جستجو در بخش : سوال جواب منابع اسلامی لغت نامه ها قوانین و مصوبات نقل قل ها
×

فرم ورود

ورود با گوگل ورود با گوگل ورود با تلگرام ورود با تلگرام
رمز عبور را فراموش کرده ام عضو نیستم، می خواهم عضو شوم
×

×

آدرس بخش انتخاب شده


جهت کپی کردن میتوانید از دکمه های Ctrl + C استفاده کنید
رویداد ها - امتیازات
در حال بارگذاری
×

رویداد ها - امتیازات

برای بررسی عملکرد فعالیت و امتیازات خود باید در وب سایت وارد باشید. در صورت عضویت از بخش بالای صفحه وارد شوید، در غیر این صورت از دکمه پایین، مستقیم به صفحه ثبت نام وارد شوید.

×
×

xātun
lady  |

خاتون

معنی: خاتون . (ترکی ، اِ) خانم و بانو. این لفظ برای احترام بنام زن متصل میشود مثل زینب خاتون و سکینه خاتون . سابقاً عمومی بوده لیکن اکنون مخصوص بعضی از ایلات و دیه هاست و دیگران جای آن خانم استعمال میکنند و برای مقدسات دینیه در وعظ و کتب همان خاتون گویند. لفظ خاتون در قدیمترین کتاب فارسی ترجمه ٔ تاریخ طبری (قرن چهارم هجری ) هم مکرر آمده پس باید فارسی باشد اگر چه فرهنگهای ترکی آن را ترکی ضبط کرده اند.در سنسکریت بانوی خانه را کتم بینی هم گویند که ممکن است از ریشه ٔ خاتون باشد. (فرهنگ نظام ). || بزرگ و بی بی و کدبانوی خانه را گویند. (برهان ). از القاب زنان کبار است و این لفظ عربی نیست . اما جمع آن بطرز عربی خواتین آمده و این از تصرفات فارسیان متعرب است . (آنندراج ). در ترکی از القاب زنان کبار است . (غیاث اللغات ). زن اصیل . زن شریف . خدیش . بانو. بیگم . بیگه . سیده . ستی . حُرَه . خانم . ملکه ٔ ترک . زن خان . زن . جفت . رجوع به بانو و خانم شود :
باده دهنده بتی بدیع ز خوبان
بچه ٔ خاتون ترک و بچه ٔ خاقان .
رودکی (از تاریخ سیستان ص 319).
به تیغ طرّه ببرد ز پیچه ٔ خاتون
بگرز پست کند تاج بر سر چیپال .
منجیک .
بگفتند چیزی که بایست گفت
ز فرزند خاتون که بد در نهفت .
فردوسی .
بدانست بینادل پاک زاد
که دورند خاقان و خاتون ز داد.
فردوسی .
بدو گفت خاتون که با رای تو
نگیرد کس اندر جهان جای تو.
فردوسی .
چو بشنید خاقان دلش گشت خوش
بخندید خاتون خورشید فش .
فردوسی .
بشد پیش خاتون دوان کدخدای
که دانا پزشکی نو آمد بجای .
فردوسی .
چو امید خاقان بدو تیره گشت
به بیچارگی سوی خاتون گذشت .
فردوسی .
نگر تا کدام است با شرم و داد
ز مادر که دارد ز خاتون نژاد.
فردوسی .
بدو گفت خاتون که ای مرد پیر
نگوئی همی یک سخن دلپذیر.
فردوسی .
یکی چون خیمه ٔ خاقان ، دوم چون خرگه خاتون
سیم چون حجره ٔ قیصر، چهارم قبه ٔ کسری .
منوچهری .
شمشاد برنگ زلفک خاتون شد
گلنار برنگ توزی وپرنون شد
وز سبزه زمین برنگ بوقلمون شد.
منوچهری .
و بیغو دیگر راه به سیستان آمد اندر ماه ربیعالاخر و امیر بانصر بخراسان شدو خاتون را بزنی کرد. (تاریخ سیستان ص 368). و نسخه ٔتذکره ٔ هدیه ها چه هدیه هائی که اول روز... مر خان راو پسرش بغراتکین و خاتونان و عروسان ... را. (تاریخ بیهقی ص 217). و این طغرل غلامی بود که از میان دو هزار غلام چنو بیرون نیاید.. و وی را از ترکستان ارسلان خاتون فرستاده بود. (تاریخ بیهقی ص 253). و دیگر خاتون دختر ارسلان خان چنانکه نامزد امیر مودود بود و در راه گذشته شد. (تاریخ بیهقی ص 537).
که اوباش همی بی خان و بی مان
در او امروز خان گشتند و خاتون .
ناصرخسرو.
فقیه آن یابد از میر خراسان
که خاتون زو فزونتر یابد اکنون .
ناصرخسرو.
چاکر قبچاق شد شریف وز دل
حره ٔ او پیشکار خاتون شد.
ناصرخسرو (دیوان چ تقوی ص 102).
اما خاتون را ندانیم که کجا رفته است . (اسکندرنامه نسخه ٔ آقای سعید نفیسی ).
گر چه هستند بفردوس بسی خاتونان
تا ترا بیند رضوان غم ایشان نبرد.
خاقانی .
اگر بمیرد باشدبهشت را خاتون
وگر بماند زیبد مسیح را خواهر.
خاقانی .
ببین نه طبق برتر از هفت قلعه
ببین هفت خاتون بر از چار ماما.
خاقانی .
ای مهر نگین تاجداری
خاتون سرای کامکاری .
نظامی .
چو شه میکرد مه را پرده داری
که خاتون برد نتوان بی عماری .
نظامی .
بنوک تیر هر خاتون سواری
فروداده ز آهو مرغزاری .
نظامی .
خاتون خاطرم که بزاید بهر دمی
آبستن است لیک ز نور جلال تو.
مولوی (غزلیات ).
خر همی شد لاغر و خاتون او
مانده عاجز کز چه شد این خر چو مو.
مولوی .
پس کنیزک آمد از اشکاف در
دید خاتون را بمرده زیر خر
گفت ای خاتون احمق این چه بود
گر تو را استاد تو نقشی نمود.
مولوی .
خاتون خوب صورت پاکیزه روی را
نقش و نگار و خاتم فیروزه گو مباش .
(گلستان ).
برده خاتون بتخت بر کالا
تا بود مرد زیر و زن بالا.
اوحدی .
پیش خاتون جز آب و نان نبود
وآنچه اصل است در میان نبود.
اوحدی .
میباید بخانه ٔ تو رویم که خاتون تو سر گوسفند را هریسه پخته است . (انیس الطالبین بخاری نسخه ٔ کتابخانه ٔ مؤلف ص 104).
ای شده زانعام تو در چمن از سرکشی
دامن خاتون گل پاره بهفتاد جا.
بدر شاشی (از شرفنامه ٔ منیری ).
- امثال :
هر خاتون آشی می پزد .
... ادامه
865 | 0
مترادف: 1- بانو، كدبانو 2- بيبي، بيگم، خانم، مخدره
متضاد: آقا 1- همسر، زناصيل، شريفه 2- كنيز، كلفت، خادمه
نمایش تصویر
اطلاعات بیشتر واژه
ترکیب: (اسم) [ترکی]
مختصات: (اِ.)
الگوی تکیه: WS
نقش دستوری: اسم
آواشناسی: xAtun
منبع: لغت‌نامه دهخدا
معادل ابجد: 1057
شمارگان هجا: 2
دیگر زبان ها
انگلیسی
lady
ترکی
bayan
فرانسوی
dame
آلمانی
dame
اسپانیایی
dama
ایتالیایی
signora
عربی
سيدة | زوجة
تشریح نگارش (هوش مصنوعی)

کلمه «خاتون» در زبان فارسی به معنای خانم یا زن محترم استفاده می‌شود و در نوشتار و گفتار نیازمند رعایت چندین قاعده و نکته نگارشی است:

  1. استفاده در جملات: هنگام استفاده از «خاتون»، باید به ساختار جمله توجه کرد. به عنوان مثال:

    • «خاتون، لطفاً در این مورد نظر خود را بیان کنید.»
  2. تلفظ و نوشتار: این کلمه معمولاً با تلفظ و نوشتاری یکسان به کار می‌رود، اما باید دقت شود که در نوشتار صحیح، حرف «خ» به درستی نوشته شود.

  3. تلفیق با عناوین: «خاتون» می‌تواند به عنوان یک لقب یا عنوان همراه با اسم استفاده شود.

    • مثال: «خاتون زهرا» یا «خاتون شهر».
  4. جمع‌سازی: جمع «خاتون» به شکل «خاتون‌ها» به کار می‌رود.

    • مثال: «خاتون‌ها در این مراسم حضور داشتند.»
  5. نکات معنایی: توجه داشته باشید که استفاده از کلمه «خاتون» ممکن است بار فرهنگی یا اجتماعی خاصی داشته باشد؛ مثلاً در متون ادبی یا اشعار، به صورت خاص‌تری به کار می‌رود.

  6. قید و صفات: می‌توانید از صفات و قیدهای مختلف برای توصیف «خاتون» استفاده کنید.
    • مثال: «خاتون مهربان» یا «خاتون باهوش».

با رعایت این نکات، می‌توان به درستی از کلمه «خاتون» در نوشتار و گفتار فارسی استفاده کرد.

مثال برای واژه (هوش مصنوعی)

البته! در اینجا چند مثال از کلمه "خاتون" در جمله آورده شده است:

  1. خاتون بزرگ خانواده همیشه در مراسم‌های مهم حاضر می‌شود.
  2. آن خاتون با کمال ادب و احترام با همه صحبت کرد.
  3. خاتون معلم ما در تدریس بسیار ماهر است و همیشه به ما انگیزه می‌دهد.
  4. دیروز در مراسمی که به یاد خاتون شهید برگزار شده بود، سخنرانی داشتم.
  5. او خاتون با تجربه‌ای است که همیشه به دیگران راهنمایی می‌کند.

اگر نیاز به مثال‌های بیشتری دارید، خوشحال می‌شوم کمک کنم!


500 کاراکتر باقی مانده

جعبه لام تا کام


لام تا کام نسخه صفحه کلید نیز راه اندازی شده است. شما با استفاده از کلیدهای موجود بر روی صفحه کلید دستگاهتان می توانید با وب سایت ارتباط برقرار کنید.
لیست کلید های میانبر

تبلیغات توضیحی


عرشیان از کجا شروع کنم ؟
تغییر و تحول با استاد سید محمد عرشیانفر

تبلیغات تصویری