گاو كشك چه فایده دارد؟

طبّ الأئمّة علیهم‏السلام

حَجَجتُ فَأَتَيتُ المَدينَةَ ، فَدَخَلتُ مَسجِدَ الرَّسولِ صلى‏ الله ‏عليه و ‏آله و سلّم فَإِذا أبو إبراهيمَ عليه السلام جالِسٌ في جَنبِ المِنبَرِ، فَدَنَوتُ فَقَبَّلتُ رَأسَهُ ويَدَيهِ وسَلَّمتُ عَلَيهِ، فَرَدَّ عَلَيَّ السَّلامَ، وقالَ: كَيفَ أنتَ مِن عِلَّتِكَ؟ قُلتُ: شاكِياً بَعدُ. وكانَ بِيَ السِّلُّ. فَقالَ: خُذ هذَا الدَّواءَ بِالمَدينَةِ قَبلَ أن تَخرُجَ إلَى مَكَّةَ ، فَإِنَّكَ تُوافيها وقَد عوفيتَ بِإِذنِ اللّه‏ِ تَعالى. فَأَخرَجتُ الدَّواةَ وَالكاغَذَ وأملى عَلَينا: يُؤخَذُ سُنبُلٌ ، وقاقُلَّةٌ ، وزَعفَرانٌ ، وعاقِرقِرحا ، وبَنجٌ ، وخَربَقٌ أبيَضُ؛ أجزاءً بِالسَّوِيَّةِ، وإبرِفيونٌ جُزءينِ، يُدَقُّ ويُنخَلُ بِحَريرَةٍ، ويُعجَنُ بِعَسَلٍ مَنزوعِ الرَّغوَةِ، ويُسقى صاحِبُ السِّلِّ مِنهُ مِثلَ الحِمَّصَةِ بِماءٍ مُسَخَّنٍ عِندَ النَّومِ، وإنَّكَ لا تَشرَبُ ذلِكِ إلاّ ثَلاثَ لَيالٍ، حَتّى تُعافى مِنهُ بِإِذنِ اللّه‏ِ تَعالَى. فَفَعَلتُ، فَدَفَعَ اللّه‏ُ عَنّي فَعوفيتُ بِإِذنِ اللّه‏ِ تَعالى.

- به نقل از احمد بن بشاره -: حج گزاردم و به مدینه رفتم. آن‏جا وارد مسجد النبی صلی‏ الله ‏علیه و ‏آله و سلّم شدم و به ناگاه، امام كاظم علیه‏السلام را دیدم كه در كنار منبر نشسته است. به او نزدیك شدم، بر سر و دستانش بوسه زدم و به او سلام كردم. او سلامم را پاسخ داد و فرمود: «با بیماری‏ات چه طوری؟». گفتم: هنوز، از آن در رنجم. من پیش‏تر، سِل داشتم. فرمود: «این دارو را در مدینه بگیر، پیش از آن كه روانه مكّه شوی؛ چه، در این صورت، در حالتی به مكّه خواهی رسید كه به اذن خداوند متعال، بهبود یافته‏ای». من دوات و كاغذ بیرون آوردم و او برایمان چنین املا فرمود: «مقادیری همانند از سنبل، قاقله، زعفرا ن، آككرا، بنج و پلخم‏سفید (ابرفیون) و از همین پیمانه، دو واحد گاوكُشك (فربیون) برداشته، آرد می‏شود و بر پارچه‏ای حریر، غربال می‏گردد. آن‏گاه، از آن با عسلی كه كفِ رویش برداشته شده، خمیری ساخته می‏شود و در هنگام خواب، به اندازه یك نخود از آن در آبِ گرم ]به بیمار[ خورانده می‏شود. از این ]محلول]، تنها سه شب نخواهی خورد كه به اذن خداوند عز و جلبهبود خواهی یافت». من، این كار را انجام دادم و خداوند، بلا را از من راند و به اذن خداوند متعال، بهبود یافتم.

منبع: فی المصدر: «تعافى فیها» والتصویب من بحار الأنوار.طبّ الأئمّة لابنی بسطام، صفحه 85، بحار الأنوار، جلد 62، صفحه 179، حدیث 1، دانش نامه احادیث پزشكی: 1 / 344 مؤلّفان ملحق لسان العرب، واژه «قاقلى» را چنین تعریف كرده‏اند: گیاهى است یك‏ساله كه در شنزارهاى ساحل، بسیار مى‏روید.امّا ظاهراً از دیدگاه ابوالقاسم پرتو، «قاقله» و «قاقلى» دو چیز جداى از هم‏اند. وى در توضیح قاقله مى‏آورد: قاقله در فارسى، لاچى آلاچى، سایه‏پرورد. در برخى واژه‏نامه‏ها، قاقله را هل یا هیل دانسته‏اند. در برهان آمده دانه گیاهى همگون با هِل است، ولى بزرگ‏تر از آن.مؤلّفِ واژه یاب، درباره قاقلى نیز آورده كه واژه‏اى قبطى تازى شده و به معناى «شورگیا» است (واژه‏یاب، جلد 2، صفحه 1372). م.آككرا: گیاهى از جنس بابونه و از تیره مركّبان كه گَردِ گُل‏هاى خشك شده آن، كُشنده حشرات است. عاقرقرحا، عقار كوهان، فورسیون، ك] طرفون... جنام‏هاى دیگر آن استج (فرهنگ معین).بنج، گروهى از گیاهان طبّى مخدّر از رسته گیاهان بادمجانى را در بر مى‏گیرد.خربق: گیاهى است با برگ‏هاى سبز شبیه برگ خیار [از نوع زینتى آن] و البته كوچك‏تر از آن. این برگ‏ها مقدارى زِبر است و گیاه نیز ساقه‏اى خشن و گل‏هایى سفید دارد. در این گیاه، رنگ خرفه نیز دیده مى‏شود و شكل كلّى گیاه، همانند گل سرخ است.ابرفیون، معرّب فربیون است و گاه، فرفیون هم گفته مى‏شود. گفته‏اند: مقصود از آن، صمغ مازربون Mazereum](هفت برگ) [است. گیاهى است گرم كه در سال چهارم، خشك مى‏شود. گفته شده در سال سوم، خشك مى‏شود. با یك قیراط تا یك‏دانگ از آن، شربت مى‏سازند. بلغم را از كفل، پشت و روده‏ها بیرون مى‏برد و براى سیاتیك و قولنج، خوب است.مترجم افزوده است: