qiyās

analogy |

قیاس

معنی: قیاس . (ع اِ) ج ِ قوس . (از اقرب الموارد). رجوع به قوس شود. || (مص ) به ناز خرامیدن . (از اقرب الموارد). || اندازه گرفتن . (منتهی الارب ) (ناظم الاطباء). اندازه گرفتن دو چیز. دو چیز را با هم سنجیدن . (فرهنگ فارسی معین ). برابر گرفتن با کسی در قیام و بر روشی رفتن که دیگری بر آن رفته باشد. و با لفظ کردن و گرفتن مستعمل . (آنندراج ). رجوع به قیاس کردن و قیاس گرفتن شود. || (اِمص ) اندازه گیری . سنجش . (فرهنگ فارسی معین ). || (اِ) مشابه : هذا قیاس ذاک ؛ اذا کان بینهما مشابهة. (اقرب الموارد). || اندازه . (فرهنگ فارسی معین ).
- بی قیاس ؛ بی اندازه ، بی حد :
نوازشگریها رود بی قیاس .
نظامی .
که فلان نعمت بی قیاس دارد. (گلستان ).
|| (اِمص ) تخمین . حدس . (فرهنگ فارسی معین ) : یکی از آن طلایه داران گفت : لشکر بسیار ندیدیم ... بقیاس من بیش از سد تن نبودند. (سمک عیار ج 1 ص 240). || (اصطلاح منطق )و آن را انالوطیقای اول خوانند، گفتاری است مرکب ازدو یا چند قضیه که تسلیم به آن موجب تسلیم و پذیرش قولی دیگر میباشد که نتیجه ٔ آن است . خواجه ٔ طوسی در تعریف قیاس گوید: قیاس قولی باشد مشتمل بر زیادت از یک قول جازم ، چنانکه از وضع آن قولها بالذات قولی دیگر جازم معین بر سبیل اضطرار لازم آید: مثال : هر انسان حیوان است و هر حیوان جسم است نتیجه : هر انسان جسم است . (فرهنگ فارسی معین از اساس الاقتباس ص 186). صدق قیاس مستلزم صدق نتیجه بود و کذب نتیجه مستلزم کذب قیاس ، اما از کذب قیاس کذب نتیجه لازم نیاید و نه ازصدق نتیجه صدق قیاس چه این لازم عامتر از ملزوم است ،پس بسیار بود که قیاس کاذب بود. نتیجه ٔ صادق نه بر آن وجه که صدق آن نتیجه مستفاد از آن قیاس باشد، بلکه بر آن وجه که آن نتیجه فی نفس الامر صادق بود. (فرهنگ فارسی معین از اساس الاقتباس ص 298). استدلال سه گونه است یا بعبارت صحیحتر سه وجه پیدا میکند: قیاس ، استقراء و تمثیل . قیاس به آنگونه استدلال میگویند که ذهن را از کلی به جزئی یا از اصل به نتیجه و از قانون به موارد اطلاق آن برساند، مثلاً وقتی از تعریف دایره این نتیجه را میگیریم که «شعاعهای دایره با هم مساوی هستند» و از این قانون که «آب در صد درجه حرارت و 760 درجه فشار هوا به جوش می آید» حکم می کنیم به اینکه «آبی که در کاسه است نیز در صد درجه حرارت و 760 درجه فشار هوا به جوش خواهد آمد». از این مقدمه ٔ کلی که انسان فناناپذیر است به این نتیجه میرسیم که «پرویز فناناپذیر است » به استدلال قیاسی پرداخته ایم . (فرهنگ فارسی معین از روانشناسی تربیتی تألیف سیاسی ص 257). ج ، قیاسات .
ترکیب ها:
- قیاس استثنایی . قیاس اصولی . قیاس اقترانی . قیاس بسیط. قیاس جلی . قیاس خطابی . قیاس خفی . قیاس خلف . قیاس دور. قیاس سفسطی . قیاس سوفسطایی . قیاس شرطی .قیاس شعری . قیاس غیرکامل . قیاس فراسی . قیاس فی نفسه .قیاس کامل . قیاس کردن . قیاس مساوات . قیاس مستقیم . قیاس معکوس . قیاس مغالطی . قیاس مقاومت . قیاس مفصول . قیاس موصول . رجوع به هر یک از این ماده ها در ردیف خودشود.
|| (اصطلاح اصول ) قیاس عبارت از آشکار ساختن شبیه حکم و علت یکی از دو قول است در قول دیگر. ذکر آشکار کردن بجای اثبات برای آن است که قیاس هیچ حکمی را به اثبات نمی رساند، بلکه آن را ظاهر مینماید و ذکر شبیه حکم و علت برای احتراز از بیان انتقال اوصاف یکی از دو قول است بقول دیگر. قیاس ممکن است هم بین دو شی ٔ موجود صورت بگیرد و هم بین دو معدوم و آن بر دو قسم است : قیاس جلی و قیاس خفی . قیاس جلی آن است که فهم آن را به آسانی دریابد و بپذیرد و خفی بعکس آن است و این نوع دوم جزو استحسان شمرده میشود. (از تعریفات جرجانی ص 78).
- اصحاب قیاس ؛ اصحاب رأی . گروهی از فقها از پیروان ابوحنیفه که بقیاس در احکام شرعی عمل کنند و آن را در شمار ادله آرند و حجت دانند.
ترکیب ها:
- قیاس اصولی . قیاس اولویت . قیاس بطریق اولی . قیاس جلی . قیاس خفی . قیاس شبه . قیاس ظنی . قیاس علت . قیاس قطعی . قیاس مستنبطالعلّه . قیاس منصوص العلّه . رجوع به هر یک از این ماده ها در ردیف خود شود.

... ادامه

2672 | 0

مترادف: استقرا، پيمايش، تشبيه، سنجش، مقايسه

نمایش تصویر

اطلاعات بیشتر واژه

ترکیب: (اسم مصدر) [عربی]

مختصات: (قِ) [ ع . ]

الگوی تکیه: WS

نقش دستوری: اسم

آواشناسی: qiyAs

منبع: لغت‌نامه دهخدا

معادل ابجد: 171

شمارگان هجا: 2

دیگر زبان ها

انگلیسی

analogy | syllogism , deduction , induction , proportion , abduction , parable

ترکی

benzetme

فرانسوی

analogie

آلمانی

analogie

اسپانیایی

analogía

ایتالیایی

analogia

عربی

مماثلة | تشابه جزئي , التناظر الوظيفي , تجانس , تشبيه

تشریح نگارش (هوش مصنوعی)

کلمه "قیاس" در زبان فارسی به معنای سنجش و مقایسه میان دو یا چند چیز برای استنباط از آن‌ها استفاده می‌شود. برای استفاده صحیح و نگارشی از این کلمه، می‌توان به نکات زیر توجه کرد:

طبیعت کلمه: "قیاس" یک اسم است و به عنوان یک مفهوم انتزاعی در زبان فارسی استفاده می‌شود.
جمع‌بندی: جمع "قیاس" به صورت "قیاسات" یا "قیاس‌ها" است. در جمله‌ها باید به کار برده شوند.
کاربرد در جملات:
- قیاس در منطق: "در منطق، قیاس ابزاری برای استنتاج است."
- قیاس در علوم: "در بسیاری از علوم، قیاس می‌تواند به تحلیل نتایج کمک کند."
نکات نگارشی:
- هنگام استفاده از قیاس در جملات، اطمینان حاصل کنید که ساختار جمله درست باشد و ارتباط منطقی میان اجزای آن وجود داشته باشد.
- به تناسب فصاحت و بلاغت در نوشتار توجه کنید، به ویژه در متون تخصصی.
استفاده از قیاس: این کلمه در مقایسه‌ها و استدلال‌های منطقی و قابل تحقق به کار می‌رود. بنابراین باید دقت کنید که در زمینه‌های فلسفی، علمی یا ادبی استفاده شود.

با رعایت این قواعد و نکات، می‌توان به شیوه‌ای صحیح و زیبا از کلمه "قیاس" در نوشته‌ها و گفتارهای خود استفاده کرد.

مثال برای واژه (هوش مصنوعی)

در علم ریاضی، قیاس یکی از ابزارهای مهم برای فهم روابط بین اشیاء و مفاهیم است.
او در ارائه خود برای مقایسه دو فرهنگ مختلف از قیاس‌های جذابی استفاده کرد.
با قیاس بین رفتار انسان‌ها و حیوانات، می‌توان به نکات جالبی درباره نهاد اجتماعی پی برد.

فرم ورود

آدرس بخش انتخاب شده

رویداد ها - امتیازات

زیر مجموعه ها

سوالات متداول

قیاس

معنی کلمه قیاس

معنی واژه قیاس

قیاس

اطلاعات بیشتر واژه

500 کاراکتر باقی مانده

جعبه لام تا کام

تبلیغات توضیحی

تبلیغات موضوعی

تبلیغات تصویری

فرم ورود

آدرس بخش انتخاب شده

رویداد ها - امتیازات

زیر مجموعه ها

سوالات متداول

قیاس

معنی کلمه قیاس

معنی واژه قیاس

قیاس

اطلاعات بیشتر واژه

500 کاراکتر باقی مانده

مطالب مرتبط

قیاس جلی

قیاس خفی

قیاس خلف

قیاس دور

قیاس

قیاس

جعبه لام تا کام

تبلیغات توضیحی

تبلیغات موضوعی

تبلیغات تصویری