allahyar saleh |

اللهیار صالح

معنی: صالح آرانی (مشهور به اللهیار صالح؛ زاده ۱۲۷۵ در آران - درگذشته ۱۲ فروردین ۱۳۶۰) وزیر، سفیر، سیاست‌مرد ایرانی و از رهبران جبهه ملی ایران و حزب ایران بود.

صالح آرانی در 27 اردیبهشت 1276 در آران و بیدگل به دنیا آمد. پدرش مبصرالملک نایب الحکومه آران، بیدگل و نوش آباد بود. پس از اتمام تحصیلات مقدماتی برای ادامه تحصیل به کالج آمریکایی‌ها (دبیرستان البرز) رفت. وی سال های آخر عمر را به دور از فعالیت جدی سیاسی سپری کرد و در سال 1360 در ایران درگذشت.

محتویات
۱ دوران رضا پهلوی
۱.۱ وزارت عدلیه و مالیه
۲ دوران محمدرضا پهلوی
۳ فعالیت های حزبی
۳.۱ همکاری با مصدق
۳.۲ پس از کودتا
۳.۳ دهه ی چهل
۴ مراجع
۵ منبع
دوران رضا پهلوی

او در جوانی مترجم سفارت آمریکا در تهران بود. در این منصب با احمدشاه ملاقات نمود و نقش کوچکی در تصویب نشدن قرارداد ۱۹۱۹ ایفا کرد. داور او را به عدلیه و سپس مالیه برد.

وزارت عدلیه و مالیه
در وزارت مالیه به ریاست کل انحصارات دخانیات منصوب شد و از آنجا به ریاست کل گمرک انتقال یافت. همزمان در موارد مرتبط نیز طرف مشورت داور، که در دو کابینه فروغی و جم وزیر مالیه بود. پس از خودکشی داور از سال 1315 تا 1319 شمسی در همه کابینههای تشکیل دهنده به الله یار صالح در وزارت مالیه مناصب متعددی واگذار شد. پس از منصوب شدن رضا قلیخان امیرخسروی به «وزارت مالیه» بار دیگر معاونت آن به صالح رسید. امیرخسروی تاکید رضاشاه بر وزرات مالیه را به اطلاع صالح رساند که اعلی حضرت هر پیش آمدی در وزرات دارایی را از چشم ما خواهند دید. الهیار صالح تا اواسط بهمن 1319 در این سمت باقی ماند؛ اما به دلیل اختلاف میان رضاشاه، وزیر کشور و صالح بر سر چگونگی تنظیم بودجه کشور او از معاونت کنارهگیری کرد.

صالح بعد از کنارهگیری از کار مدتی را در تهران، خرمشهر و کاشان گذراند؛ اما تمایل رضا شاه برای برقراری ارتباط با آمریکا باعث شد که دوباره صالح به کار فرا خوانده شود و این مامورت به صالح داده شد که به آمریکا برود و طرح قرداد تجاری اقتصادی ایران و آمریکا را تنظیم کند؛ اما با ورود متفقین به ایران و سقوط رضاشاه باعث شد که دوره سفارت صالح کوتاه شود و به تهران فراخوانده شود.

دوران محمدرضا پهلوی

صالح در بازگشت به تهران با محمدرضا شاه ملاقات کرد در این دیدار شاه تاکید کرد که پدرش سفارش کرده که او از راهنمایی صالح استفاده کند. در ابتدا صالح به ریاست بانک رهنی ایران رسید و در هنگام تصدی این پست به هندوستان سفر کرد. در کابینه دوم ساعد و کابینه ابراهیم حکیمی وزارت دادگستری را عهدهدار بود، در این دوران هیاتی سه نفره برای رسیدگی به وضعیت قضات دادگستری تشکیل داد.

فعالیت های حزبی

جلسه کمیسیون نفت-
الله‌یار صالح در میانه عکس
صالح ابتدا در کسوت عضوی ساده به حزب ایران پیوست و بعدها رهبری این حزب را در دست گرفت. در ۱۳۲۴ حزب ایران در یک اشتباه سیاسی به رهبری وی با حزب توده و فرقه دموکرات آذربایجان ائتلاف کرد. ولی به زودی به این اشتباه پی برد. حزب ایران به رهبری او در سال ۱۳۲۸ با ائتلاف با احزاب آزادی مردم ایران ( نهضت سوسیالیت های خداپرست، پان ایرانیسم، زحمتکشان ایران و چند سازمان ملی دیگر، جبهه ملی ایران را به رهبری دکتر محمد مصدق تشکیل دادند.

در ۱۳۳۵ به عنوان رهبر حزب ایران با انتشار اعلامیه‌ای از دکترین ترومن حمایت کرد. در ۱۳۳۹ در انتخابات دوره بیستم مجلس شورای ملی از کاشان انتخاب شد. این دوره مجلس دیری نپائید و شاه مجلس را منحل کرد. هم زمان با آن صالح به کمک دیگران فعالیت در جبهه ملی دوم را آغاز کرد. در آستانه انقلاب دوباره به فعالیت در جبهه ملی روی‌آورد. صالح از اعضای انجمن آثار ملی بود.

اولین تجربه صالح در کسوت وزارت به کابینه احمد قوام و وزارت دارائی وی مربوط می‌شود. او در این سمت چند برخورد جزئی با قوام داشت که مهمترین آنها به مخالفت صالح با اعزام علی امینی به آمریکا مربوط می‌شود. بعدها در کابینه علی سهیلی با همین سمت و در کابینه‌های ساعد مراغه‌ای و ابراهیم حکیمی با سمت وزیر دادگستری به کار مشغول شد. مدتی نیز وزارت کشور در کابینه مصدق را بر عهده داشت.

همکاری با مصدق
صالح در سال 1328 به جبهه ملی پیوست و در انتخابات مجلس شانزدهم از طرف مردم کاشان به نمایندگی انتخاب شد و از جمله یاران و همکاران نزدیک مصدق شد. صالح در خاطراتش مینویسید: «در دوران دو ساله نمایندگی بیشتر اوقات اینجانب در راه ملی شدن صنایع نفت و استیفای حقوق از دست رفته ایران و اداره نمودن کمیسیون مختلط نفت که ریاست آن به اینجانب تفویض شده بود، مصروف گردید.»

همینطور وی در سال 1330 در کابینه مصدق وزیر کشور شد و انتخابات دوره هفدهم را برگزار کرد. در شهریور 1331 از طرف دکتر مصدق به عنوان سفیر به آمریکا رفت تا مناسبات دو کشور را بهبود بخشد و مانع از جانبداری آمریکا از انگلستان در مناقشه نفت گردد. صالح در این دروان تلاش کرد شرکتهای نفتی بیطرفی را به خرید نفت ایران متقاعد کند. در روزهای آخر کابینه مصدق او تلاش کرد که مقامات آمریکا را از فکر اقدام علیه دولت ایران منصرف کند، او در بخشی از گزارش خود به نخست وزیر آورده بود: «بعد از عدم موافقت دولت ایران با آخرین پیشنهاد دولت انگلستان روسای درجه اول آمریکا ظاهرا از خود یک نوع حالت خشم و عصبانیت نسبت به ایران ابراز میدارند و به جای این که با دلسوزی و همدردی مشکلات ما را در نظر بگیرند و راه چارهای برای آن بیندیشند از یک طرف رویهی بیاعتنایی پیش گرفته و از طرف دیگر هر وقت فرصتی به دست میآید به بهانهای اظهارات غیر دوستانه نسب به ایران مینمایند» صالح چند روز پس از کودتای 28 مرداد از مقام سفارت استعفا داد و از قبول شغل در کابینه کودتا خودداری کرد. صالح بعد از کودتای 28 مرداد چند سالی در انزوا بود.

پس از کودتا
در دوره بیستم مجلس شورای ملی در سال 1339 با عضویت در «جبهه ملی دوم» ازطرف مردم کاشان به نمایندگی انتخاب شد. صالح در این مجلس فعالیت زیادی در انتقاد از سیاست های شاه داشت تا مجلس در سال 1340 منحل شد و الله یار صالح همراه با چند تن از سران «جبهه ملی» و «نهضت آزادی» از جمله مهندس بازرگان، آیتالله محمود طالقانی و دکتر یدالله سحابی زندانی شد.

محمدرضا شاه پس از انتصاب اسدالله علم به نخست وزیری با تسلط بر ارتش و ساواک و نیروهای انتظامی در صدد بر آمد اصلاحات مورد نظراش را پیاده کند. شاه که به عمق نارضایتیهای مردم آگاه بود در صدد بر آمد از نفوذ جبهه ملی در جامعه استفاده کند و با واگذاری مناصب و پستهایی به چند تن از رهبراین جبهه با آنها معامله نماید برای این منظور علم را مامور کرد با الله یار صالح تماس بگیرد و درباره پیشنهادش با او مذاکره کند. این مذاکرات در سه نوبت در منازل علم و صالح صورت گرفت؛ ولی چون جبهه ملی با پیشنهاد شاه موافقت نکرد مذاکرات بدون نتیجه پایان پذیرفت.

دهه ی چهل
در دیماه 1341 همزمان با رفراندوم شش مادهای موسوم به "انقلاب سفید" نخستین کنگره «جبهه ملی ایران» با شرکت نمایندگان منتخب احزاب و سازمانهای سیاسی تشکیل دهنده «جبهه ملی» تشکیل شد و با پیام دکتر مصدق گشایش یافت. در این کنگره الله یار صالح به عنوان رییس هییت اجرایی جبهه ملی گزارش مفصلی از اوضاع نابسامان کشور که در نتیجه دخالتها و اعمال بیرویه شاه به وجود آمده بود تقدیم کرد و سپس به ریاست کنگره انتخاب شد. صالح در اردیبهشت 1343 به دلیل اختلاف با نظرات دکتر مصدق درباره شیوه کار و تغییر اساس نامه جبهه استعفا داد و از این تاریخ به بعد از فعالیتهای سیاسی کنارهگیری کرد.

مراجع

↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ بازیگران سیاسی عصر رضاشاهی و محمدرضاشاهی. ناصر نجمی. انتشارات انیشتین. ۱۳۷۳ تهران
↑ . کحال زاده، خاطرات میرزا ابوالقاسم خان کحال زاده( دیده ها و شنیده ها)، بیجا، بی نا، ص183
↑ صالح به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1383، ص 18
↑ صالح، الهیار؛ خاطرات اللهیار صالح، تهران، وحید، 1364، ص15.
↑ بهبودی، سلیمان؛ تهران، طرح نو، 1372، ص388.
↑ سعیدی، خسرو؛ انتشارات طلایه، تهران، 1367، ص119
↑ . بازرگان، مهدی؛ مدافعات در دادگاه غیر صالح نظامی، 1350، تهران، انتشارات مدرس، ص192 و 193.
↑ سعیدی، خسرو؛ انتشارات طلایه، تهران، 1367، ص135.
↑ صالح، الهیار؛ خاطرات اللهیار صالح، تهران، وحید، 1364، ص 220 و 221
↑ افشار، ایرج؛ پرونده صالح، درباره الهیار صالح، تهران، نشر آبی، 1384، ص240.
↑ صولت قشقایی، محمد ناصر؛ سالهای بحران، خاطرات روزانه صولت قشقایی، تهران، رسا، 1366، ص226.
↑ تاریخ معاصر ایران، کتاب اول، موسسه مطالعات و پژوهشهای فرهنگی، تهران، 1368، ص184.
↑ صالح به روایت اسناد ساواک، ص84.
↑ . نجاتی، غلامرضا؛ تاربخ سیاسی 25 ساله ایران، ج1، رسا، 1371، ص 152.
↑ نجاتی، غلامرضا؛ تاربخ سیاسی 25 ساله ایران، ج1، رسا، 1371، ص 207.
↑ مهدوی، بر کشور ما چه گذشت، تهران، علمی، 1379، ص184.
منبع

نگاهی به زندگی اللهیار خان صالح
این یک نوشتار خُرد پیرامون افراد است. با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.
رده‌های صفحه: اهالی کاشانزادگان ۱۲۷۵درگذشتگان ۱۳۶۰سفیران پهلوی در ایالات متحده آمریکاوزیران دارایی ایرانوزیران دادگستری ایرانوزیران کشور ایراناعضای جبهه ملی ایراننمایندگان مجلس شورای ملی

... ادامه

849 | 0

نمایش تصویر

اطلاعات بیشتر واژه

آواشناسی:

منبع: واژه‌نامه آزاد

معادل ابجد: 406

شمارگان هجا:

دیگر زبان ها

انگلیسی

allahyar saleh

عربی

الله ساله

تشریح نگارش (هوش مصنوعی)

کلمه "اللهیار صالح" به عنوان یک اسم خاص در زبان فارسی دارای قواعد نگارشی و گرامری خاصی است که در زیر به برخی از آنها اشاره می‌کنم:

استفاده از حروف بزرگ: اسم‌ها و عناوین خاص مانند "اللهیار" و "صالح" با حروف بزرگ نوشته می‌شوند.
فاصله بین اسم و فامیل: در این ترکیب، بین "اللهیار" (اسم) و "صالح" (فامیل) یک فاصله وجود دارد و هر دو کلمه به صورت جداگانه نوشته می‌شوند.
نقطه‌گذاری: اگر در متن شما نیاز به نقطه‌گذاری باشد، باید به قواعد آن توجه شود. اما معمولاً اسم‌های خاص مانند "اللهیار صالح" به تنهایی نیازی به نقطه‌گذاری ندارند، مگر اینکه در داخل جمله قرار گیرند.
جنس اسم: "اللهیار" معمولاً به عنوان یک اسم مردانه شناخته می‌شود.
جلوگیری از استفاده از اضافات: در نوشته‌های رسمی، باید از به کار بردن اضافات غیرضروری مانند "آقای" یا "خانم" قبل از اسم خاص پرهیز شود، مگر اینکه در متن رسمی یا مکاتبات اداری به آن نیاز باشد.

این قواعد و موارد می‌توانند در زمینه نگارش صحیح اسم‌های خاص در زبان فارسی کمک‌کننده باشند.

فرم ورود

آدرس بخش انتخاب شده

رویداد ها - امتیازات

زیر مجموعه ها

سوالات متداول