اصطلاحات فقهی

آیا انتقادات سیاسی غیبت است؟

من بعضی وقتها حرفی بی اختیار در مورد کسی می زنم بعد به شک می افتم که این غیبت است ویا نه و آیا اگر از دولت در حوضه سیاسی و اقتصادی و فرهنگی انتقاد می کنیم این غیبت است؟

اگر تعریف غیبت را خوب بدانید دیگر شک نخواهید کرد،این تعریف را ملاحظه کنید: غیبت در اصطلاح به این معنا است که شخص از عیب برادر دینی اش مطلع شود. در حالی که آن فرد از بیان عیب ناراحت می‌شود، آن را برای دیگری بازگو کند، خواه عیب و نقص در بدن شخص باشد مثل این که بگویی فلانی کور یا کوتاه یا بلند است، یا در صفات و اقوال و اخلاق شخص باشد، مثل این که بگویی بد اخلاق یا ریاکار است و .... غیبت به معنای بدگویی کردن پشت سر دیگران و عیب را آشکار کردن است. غیبت حرام و از گناهان کبیره است.
از روایات بر می‌آید که غیبت سه رکن دارد:
۱ـ سخنی را در پشت سر کسی بگوید؛
۲- باید ذکر عیوب پنهان باشد؛
۳- اگر غیبت شونده آن را بشنود، ناراحت شود. (۱)
در نتیجه از تعریف استفاده می شود که غیبت در مورد عیب شخص است نه حسن و خوبی او، پس اگر مواردی که بیان نمودید عیب محسوب شود و شنونده از عیب آن شخص اطلاعی نداشته باشد غیبت است وگرنه ایرادی ندارد.
البته اگر در مقام مذمت و سرزنش آن شخص بوده گناه عیبجویی موءمن است و اگر در مقام حل مشکل و راهنمایی و کمک به آن شخص بوده نه گناه عیبجویی و نه گناه غیبت ،هیچکدام محسوب نمیشود. نقد سیاسی در صورتی که آن مطلب واقعا رخ داده باشد(یعنی دروغ نباشد که تهمت می شود) و به صورت کلی بیان شود ایراد ندارد،یعنی چون از جزئیات مسائل خبر نداریم بصورت کلی نقد کنیم و بگوییم در فلان صورت این نقد وارد است.
موفق باشید.

پی‌نوشت‌ها:
۱. مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، مدرسه امام علی بن ابیطالب، قم، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۱۰۸  

(برگرفته از مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی)