šahr

city |

شهر

معنی: شهر. [ ش َ] (اِ) مدینه و بلد و اجتماع خانه های بسیار و عمارات بیشمار که مردمان در آنها سکنی می کنند در صورتی که بزرگتر از قصبه و قریه و ده باشد. (ناظم الاطباء). مدینه . (غیاث اللغات ). بلد. بَلْدة. کوره . فسطاط. مصر. آبادی که بر خانه های بسیار و خیابانها و میدانها وبازارها مشتمل و دارای سازمانهای اداری و انتظامی باشد. مجموعه ٔ شماره ٔ بسیار از خانه ها و عمارات و خیابانها و کوچه ها که در ناحیه ای محدود قرار دارند. (حاشیه ٔ برهان چ معین ). در دوره ٔ ساسانیان تقسیم ایالات به بخش ها بوده و هر یک از بخشهای کوچک را شهر و کرسی آنرا شهرستان میگفته اند. (از ایران در زمان ساسانیان ص 160). برای تاریخچه ٔ شهرنشینی رجوع به تاریخ تمدن اسلامی جرجی زیدان ج 2 ص 179، 184 و ج 4 ص 63 و ج 5 ص 86 شود. در تواریخ بنی اسرائیل تمیز شهر از ده در نهایت اشکال است اما همین قدر معلوم میتوان نمود که هر شهری بدواً ده بی حفاظ و بی دیوار و خندق بوده و چون عدد اهالی بحد کفایت میرسید در پی محافظت و حفظ خود افتاده دیوار و خندقی ازبرای آن ده قرار داده متدرجاً بزرگ میشد و یا قصبه مانند میگشت ، و اول شخصی که بنای شهر گذارد قائین بود. در قدیم شهرها پرنفوس و دارای کوچه های تنگ کج و معوج و بعضی از کوچه ها مسدود و یا سرپوشیده و برحسب پیشه و صنعت اهالی نامیده میشد چنانکه در اورشلیم کوچه ٔ پنیرفروشان و غیره . دیوارهای شهرها بلند و دارای دروازه ها و پشتبندها و برجها می بودو بعضی دیوارها از چوب و غیره ساخته شده است که قابل سوختن بوده و دروازه های شهرها را گاهی از اوقات با صفحات مس و آهن می پوشانیدند و یا اینکه در را از این فلزات می ساختند. (از قاموس کتاب مقدس ) :
گربزان شهر بر من تاختند
من ندانستم چه تنبل ساختند.
رودکی .
کنون همانم و خانه همان و شهر همان
مرا نگوئی کز چه شده ست شادی سوک .
رودکی .
یکی آلوده کس باشد که شهری را بیالاید
هم از گاوان یکی باشد که گاوان را کند ریخن .
رودکی .
من آنگاه سوگند زینسان خورم
کزین شهر من رخت برتر برم .
بوشکور.
از این شهر بیرون رویم تا مگر ما بنمیریم . (ترجمه ٔ تفسیر طبری ).
سیاووش است پنداری میان شهر و کوی اندر
فریدون است پنداری بزیر درع و خوی اندر.
دقیقی .
چو آمد بنزدیکی شهر شاه
سپاهی پذیره شدندش براه .
فردوسی .
چنین گفت اکنون بر و بوم ری
بکوبند پیلان جنگی به پی
همه مردم از شهر بیرون کنند
همه ری به پی دشت و هامون کنند.
فردوسی .
ای زن او روسپی این شهر را دروازه نیست
نه بهر شهری مرا از مهتران پروازه نیست .
مرصعی .
بهمه شهر بود از آن آذین
در بریشم چو کرم پیله زمین .
عنصری .
به آیین یکی شهر شامس بنام
یکی شهریار اندر او شادکام .
عنصری .
در شهری مقام مکنید که در او حاکمی عادل ... نباشد. (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 386). روی به کوتوال و سرهنگان کرد و گفت این شهر شما بر دولت ما مبارک بوده است همیشه . (تاریخ بیهقی چ ادیب ص 140). نخست بر منابر نام ما برند بشهرها و خطبه بنام ما کنند آنگاه بنام وی . (تاریخ بیهقی ).
به شهری که بد باشد آب و هوا
مجوی و مخور هرچه ت آید هوا.
اسدی .
به شهر کسان گرچه بسیار سود
دل از خانه نَشْکیبد و زاد و بود.
اسدی .
پرسنده همی رفتم ازاین شهر بدان شهر
جوینده همی گشتم از این بحر بدان بر.
ناصرخسرو.
سوی شهر بی نیازی ره بپرس
چند گردی کوروار اندر ضلال .
ناصرخسرو.
به شهر خویش درون بیخطر بود مردم .
انوری .
شهرها رابعدل محکم کنید. (منسوب به نوشیروان ، از عقدالعلی ).
زین شهر دورنگ نشکنم دل
کو را دل ایرمان ببینم .
خاقانی .
تا تو به پری مانی شیدای توام دانی
یک شهر چو خاقانی شیدای تو اولی تر.
خاقانی .
شهری همه زآهنین دل تو
قفلی زده بر دهان نهاده .
خاقانی .
که شهری شعله ای سوزد بیکبار.
عطار.
چه مصر و چه شام و چه بر و چه بحر
همه روستایند و شیراز شهر.
سعدی .
به شهری چون درآید شهریاری
نماندشحنه را در شهر کاری .
پوریای ولی .
در مردم او پرسش درویشان نیست
درویش برو که شهر ناپرسانست .
کاتبی .
گل شهر دو جهانست بلی
هست شهری و گلی زو مثلی .
جامی .
قاریه ؛ شهر،خلاف بادیه ، قاراة. (منتهی الارب ).
- شهر هرت ؛ جایی که در آن هرج و مرج و بی نظمی حکمفرماست و قانون رااثری در آن نیست . (فرهنگ فارسی معین ).
|| گِل سرخ . (یادداشت مؤلف ). طین احمر. || مملکت . سرزمین .کشور. خشتهر. در اوستا و فرس هخامنشی و سانسکریت بمعنی کشور است که در فارسی شهر شده و بجای بلده ٔ عربی بکار می رود یعنی ازجمله ٔ لغاتی است در فارسی که دایره ٔ مفهوم پارینه ٔ آنها تنگتر شده است ، همچون دیه یاده که در فرس هخامنشی «دهیو» و در اوستا «دخیو» بمعنی کشور یا مملکت است . اینکه از واژه ٔ خشتهره ، در فارسی خاء افتاده و «شهر» شده نظیر بسیار دارد چون خشنا = شناختن ، خشب = شب ، آوخشتی = آشتی و جز آن . گاهی آن خاء اصلی ماقبل شین همچنان در فارسی بجا مانده چون خشنو = خشنود. هرچند امروزه از مفهوم واژه ٔ شهر کاسته شده اما وسعت دیرین آن از واژه های ایرانشهر و شهریار هویداست . خشتهر = شهر از مصدر «خشی » درآمده که بمعنی شاهی کردن و فرمان راندن و توانستن و یارستن است . (از فرهنگ ایران باستان ص 60 و یشتها ج 1 ص 92) : پس دراز کن ای سلطان مسعود... دست خود راو دراز کند به بیعت هرکه در صحبت توست و هرکه در شهر توست . (تاریخ بیهقی ص 313 چ ادیب ).
- شهر ایران ؛ ایرانشهر. کشور ایران . مملکت ایران :
خوشا شهر ایران و فرخ گوان
که دارند چون تو یکی پهلوان .
فردوسی .
سوی شهر ایران نهادند روی
همه راه پویان و دل کینه جوی .
فردوسی .
که ویرانی شهر ایران از اوست
که نه مغز باشد به تن در نه پوست .
فردوسی .
تا باز که افراسیاب بیرون آمد و دوازده سالی شهر ایران گرفته بود و نریمان و پسرش سام بر او تاختها همی کردند تا ایرانشهر یله کرد و برفت . (تاریخ سیستان ).
- شهر فرنگ ؛ ممالک فرنگستان . (فرهنگ فارسی معین ).
- || آلتی بشکل جعبه که در آن ذره بین تعبیه کنند باتصاویر مختلف . رجوع به شهر فرنگ شود.
- شهریار؛ پادشاه مملکت . (یشتها ص 93 ج 1). رجوع به شهریار شود.
|| ناحیه :
ز دریای چین تا به شهر خزر
ز ارمینیه تا درِ باختر.
فردوسی .
|| در شاهد زیر بمعنی مردم و اهل شهر استعمال شده است (به حذف مضاف ، اهل ) :
همه شهر توران گریزان چو باد
کسی را نیامد بروبوم یاد.
فردوسی .
|| شارسان . شارستان . (یادداشت مؤلف ). رجوع به شارسان و شارستان شود. || (پسوند) مزید مؤخر امکنه ، چون اسکی شهر. ایرانشهر. رام شهر. نوشهر. آریاشهر. کهنه شهر. ابرشهر. (یادداشت مؤلف ). ابرشهر، نام نیشابور بوده است در اوایل حکومت اسلامی و بهمین نام در سکه های خلفای اموی و عباسی یاد شده است . (لسترنج ص 409). نیوشاهپور. (ایران در زمان ساسانیان ).

... ادامه

464 | 0

مترادف: 1- آبادي، بلد، ديار، شهرستان، كشور، مدينه، ملك، ناحيه، ولايت 2- برج، ماه،

نمایش تصویر

اطلاعات بیشتر واژه

ترکیب: (اسم) [عربی، جمع: اَشهُر] [قدیمی]

مختصات: (شَ) [ په . ] (اِ.)

الگوی تکیه: S

نقش دستوری: اسم

آواشناسی: Sahr

منبع: لغت‌نامه دهخدا

معادل ابجد: 505

شمارگان هجا: 1

دیگر زبان ها

انگلیسی

city | town , polis , parish , burgh , dorp , home

ترکی

Şehir

فرانسوی

ville

آلمانی

stadt

اسپانیایی

ciudad

ایتالیایی

città

عربی

مدينة | سكان المدينة

تشریح نگارش (هوش مصنوعی)

کلمه "شهر" در زبان فارسی به معنای مکان یا منطقه‌ای است که جمعیت در آن زندگی می‌کند و معمولاً دارای امکانات، زیرساخت‌ها و خدمات عمومی است. در زیر به برخی از قواعد و نکات نگارشی و دستوری مرتبط با این کلمه اشاره می‌کنم:

1. استفاده از کلمه "شهر" در جملات

"شهر" به عنوان یک اسم می‌تواند در جملات به عنوان فاعل، مفعول یا حال استفاده شود.
- مثال: شهر تهران بزرگ‌ترین شهر ایران است. (فاعل)
- مثال: آب و هوای شهر شیراز بسیار معتدل است. (فاعل)
- مثال: متوجه شدم که شهر اصفهان بسیار زیباست. (مفعول)

2. نقشهای نحوی

نقش صفت: کلمه "شهر" می‌تواند با صفات توصیفی توصیف شود.
- مثال: شهر بزرگ، شهر تاریخی
ترکیب با حروف اضافه: "شهر" می‌تواند به همراه حروف اضافه مانند در، به، از، برای و... بیاید.
- مثال: در شهر مشهد، به شهر اصفهان رفتیم، از شهر تهران خارج شدیم

3. جمع و مفرد

"شهر" به صورت مفرد و جمع (شهرها) استفاده می‌شود.
- مثال: در شهرهای مختلف ایران فرهنگ‌های متفاوتی وجود دارد.

4. نگارش صحیح

در نوشتار رسمی و ادبی، توجه به املای صحیح و رعایت قواعد نگارشی مانند فاصله‌ها، نقطه‌گذاری و … اهمیت دارد.

5. عبارات و اصطلاحات

"شهر" در ترکیب با کلمات دیگر می‌تواند معانی مختلفی ایجاد کند.
- شهروند (شهروندان)
- شهرسازی (علم و هنر برنامه‌ریزی و طراحی شهرها)

این قواعد و نکات می‌توانند به شما در استفاده صحیح و مؤثر از کلمه "شهر" در متن‌های فارسی کمک کند. اگر سوال خاصی دارید یا نیاز به توضیحات بیشتری هست، خوشحال می‌شوم که کمک کنم!

مثال برای واژه (هوش مصنوعی)

البته! در اینجا چند مثال برای استفاده از کلمه "شهر" در جمله آورده شده است:

این شهر به خاطر معماری زیبا و تاریخی‌اش مشهور است.
در این شهر، مردم از فرهنگ و هنرهای محلی خود به خوبی حمایت می‌کنند.
او قصد دارد در تابستان به یک شهر جدید سفر کند و تجربه‌های تازه‌ای کسب کند.
شب‌های این شهر به خاطر نورهای زیبا و زندگی شبانه‌اش جذاب است.
ساکنان این شهر به تنوع فرهنگی و قومی آن افتخار می‌کنند.

اگر نیاز به مثال‌های بیشتری دارید یا موضوع خاصی مدنظرتان است، لطفاً بفرمایید!

واژگان مرتبط: شهرک، شهر کوچک، قصبه، قصبه حومه شهر، اهل محله، محله، بخش، دهکده، خانه، وطن، میهن، موطن، اقامت گاه

فرم ورود

آدرس بخش انتخاب شده

رویداد ها - امتیازات

زیر مجموعه ها

سوالات متداول

شهر

معنی کلمه شهر

معنی واژه شهر

شهر

اطلاعات بیشتر واژه

1. استفاده از کلمه "شهر" در جملات

2. نقشهای نحوی

3. جمع و مفرد

4. نگارش صحیح

5. عبارات و اصطلاحات

500 کاراکتر باقی مانده

جعبه لام تا کام

تبلیغات توضیحی

تبلیغات موضوعی

تبلیغات تصویری

فرم ورود

آدرس بخش انتخاب شده

رویداد ها - امتیازات

زیر مجموعه ها

سوالات متداول

شهر

معنی کلمه شهر

معنی واژه شهر

شهر

اطلاعات بیشتر واژه

1. استفاده از کلمه "شهر" در جملات

2. نقشهای نحوی

3. جمع و مفرد

4. نگارش صحیح

5. عبارات و اصطلاحات

500 کاراکتر باقی مانده

مطالب مرتبط

شهر

شهر

شهر

شهر

شهر

شهر

جعبه لام تا کام

تبلیغات توضیحی

تبلیغات موضوعی

تبلیغات تصویری