دعا و مناجات

چرا در پایان زیارت عاشورا به سجده می رویم و حمد می کنیم؟

بعد از روز عاشورا، هنگامی که حضرت زینب(س) با ابن زیاد ملعون سخن می گوید، ابن زیاد می گوید: دیدى خدا با برادر و خاندانت چه كرد؟ حضرت زینب (س) می فرمایند: به جز خوبى ‏ندیدم اینان افرادى بودند كه خداوند سرنوشت‏شان را شهادت تعیین كرده بود لذا آنان نیز بخوابگاه‏هاى ابدى خود رفتند.[۱]

این نوع نگاه، از دیدن یک روز، در یک منطقه کوچک فراتر رفته و تمام هستی را می نگرد. از همین روست که جز زیبایی نمی بیند! در این دیدگاه زیبایی عبودیت و بندگی امام حسین(ع) که خواست خدای متعال را این گونه، تحقق می بخشد  دیده می شود؛ زیبایی وفاداری و ولایت پذیری اصحاب و یارانی که با تمام وجود، در راه دفاع از ولایت، هستی خویش را تقدیم می کنند، فهمیده می شود و استمرار این جریان برای همیشه تاریخ مد نظر قرار می گیرد. در این نگاه، خباثت و رذالت یزیدیان، تنها سبب تجلی کامل تر، زیبایی های عالم می شود. اگر شب ظلمانی نباشد، ماه و ستارگان دیده نمی شوند، تا زیبایی آن ها فهمیده شود. و اگر اوج خباثت ها و رذالت ها در کربلا رخ نمی داد، اوج ایثار و عبودیت و ... این گونه تجلی نمی یافت.
پس می توان کربلا را زیبا دید. و انسان موحد، با دیدن هر زیبایی، زبان به حمد خدای متعال می گشاید! زیرا او رب العالمین است و تمام زیبایی ها، از او ناشی شده است.
البته با دیدگاه های دیگری نیز می توان به شکر پرداخت! که به چند نمونه آن اشاره می شود:
۱. اگر امام حسین (ع) و یاران با وفایشان، آن گونه در کربلا اقدام نمی کردند، امروز چه چیزی از مسیر سعادت باقی مانده بود؟ آیا ما انسان ها، می توانستیم دین نجات بخش را بیابیم؟ چراغ جهان افروزی که مسیر را برای همیشه روشن نگاه داشته است، چقدر جای شکر گذاری دارد؟ کسی که این مساله را بفهمد، چگونه به خود جرات کوچکترین گناهی را می دهد؟ و در مقابل چقدر مدیون امام حسین(ع) و خدای امام حسین(ع) می باشد؟

۲. مومن با عزاداری در مصیب مولای خود، چه اجر و فضیلتی کسب می کند؟ امام رضا علیه السّلام  می فرمایند: «كسى كه یاد آور مصیبت ما شود و براى آن ستم‏هائى كه در حق ما شده گریه كند درجه وى فرداى قیامت نظیر درجه ما خواهد بود. كسى كه متذكر مصیبت ما گردد و گریان شود و دیگران را هم گریان كند چشم وى در آن روزى كه همه چشم‏ها گریانند گریان نخواهد بود.»[۲]  مومن با سوز و گداز در مصیبت مولای خود، اقامه عزا می کند، و برای این کار متوقع پاداش نیست. اما حال که پاداش می دهند، آیا نباید شکر گزار باشد؟

۳. اما شاید مهم ترین دلیلی که برای این حمد بتوان گفت، این است که یاد بگیریم، هرگز به خدا اعتراض نکنیم! در مقابل سخت ترین مصائب و دردها، باید خدا را حمد کرد. آن نوع عزاداری که همراه با اعتراض به خدای متعال صورت بگیرد، در اسلام نهی شده، و قرار گرفتن حمد و سجده شکر در آخر زیارت عاشورا، ما را به خوبی از افتادن به این خطا می رهاند. ما باید بیاموزیم که در نظام خلقت هر چیز به درستی در جای خود قرار گرفته است و حتی مصیبت ها نیز لازم و ضروری است و اعتراض به خدای متعال جایی ندارد.

[۱]. بحار الأنوار ج‏۴۵، ص۱۱۶.
[۲]. بحار الأنوار ج‏۴۴، ص۲۷۸.

(برگرفته از مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی)