اردشیر محصص

معنی کلمه اردشیر محصص

معنی واژه اردشیر محصص

معنیاردشیر محصص (۱۸ شهریور ۱۳۱۷ در رشت - ۱۸ مهر ۱۳۸۷ در نیویورک) طراح، کاریکاتوریست و نقاش ایرانی-آمریکایی.
این هنرمند پرآوازه ایرانی ۱۸ شهریور ۱۳۱۷ از مادری شاعر و پدری قاضی در رشت به دنیا آمد. اردشیر ۳ ساله بود که به همراه برادر بزرگ‌ترش به تماشای سریال مشهور «بلای جان نازی‌ها» رفته بود، زمانی که‌از سینما برگشت در منزل از او درباره داستان فیلم سوالاتی کردند و چون او نمی‌توانست ماجرای فیلم را شرح دهد آنچه را دیده بود روی کاغذ طراحی کرد. این اولین طراحی محصص بود و آغاز راهی که بعدها او را به مشهورترین طراحان ایران و جهان مبدل ساخت.
حسین محجوبی، که خود از نسل نقاشان قدیمی ایران است، در این باره در در گفت‌وگویی با مجله تندیس، به بازگویی بخشی از خاطرات خود با محصص‌ها پرداخت:
«خاندان محصص از خانواده‌های معروف و مرفه لاهیجان بودند و در تجارت برنج و ابریشم شهرت داشتند. گمان می‌کنم در حدود پانزده خانواده بودند که در محله پردسر لاهیجان سکونت داشتند. از میان آنها سه برادر بودند که یکی از آنها پدر اردشیر و ایراندخت بود و دیگری پدر بهمن و یکی دیگر از برادرها پسری داشت که همکلاس من بود و او هم آدم غریبی بود و در جوانی خودکشی کرد. همه محصص‌ها کاراکتر غریبی داشتند.»
سرور مهکامه محصص لاهیجانی، مادر اردشیر بود که دوستی نزدیکی با پروین اعتصامی داشت و خود او نیز از شاعران آن دوران بود. عباسقلی محصص، پدر او نیز از قضات سال‌های ابتدایی سده اخیر شمسی بود که در دوران کودکی اردشیر در اثر عارضه قلبی مُرد. اردشیر از دانشگاه تهران در رشته حقوق فارغ التحصیل شد اما حقوق را رها کرد و به سراغ همان چیزی رفت که از کودکی گریبانش را گرفته بود. خواهر او، ایراندخت محصص نیز استاد کاریکاتور و نظریه پرداز هنری است. او پسرعموی بهمن محصص، مجسمه ساز و نقاش است.
تحصیل و کار
محصص بعد از مرگ پدرش در دوازده سالگی به تهران رفت و در رشته ادبی دیپلم گرفت و در دانشگاه حقوق خواند. علاقه اش به رشته حقوق آنطور که خود گفته به کلاه قضاوتی بر می‌گشت که پدرش بر سر می‌گذاشت و او نیز در کودکی آرزو داشت که از آن استفاده کند.
به طور هم‌زمان در دو دانشکده حقوق و هنرهای زیبا پذیرفته شد و حقوق را برگزید، بعد از اتمام تحصیلات در رشته حقوق (به سال ۱۳۴۱) در کتابخانه یکی از وزارتخانه‌ها شغلی به دست آورد و مشغول به کار شد و در عرض یکسال تمام کتاب‌های آنجا را خواند و سپس استعفا داد و برای همیشه خود را وقف طراحی کرد.
محصص مدتی در کتاب جمعه به فعالیت مشغول بود. زمانی که احمد شاملو سردبیری کتاب هفته را برعهده گرفت، طرح‌های اردشیر را برای چاپ پذیرفت و نامش به عنوان طراحی صاحب سبک ثبت شد. بعد از تعطیلی کتاب هفته، محصص به روزنامه کیهان رفت و مدتی طرحهایش به رغم تلخ بودن مضامین آنها در این روزنامه چاپ می‌شد. بسیاری از آثار محصص دارای تم سیاسی و اجتماعی است، در همکاری با نشریات تنها با روزنامه کیهان به طور منظم کار کرد و سال‌ها برای صفحه هنر و اندیشه این روزنامه قلم زد.
طرحهایش بعدها در قالب کتاب منتشر شد و در گالری‌ها به نمایش درآمد. سیروس طاهباز در سال ۱۳۵۰ نخستین مجموعه طرح‌های محصص را با عنوان کاکتوس در دفترهای زمانه چاپ کرد.
وی کتاب‌های زیادی منتشر کرد که می‌توان به با اردشیر و صورتک‌هایش، اردشیر و هوای توفانی، تشریفات، شناسنامه، لحظه‌ها، وقایع‌اتفاقیه، طرح‌های‌آزاد، کافرنامه، دیباچه و تبریکات اشاره کرد.
از آثار محصص کتاب‌های «اردشیر محصص، تاریخی کوتاه» و «زندگی در ایران» در ۱۹۹۴ توسط انتشارات میج (MAGE) در آمریکا انتشار یافته‌است.
محصص به‌آثار استاینبرگ علاقه خاصی داشت و طنز در آثار بوش، بروگل، گویا، دومیه، انسور، پیکاسو، شاگال، یونسکو، بکت و فلینی را می‌ستود.
وی تعدادی طرح برای روزنامه نیویورک تایمز کشید و هم‌اکنون مجموعه‌ای از ۸۰ تا ۱۰۰ اثر از وی در کتابخانه ملی آمریکا نگهداری می‌شوند. در سال ۲۰۰۶ میلادی، مجموعه آثار اردشیر محصص در موزه هنرهای مدرن نیویورک به نمایش گذاشته شد. تا دو سال پیش از درگذشتش ایران خبری از محصص نبود و کسی خبر از او نداشت. همه چیز در خاطرات نسلی خلاصه می‌شد که سی سال پیش را روایت می‌کرد تا آنکه تعدادی از آثار وی برای اولین بار بعد از انقلاب در تهران به نمایش گذاشته شد. بازگشت هنرمند به ایران با طرحهایش، یک بار دیگر فضای هنری کشور را تحت تاثیر قرار داد و خاطرات گذشته زنده شد. آخرین نمایشگاه آثار وی در خرداد ماه سال ۱۳۷۸ در نیویورک به مناسبت بزرگداشت این هنرمند کاریکاتوریست ایرانی از سوی «انجمن آسیا» برپا شد. در این نمایشگاه که به مناسبت یک عمر فعالیت هنری محصص برپا شده بود، خودش به دلیل بیماری حضور نداشت.
او سال‌های پس از انقلاب را در نیویورک سپری کرد و بر اثر بیماری، فلج شد. محصص تا انتها با وجود بیماری به خلق آثار کاریکاتور و طراحی پرداخت. سرانجام اردشیر محصص در سن هفتاد سالگی در ۱۸ مهر ۱۳۸۷ و در غربت، پس از گذراندن دوران طولانی کسالت، رخ در نقاب خاک کشید.
محصص و دیگران

داود شهیدی در مورد تندروی‌های محصص در کارهایش از جواد مجابی نقل قول می‌کند که در مورد محصص می‌گفت: محصص معنی ترس را نمی‌فهمد حتی اگر برایش توضیح داده شود.
احمد شاملو در باره هنر محصص می‌نویسد: «اگر قلم عبید چاقوی جراحی است، قلم اردشیر نیز چنین است- برای من این هر دو، ثباتان کاراکترهای جامعه‌اند. نشان دهندگان حماقت‌ها، طمع‌ها، یالانچی پهلوانی‌ها، خودپسندی‌ها... آدم‌های او آدم‌های آشنای جامعه‌اند مائیم و همسایگانمان.» جواد مجابی، روزنامه نگار و شاعر، اهمیت اردشیر محصص را در حد «بنیان گذار کاریکاتور نوین» در ایران می‌داند. او می‌گوید: «اردشیر نخستین کسی در ایران بود که کاریکاتور نوین ایرانی را که پیش از او سابقه نداشت ودر ارتباط با کاریکاتورهای جهانی پدید آورد. قبل از او، کارهایی انجام می‌شد که بیشتر شبیه آثار کاریکاتوریست‌های ترکیه یا قفقاز بود. اردشیر به کاریکاتور، به معنای امروزی که در ایران رایج است، شکل داد و با سماجت و پشتکار غریبی که داشت و آگاهی فراوان و گسترده‌ای که از هنر جهان داشت، توانست پایه‌های کاریکاتور جدید ایران را بریزد، که از دنیای امروزی ما، خبر می‌داد.»
نیکزاد نجومی، هنرمند طراح و نقاش ایرانی ساکن نیویورک و از معدود نزدیکان محصص، در سال‌های آخر با ارجاع به حرف‌های خود محصص می‌گوید: «برمی گردم به زمانی که اردشیر محصص با اسماعیل خوئی، شاعر، گفت و گویی داشت، در اوایل سال‌های دهه هفتاد میلادی، پنجاه خورشیدی، و در جواب پرسشی که شبیه به این سئوال بود که: محصص با خلق این فضاهای مالیخولیا وار در آثارش می‌خواهد چه بگوید؟ آیا در پی در نشان دادن مدرنیته وارداتی و تضادها و شکاف‌های آن با سنت پا در جای ایران در دهه پنجاه خورشیدی است؟ اردشیر به خوئی می‌گوید: من فقط دوست دارم یک گزارشگر باشم.»
به گفته نیکزاد نجومی، به عبارت دیگر، «اردشیر محصص نگاهی رئالیستی نسبت به جهان داشت که این نگاه واقع بینانه، همانطور که از اول هم گفتید، تضادها را روبروی هم قرار می‌دهد. مسئلهٔ اصلی آثار او هم مبارزه با قدرت است. ولی این بریدن پاها، دست‌ها سر و غیره، مقدار زیادی تحت تأثیر نقاشی‌های قهوه خانه‌است و نقاشی‌های مذهبی.»
ویژگی کاری

طرحهای محصص زوایایی از جامعه را نشان می‌دهد، ورای ظاهر آن با خطوط لرزان، صاف و گاه هندسی.
محصص خود در باره کارهایش می‌گوید:«من آنچه را می‌بینم می‌کشم؛ به نظر من کاریکاتورها اسناد یک عصرند؛ همچنان که مدارک رسمی، اعلامیه‌های دولتی و گزارش‌های پارلمانی نیز چنین هستند.»
شخصیت‌های آثار محصص همه در حال حرکت و تکاپو هستند و خودش گفته‌است: «اغلب کاراکترهای آثار من در حال دویدن هستند؛ من تا چند سال پیش قادر به کشیدن حالت دو و حرکت نبودم و همیشه فکر می‌کردم که اگر این توانایی در من پیدا شود، قادر به هر کاری هستم. این مشکل سرانجام حل شد و حالا فکر می‌کنم این من هستم که دارم به سوی آنچه می‌خواهم، می‌دوم. فکر می‌کنم که ناخودآگاه تمام حرکات و سکنات، لباس و کفش‌های پرسوناژهایم را از روی خودم می‌کشم. چاقی و لاغری این شیطانک‌ها هم کاملا وابستگی به رژیم غذایی ام دارد.»
آثار او، بیش از آنکه طنز گونه باشند، تلخ گونه هستند. خطوط و طرح‌های او، بیش از هر چیز، نمایانگر تعلیق و موقعیت‌های لرزان و ناپایدار آدم‌ها و جهان پیرامون او است.
تقلید



مقایسه میان کاریکاتور محصص (چپ) با یک کاریکاتور در مجله فتوگرافی (راست) مربوط به سال ۱۹۷۰ توسط مجله خواندنیها
خسرو شاهانی، طنزپرداز محصص را مقلدی بیش نمی‌دانست. او با چاپ برخی از کاریکاتورهای محصص به همراه آنچه وی نسخه اصلی می‌دانست، مدعی بود که کارهای محصص تقلیدی از کارهای کاریکاتوریست‌های غربی است.


مقایسه میان کاریکاتور محصص (چپ) با کار یک طراح مد فرانسوی توسط مجله خواندنیها
بجز شاهانی حسین رحیم‌خانی کاریکاتوریست نیز مقاله‌ای در باب تقلید محصص از کاریکاتوریست‌های اروپایی دارد.


مقایسه میان کاریکاتور محصص (راست) چاپ شده در مجله موسیقی سال ۱۳۴۱ با یک کاریکاتور از بازاراتی(چپ) مربوط به سال ۱۹۶۹
متقابلا برخی آثار محصص توسط کاریکاتوریست‌های برجسته جهان مورد تقلید قرار گرفته‌است.
منابع

↑ اردشیر محصص، طراح ایرانی در گذشت (رادیو فردا)
↑ ۲٫۰ ۲٫۱ اردشیر محصص هفتاد ساله شد (بی بی سی فارسی)
↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ روزنامه - اعتماد ملی
↑ Chn | News
↑ تاریخچه درخت‌کاری خیابان‌های لاهیجان
↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ ۶٫۵ ۶٫۶ اردشیر محصص کاریکاتوریست نامدار ایرانی درگذشت - (بی بی سی فارسی)
↑ PersianCartoon. Iranian independent cartoon website
↑ PersianCartoon. Iranian independent cartoon website
↑ اردشیر محصص، طراح ایرانی درگذشت (رادیو زمانه)
↑ Set Cookies
↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ اردشیر محصص؛ مرگ در پایان سالی پربار - رادیوفردا
↑ مجله خواندنیها سوم مهر ۱۳۵۱ ص ۱۷ و ۱۸
↑ مجله تهران مصور. شماره ۱۵۰۰ بیست. یکم تیر ۱۳۵۱
پیوند به بیرون

وب‌گاه پرشین کارتون

ن • ب • و
نامداران لاهیجان

ن • ب • و
کارتونیست‌های اهل ایران
رده‌ها: آمریکایی‌های ایرانی‌تباراهالی استان گیلان اهالی رشتاهالی لاهیجان تصویرگران دانش‌آموختگان دانشگاه تهران درگذشتگان ۱۳۸۷درگذشتگان ۲۰۰۸ (میلادی)روزنامه‌نگاران اهل ایرا نزادگان ۱۳۱۷زادگان ۱۹۳۸ (میلادی)کاریکاتوریست‌های اهل ایران نقاشان اهل ایران نقاشان اهل لاهیجان طراحان اهل ایران

قس انگلیسی
Ardeshir Mohasses (also spelt Ardashir Mohases, Persian: اردشیر محصص ‎, born on 9 September 1938 in Rasht - died 9 October 2008 in New York) was an Iranianillustrator and cartoonist, residing in New York.

Contents
Biography

He was born in Rasht and was brought up in Lahijan. His parents were from rich families of Lahijan.He graduated from Tehran University in 1962 with a degree in political science. Since becoming an illustrator and cartoonist for Kayhan and other local periodicals in 1963, he has held several one-man exhibitions in Tehran.

Selected bibliography

Cactus, a special issue of Daftarha-ye Zamaneh, with an introduction by Karim Emami, including drawings from 1961 to 1966, Tehran 1971.
With Ardeshir Mohassess and his Puppets, with an introduction by Ali Asghar Haj-Seyed-Javadi, including drawings from 1967 to 1971, Tous Publications, Tehran, 1971.
Current Events, with an introduction by Ahmad Shamlou, a selection of drawings from 1971, Amir Kabir Publications, Tehran, 1973.
Momenten, a selection of drawings from 1968-1972, edited by K. Farrokhi, Sun Publications, Haarlem, Holland, 1973.
Identity Card, a selection of drawings done in 1972, Tahouri Publications, Tehran, 1973.
Ceremonies, an Introduction by Aydin Aghdashloo, a selection of drawings from 1972, Fine Arts Publications (under the auspices of Gallery Ayeh), Tehran, 1973.
Jahan-e No, a special issue of drawings, including drawings done in 1972, Tehran, 1973.
Ardeshir and Stormy Winds, with an introduction by Ali Asghar Haj-Seyed-Javadi, including drawings from 1967 to 1973, Tous Publications, Tehran, 1973.
References

^ a b c d "Ardeshir Mohasses passed away" (in Persian). PersianCartoon.com. 2008-10-10. Archived from the original on 14 October 2008. Retrieved 2008-10-11.
External links

Life in Iran, Etched With Suspicion and Humor, NY Times
On Ardeshir Mohassess 70th Birthday (Persian), BBC, 2008-09-09.
Closed circuit history, Oppressors and oppressed through the eyes of Ardeshir Mohassess
The Pen is Mightier
Iranian illustrator, Ardeshir Mohasses passed away (Persian), Radio Zamaneh, 2008-10-11.
Authority control
VIAF: 28373026


This article about an Iranian artist is a stub. You can help Wikipedia by expanding it.
View page ratings
Rate this page
Whats this?
Trustworthy
Objective
Complete
Well-written
I am highly knowledgeable about this topic (optional)

Submit ratings
Categories (++): Illustrators (−) (±)Iranian caricaturists (−) (±)Iranian cartoonists (−) (±)People from Rasht (−) (±)University of Tehran alumni (−) (±)People from Lahijan (−) (±)People from Gilan Province (−) (±)1938 births (−) (±)2008 deaths (−) (±)Iranian artist stubs

همچنین

Home › Arts › Visual Arts
Ardeshir Mohassess, Iranian Artist and Political Satirist, Dies at 70

Email Print
More Sharing ServicesShare

Ardeshir Mohassess in his studio in New York, 1986. (Osatd Mehrtash)
enlarge image

Ardeshir Mohassess in his studio in New York, 1986. (Osatd Mehrtash)

Iranian artist Ardeshir Mohassess, considered a cult figure forartists and intellectuals in Iran for his illustrations that blended humor and social commentary, died of a heart attack on October 9, in New York City. He was 70.

Mohassess was born in Rasht, Iran in 1938, and displayed an artistic talent in childhood. He was said to have done his first drawing, a picture of an army general, at the age of 3. After earning a degree in political science from Tehran University in 1962, he began publishing political drawings in Iranian newspapers. Soon after, his drawings appeared in international newspapers and magazines, including The New York Times and The Nation.

In 1976, Mohassess left Iran for what he planned as a temporary stay in the United States. However, after the outbreak of the Iranian Revolution in 1979—which brought an end to the reign of the Pahlavi Shahs and instated a theocracy led by Ayatollah Khomeini—Mohassess decided not to return to his home country, and settled in New York.

His work was recently the subject of a retrospective exhibition, Ardeshir Mohassess: Art and Satire in Iran,at the Asia Society Museum in New York, the first to be presented in the United States. Some 70 drawings displayed were created between 1976and 2000 and revealed his focus on the conflicts between the oppressorand the oppressed both before and after the revolution of 1979 .

In a review of the exhibition, The New York Times called Mohassess’s work "more ambiguous than typical op-ed illustrations andmore subtle than most political cartoons. In Mohassess’s works, the coded beauty of traditional Persian art comes face to face with the ugliness of successive autocratic regimes."

Mohassess once said of his role as an artist, "I am only a reporter." Throughout his career, he remained a resolute social critic, focusing on the cruelty, humor, and vulnerability of human nature.

"It was an honor to work with Ardeshir and to present the highlights from his prolific career as an artist in the exhibition Ardeshir Mohassess: Art and Satire in Iran,"said co-curators Shirin Neshat and Nicky Nodjoumi. "We will remember his life and amazing contributions to art, and we are certain that his legacy will live on for future generations."

"We were honored to have the opportunity to acknowledge and celebrate his important contributions to both Iranian and international art and culture during his lifetime," said Melissa Chiu, director of the Asia Society Museum.
انگلیسیardashir mohasses
عربیأرداشير موسس