رذائل اخلاقی

چگونه صفات رذیله را از خود دور کنیم؟

در خصوص درمان هر یك از صفات رذیله راه‌های ترك و خلاصی از این صفات به طور جداگانه مورد بحث و نظر علمای اخلاق قرار گرفته است كه پرداختن به آن مجالی واسع می طلبد. اما به طور كلی برای دور كردن صفات رذیله چند گام اساسی باید برداشته شود.

۱. تشخیص بیماری: غفلت از هر یك از صفات رذیله، سد بزرگ اصلاح نَفْس و دوركردن صفات رذیله است؛ یعنی اگر بیمار خود را بیمار نداند، به فكر علاج نمی‌افتد

۲. تصمیم به معالجه: بعد از این كه صفات رذیله و بیماری نفس مشخص شد، باید فوراً معالجه را شروع كنیم و این احتیاج به اراده و عزم راسخ دارد

۳. گام های عملی: علمای اخلاق در جهت تهذیب نفس و سیر و سلوك امور ذیل را پیشنهاد كرده اند:

الف) مشارطه؛ یعنی انسان نفس خویش را مخاطب قرار دهد و به او یادآور شود كه ازاو اعمال ناشایست و رذیله سرنزند.
ب) مراقبه؛ سالكان راه خدا پیش از آن كه فرشتگان خداوند مراقب اعمال آن ها باشند، خود مراقب اعمالشان هستند.
ج) محاسبه؛ منظور از محاسبه آن است كه انسان خود را در شبانه روز حد اقل یكبار پای حساب حاضر نماید و مورد بازخواست قرار دهد
د) تأدیب و مجازات؛ اگر معلوم شد گناه و خطایی از انسان سر زده است، باید در برابرخطاها و‌اكنش نشان دهد و از جرأت و جسارت نفس جلوگیری نماید.

(برگرفته از مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی)