فلسفه حجاب و پوشش

چرا پوشیدن لباس سیاه مکروه است؟

ابتدا باید دقت داشت که پوشیدن لباس سیاه به طور مطلق مکروه نیست. آنچه روشن تر است، کراهت آن در نماز است، که نسبت به آن نیز استثناهایی بیان شده است. از جمله اینکه بعضی از لباس ها، هر چند برای نماز استفاده شوند، مشکی بودنشان اشکالی ندارد. از جمله اینکه پیامبر (ص) می فرمایند: با لباس سیاه نماز نخوانید. اما مشکی بودن خفّ (نوعی کفش چرمی نازک) عمامه و کساء، اشکالی ندارد.[۱] همچنین کراهت پوشش مشکی برای مردان است و نسبت به زنان چنین حکمی وجود ندارد. همچنان که صاحب جواهر می فرمایند: طبق تصریح کتاب‌های متعددی از اصحاب امامیه کراهت پوشش سیاه مختص مردان است زیرا شارع مقدّس پوشش غلیظ‌تر و بیشتری برای زنان هنگام مواجهه با نامحرم قرار داده است و رنگ مشکی در مقایسه با رنگ‌های دیگر به نحو بهتری پوشش غلیظ‌تر و بیشتر را تأمین می‌کند.[۲] اما درباره چرایی کراهت رنگ مشکی، در روایات به این مساله اشاره شده است که از لباس دشمنان خدا، دوری کنیم و لباس مشکی را لباس دشمنان خدا معرفی کرده اند: امام صادق (ع) می فرمایند: خداوند عزّ و جل به پیامبرى از پیامبرانش وحى فرمود كه به مؤمنین بگو: لباس دشمنان من را مپوشید و طعام دشمنانم را تناول نكنید و راه دشمنان مرا طى نكنید پس شما نیز دشمن من خواهید شد همان طورى كه آنها دشمن من هستند.[۳] جبرئیل علیه السّلام بر رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله نازل شد در حالى كه قبایى سیاه به تن و كمربندى كه در آن خنجرى بود به خود بسته بود. رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلم فرمود: یا جبرئیل این چه تركیبى است؟ جبرئیل عرض كرد: این تركیب پسر عمّت عبّاس است، یا محمّد واى بر فرزندانت از فرزندان عبّاس (که رنگ مشکی از لوازم بنی العباس بود.)[۴] حضرت امیر المؤمنین علیه السّلام فرمود: لباس سیاه مپوشید زیرا آن لباس فرعون مى‏ باشد.[۵] البته باید توجه داشت که سیرت باطنی انسان بسیار مهم تر از رنگ لباس است. همان گونه که امام صادق (ع) به این مساله اشاره می فرمایند: شیعه از حضرت ابى عبد اللَّه علیه السّلام راجع به پوشیدن لباس سیاه سؤال مى‏ كردند و دیدیم آن جناب را كه نشسته بودند در حالى كه جبّه‏اى سیاه به تن و عرق چینى سیاه به سر و موزه‏اى سیاه كه در داخلش پنبه سیاه بود به پا داشتند، راوى مى ‏گوید: سپس حضرت قسمتى از موزه را شكافت و فرمود پنبه‏اى كه داخل آن است سیاه مى‏باشد و از آن قسمت شكافته شده مقدارى پنبه سیاه بیرون آورد (تا نشان دهند که مجبور بوده اند برای این لباس از پارچه سیاه استفاده کنند تا پنبه های درون مشخص نباشد.) و پس از آن فرمود: دل و قلب خود را سفید نما و هر چه خواستى بپوش.[۶]   [۱]. الكافی، ج‏۳ ، ص ۴۰۳.
[۲]. جواهرالکلام، ج ۸، ص ۲۳۵.
[۳]. مشكاة الأنوار فی غرر الأخبار، ص ۳۲۵.
[۴]. من لا یحضره الفقیه، ج‏۱، ص ۲۵۲.
[۵]. تحف العقول،  ص۱۰۵.
[۶]. علل الشرائع، ج‏۲، ص ۳۴۷.

(برگرفته از مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی)