوره» مى‏گویند. گفتنى است كه لغت‏نامه دهخدا لفظ «قاووت» را تركى مى‏داند كه غالبا به معناى آرد حبوبات بریان‏شده است؛ لیكن این واژه، گاه در مورد غیر حبوبات (مانند برخى میوه‏ها یا تره‏بار) نیز كار برد دارد. علاّمه مجلسى مى‏گوید: از [گفته] كلینى چنین برمى‏آید كه «سویق»، درصورتى كه در روایات، همراه با قیدى [مانند جو ]نباشد، به معناى «سویق گندم» است؛ چرا كه مى‏گوید: «باب انواع سویق‏ها و برترىِ سویق گندم» و سپس در ذیل این عنوان، حدیث‏هایى را مى‏آورد كه در آنها واژه «سویق»، بدون صفت یا مضافٌ الیه، آمده است. شهید در الدروس گفته است: «درباره سویق و سود آن، روایت‏هاى فراوانى رسیده و كلینى، سویق را به معناى سویق گندم، دانسته است». مؤلّف بحر الجواهر گفته است: «از هفت چیز، سویق مى‏سازند: گندم، جو، كُنار، سیب، كدو، دانه انار و شلغم. همه این انواع، طبع را مهار مى‏كند، قى و دلشوره‏اى را كه از صفرا زاده مى‏شود، از میان مى‏برد، رطوبت معده را خشك مى‏كند، و اگر قدرى سویق جو با آب و مقدار اندكى شیر برداشته و خشخاش بو داده ساییده با آن مخلوط شود، براى شكم رَوى، سودمند است، نیش‏زدگى‏ها را تسكین مى‏دهد و خواب مى‏آورد». ابن بیطار، به نقل از رازى گفته است: «هر سویقى با چیزى كه از آن ساخته مى‏شود، تناسب دارد. براى نمونه، سویق جو، از سویق گندم، سردتر است، به همان اندازه كه خودِ جو، طبعى سردتر از گندم دارد. این سویق، همچنین نفخ بیشترى پدید مى‏آورد. از میان همه سویق‏ها، استفاده از سوی