كبر چیست؟

پیامبر خدا صلی‏ الله ‏علیه و ‏آله و سلّم

يا أبا ذَرٍّ، مَن ماتَ وفي قَلبهِ مِثقالُ ذَرَّةٍ مِن كِبرٍ لم يَجِدْ رائحَةَ الجَنّةِ إلاّ أن يَتوبَ قبلَ ذلكَ، فقالَ: يا رسولَ اللّه، إني لَيُعجِبُني الجَمالُ حتّى وَدِدتُ أنَّ عِلاقَةَ سَوطي وقِبالَ نَعلي حَسَنٌ، فَهل يُرهَبُ علَيَّ ذلكَ ؟ قالَ: كيفَ تَجِدُ قَلبَكَ ؟ قالَ: أجِدُهُ عارِفا للحَقِّ مُطمَئنّا إلَيهِ، قالَ: ليسَ ذلكَ بالكِبرِ، ولكنَّ الكِبرَ أن تَترُكَ الحَقَّ وتَتَجاوَزَهُ إلى غيرِهِ، وتَنظُرَ إلَى الناسِ ولا تَرى أنَّ أحَدا عِرضُهُ كَعِرضِكَ ولا دَمُهُ كَدَمِكَ.

ای ابوذر ! هر كس بمیرد و در دلش ذرّه‏ای تكبّر باشد، بوی بهشت را استشمام نمی‏كند مگر این كه پیشتر توبه كند. عرض كرد: ای رسول خدا ! من زیبایی را دوست دارم، حتّی دوست دارم بند تازیانه‏ام و دوال كفشم زیبا باشد. آیا از این حالت بیم كبر و خود پسندی می‏رود ؟ فرمود: دلت را چگونه می‏یابی ؟ عرض كرد: آن را شناسای حقّ و آرام گرفته بدو، می‏یابم. فرمود: پس این حالت، كِبر نیست. بلكه كبر، آن است كه حقّ را فروگذاری و به ناحقّ روی آوری و به مردم با این دید نگاه كنی كه هیچ كس آبرویش چون آبروی تو و خونش چون خون تو، نیست.

منبع: بحار الأنوار: 77 / 90 / 3 منتخب میزان الحكمة: 480