جهت کپی کردن میتوانید از دکمه های Ctrl + C استفاده کنید
رویداد ها - امتیازات
×
رویداد ها - امتیازات
برای بررسی عملکرد فعالیت و امتیازات خود باید در وب سایت وارد باشید. در صورت عضویت از بخش بالای صفحه وارد شوید، در غیر این صورت از دکمه پایین، مستقیم به صفحه ثبت نام وارد شوید.
معنی: فن و شیوه حفر قنات بوسیله مسلمنان به اروپا برده شد. از نخستین مناطقی که در اروپا با آب کاریز آبیاری شد منطقه کتالونیا، و بویژه مادرید بود( 8 ص 177) ، و گویا اولین کاریزها دراسپانیا بوسیله امویان حفر شده باشد. اولیور اسین که در مورد تاریخ مادرید تحقیقات بسیرا کرده می گوید « در حقیقت، بسیار محمتمل است که کلمه عبری «مادرید» پایتخحت کنونی اسپانیا، لاتیشده واژه عربی «مجرا» باشد که دقیقاص به جویهای زیر زمینی آب که دراطراف مادرید بسیراند اطلاق می شوند( 2 ص 365). جزایر قناتری و تناریف که در اقیانوس اطلس و فاصله‌ی کم ز ساحل شمال غربی افریقا دارند، شیوه حفر قنات‌همراه دیگر پدیده های فرهنگ اسلامی گسترش یافته است. پس از آنکه قاره امریکا کشف شد، اسپانیبایی تکنیک کاریز کنی را با خود به امریکا بردند. ج. سیمون که سالها پیش (1907) از قناتهای کی منطقه در شیلی نام برده آنرا متعلق به دوران پیش از کشف امریکا می داند(14 ص 392 –387) . اما بعلت کمبود شواهد نمیتوان نظر قطعی در این مور مسائل نواحی خشک دارد همطزمان با بسیاری محققان دیگر آنرا از زمان اسپانیایی‌ها و یادگار فرهنگ سلامی رد اسپانیا می دانند( 6 ص 91). منطقه پیکا رد سمال شیلی در نزدیکی اقیانوس کبیر به داشتن کاریز که در این منطقه ( گالریا) خاونده می شود هرت دارد. عیسی بومن کهدر مورد صحرای «آتاکاما» در شیلی تحقیق کرده، ویژگی‌های این کاریزها را ذکر کرده است. او طول متوسط قنات‌ها پیکا را 5ر1 کیلومتر می داند، که طولانی ترین آنها 2350 متر و کوتاه ترین 100 متر است. از مجموع 15 رشته قنات‌پیکا 37 لیتر در ثانیه است(3 ص 20و21).
در مکزیک یک قنات در دره‌های مرکزی و نیز جنوب شرقی این کشور، در مناطق ک کانیون هاستکا، تکامن چالو، تهواکان وجود دارد، که نخستین بار ترول درسال 1954 از آن خبر داد(16). و بعدها در حدود 1972 موضوع رساله دکترای« آن کیرکبی»جغرافیدانان کاندایی بود. که بخش کوچکی از آنرا چاپ کرده است ( 11 ص 210). هارولد در جن، که از کاریزهای پرو نام می برد،آنها را یادگار تمدن «نزکا» و مربوط به پیش از کشف امریکا می داند(7 ص 354).جرج کربسی استاد جغرافی دانشگاه سیراکیوز امریکا که از وجد کاریز در کالیفرنیا جنوبی یاد کرده همه آنها را از یادگارهای اسپانمیایی می دان(5 ص 44). از نکات قابل اهمیت اینکه « ری لینسلی»و « ژوروف فرانسین» درز کتاب مهندسی منابع آب» آنچه از قناتهای ایران یاد می کنند می نویسد: « مشابه این چاهها( قناتهای ایران) در جزیره هاوایی نیز وجود دارند، که آب شیرین را که در طبقات بالای لایه‌های نمکی قرار دارد، مهیا می سازند»(13 ص 104). منطقه گسترش کاریز در ترکستان چین قناتهای اروپا: مهمترین مرکز شناخته شده قناتهای اروپا در منطقه‌ای بین آلمان غربی و چکوسلواکی و در مرز جنوبی آلمان شرقی ایت در منطقه باوریا و بوهم. تا کنون 14 رشته قنات در اطراف شهر «سلب Selb » در آلمان غربی و 11 رشته درشهر «Asch» در چکواسلواکی شناخته شده‌اند. ه از 6 تا 800 متر طول دارد. معلوم است که 10 رشته از مجموع این 25 رشته قنات بین سالهای 1700 تا 1927 حفر شده‌اند و حفر 15 رشته دیگر که قدیمی ترند معلوم نیست. « هلموت کلوبرت» که در مورد قناتهای این منطقه به دقت تحقیق آغاز حفر قنات را منسوب به بعد از جنگهای صلیبی و اصل آنرا از ایران یم داند(12). عضی نوشته‌ها از وجود کاریز در ایتالیا نیز خبر می دهد (5 ص 44) اما هیچ اطلاع بیشتری درباره آنها در دست نیست . همچنین پروفسور کریستیان برژمبژه استاد مردم شناسی و صاحبنظر در مورد مردم شناسی ایران نگارنده را از وجود چند رشته قنات درنواحی فرانسه آگاه کرد، که در این مورد نیز خبری دیگری در دست نیست. کاریز در چین دراینکه ایران و چین قرن‌ها ارتباط نزدیک تجارتی ئ فرهنگی داشته‌اند سک نیتس، که جاده ابریشم تنها نودار مشهودی از آن است. ترکستان چین و بویژه منطقه تورفان نیز به داشتن کاریزهای بسیار ( به همین نام Karez) نامور است. « گرم گرشسیمالو» (1889 م) جهانگرد روسی از نخستین نویسندگان است که درروزگار اخیر از کاریزهای ترکستان چین خبر می دهدو «السورتن هانتیگتون» امریکایی که بین سالهای 1901 تا 1906 به این منطقه آمده می گوید: « جمعیت جلگه تورفان حدود 9500 خانوار است ( 50000 نفر ) که زندگی 5400 خانوار بر استفاده ازآبهای سطحی و زندگی 4100 خانوار بر استفاده از آب کریز استوار است»( 10 ص 311) هانتیگوتون ضمن اینکه از چندین کاریز خراب شده یاد کرده، می گوید که فن کاریز کنی درحدود سال 1780 میلادی از یارن یا از سرزمنی اطراف خزر بله ترکستان آورده شده است. او اطلاعاتی که آوره از بیگ لوک چون و نیز از فلای کوک چون گرفته است همچنین او می گوید که دررسالهای سفرش به ترکستان تنها 15 رشته کاریز در « اسا» حفر شده است(10 ص 311). « چانگ – چی- یی» استاد چینی الاصل دیگر جان هاپکینز،ضمن بررسی ممناسبات ارضی درایلات «شین کیانگ» ( که ترکستان چین بخشی از این ایالت است) می گوید: « تنظیم توزیع آب ر میان ایقورها بوسیله خود مرد انجام می ود و «میرآب» (Mirab) کسی که توزیع و تقسیم آب را اداره می کند و بوسیله مردم روستا انتخاب می شود(4 ص 67).
طرح یک قنات نمونه در دره «تهواکان» مکزیک
اورل اشتاین باستانشناس نامور انگلیس که به اکثر مناطق باستانی آسیا سفر کرده، به هنگام نقشه برداری از مناطق مختلف- منجمله ترکستان چین- کاریزهای این منطقه را نیز روی نقشه‌ها رسم کرده است. او درباره گسترش حفر قنات در چین مینویسد: « عموما اعتقاد بر این است که حفر کاریز در این منطقه در حدود یا کمی پیش از یک قرن پیش( در 1910 نوشته) آغاز شده باشد، ولی بهرحالت کاریز از ایرن به این منطقه معرفی شده است».( 15 ص 356). اما نگارنده را اعتقاد بر این است که معرفی کاریز به چین باید در زمان اشکانیان یا بوسیله مسلمانان در زمکان گسترش اسلام در چین گرفته باشد. در مورد گسترش کاریز در زمان اشکانیان دو دلیل می توان ذکر کرد: یکی این قلمرو کاریز در ترکستان چین دقیقاً بر یر جاده ابریشم قرار دارد و اوج ارتباطات تحجاری ایران و چین در آن روزگار بوده است و دیگر اینکه منطقه هامی به داشتن خربزه‌های شیرین و تورفان به داشتن انگور بیدانه اشتهاری تمام دارد، و نیز در قسمت چهارم این سلسله مقالات آمد که در وره اشکانیان در تعقیب نخستین سفارتهای که چین به ایران فرستاد ، یونجه ، مو ، خیار، زعفران، و یاسمن از ایران در چسن وارد شد دیوار دهانه چاه یک رشته قنات در «پیکا» شیلی. در امریکای جنوبی مانند مراکش اطراف دهانه چاههای قنات را دیواری حدود 5/1 متر میکشتند. و در آتن کشور شروع به کاشت آنها کردند، و ایرانیها از چین زردآلو و ابریشم وارد کردند. نیشکر از هند وارد می شد و در همان زمان شروع به کاشت آنها کردند ( 1 ص 287) و نیز گریشمن میب گوید که « تجار گذشته از بنای کاروانسراها و آب انبارها، قنوات را غالباً با سرمایه‌های شخصی حفر می کردند ( 1 ص 235) . نکته قابل توجه اینست که مردم این مناطق غالباً مسلمانند ، و نام غالب روستاها «کاریز » یا « مزار» را به دنبال دارد، مانند « دو کسون کاریز» ، « یانخه کاریز» ،« توراکاریز » و «خواجه مزار». آخرین خبری که از کاریزهای چین در دست است مطلبی است که در کتاب « آبیاری و زهکشی در جهان» چاپ دهلی امده است استفاده از کاریز هنوز مهمترین شیوه ابیاری در «شین کیانگ» است،در آنجا حدود 1500 رشته جوی زیر زمینی وجود دارد و در حدود 20،234 هکتار را آبیاری می کند، و طول بعضی از رشته‌ها گاه به 10 یا 15 کیلومتر می رسد(9 ص 178). آب رو، قنات، كهريز canal, drainpipe, flume, gully, kariz قناة، شق قناة çürük carie karies caries carie مجرا، ترعه، ابراه، زه اب، مجراي فاضلاب، زه کشی، چرک کش، اب گذر، دره تنگ، ناودان، جوی اسیاب، راه آب، ابکند، دره کوچک، کارد
کلمه "کاریز" در زبان فارسی به معنای راه یا مجرای آب زیرزمینی است که در مناطق خشک برای آبیاری استفاده می‌شود. در مورد قواعد فارسی و نگارشی برای این کلمه، نکات زیر را می‌توان ذکر کرد:
نحوه نگارش: کلمه "کاریز" با حروف «ک»، «ا»، «ر»، «ی» و «ز» نوشته می‌شود و باید دقت شود که به شیوه صحیح املایی آن توجه شود.
تلفظ: تلفظ صحیح کلمه "کاریز" به شکل /kɒːriz/ است و در برخی مناطق ممکن است به شکل‌های دیگری نیز تلفظ شود.
جنس و تعداد: کلمه "کاریز" یک اسم مذکر و جمع آن "کاریزها" است. در جملات میتوانید از هر دو شکل مفرد و جمع استفاده کنید.
استفاده در جملات: این کلمه معمولاً در متن‌های مرتبط با کشاورزی، مدیریت آب و فرهنگ و تاریخ مناطق خشک استفاده می‌شود. مثال: "کشاورزان از کاریز برای آبیاری مزارع خود استفاده می‌کنند."
نکات نگارشی:
در نوشتار عمومی از کلمات دیگر به صورت صحیح و در مفهوم درست استفاده کنید.
در متون رسمی و ادبی، به دقت و سادگی در بیان توجه کنید.
به طور کلی، رعایت قواعد املایی، نحوه صحیح تلفظ و توجه به متن و زمینه استفاده از کلمه "کاریز" می‌تواند به نگارش و گفتار صحیح کمک کند.
مثال برای واژه (هوش مصنوعی)
در دوران باستان، مردم برای تأمین آب در مناطق خشک از سیستم‌های کاریز استفاده می‌کردند.
جریان آب در کاریزها به صورت زیرزمینی و بدون نیاز به پمپ انجام می‌شود.
با بازسازی کاریزهای قدیمی، می‌توان به احیای منابع آب و کشاورزی در مناطق بیابانی کمک کرد.
