قیمت دلار امروز

«قیمت دلار امروز» چقدر است؟

من امروز با یک دانشجوی رشته اقتصاد گپ و گفتی داشتم و الان چندین سوال مرتبط با قیمت دلار برام پیش اومده. یکی از سوالاتی که مخصوصا در این ایام، روزانه بارها و بارها می شنویم اینه که «دلار امروز چنده؟». سوالی که من دارم این هستش که این قیمت مبتنی بر چیست؟ بله به وضوح مشخصه که هیچ قانون و روال مشخصی برای محاسبه و تخمین قیمت دلار و نرخ ارز وجود ندارد. ولی خب قطعا پارامترهایی باید وجود داشته باشد برای تخمین نسبی نواسانات قیمت ارز و دلار. کسی می دونه این پارامترها چه هستند؟ و اینکه چطور میشه باهاشون قیمت دلار رو محاسبه کرد؟ فرمولی چیزی داره؟

لطفا به تصاویر زیر نگاه کنید: (قیمت دولتی دلار در ایران)

همانطور که میبینید جداولی حاوی قیمت دلار امروز (در لحظه) و نرخ ارز در کشورهای مختلف وجود دارند. این جدول ها دائما در حال بروزرسانی و تغییر هستند. آیا قیمت دلار در کشورهای مختلف بهم وابسته است؟ آیا با افزایش و یا کاهش نرخ ارز در مثلا عراق یا آمریکا، قیمت دلار در ایران نیز کم یا زیاد می شود؟

بطور‌کلی تا به آنجایی که من قیمت دلار کشور ایران را در یک ماه گذشته بررسی کرده‌ام، شاهد نوسانات به شدت زیادی بوده ام. فکر می کنم یکی از دلایل آن (تغییرات نرخ ارز و قیمت دلار در کشور ایران) ترحیم شدن کشور ایران توسط آمریکاست. آیا این نظریه صحت دارد؟ هرچند با توجه به ویدیو از توسط استاد رافعی پور، ظاهرا قیمت دلار و نرخ ارز با آمریکا و تحریم‌هایش علیه ایران ارتباطی ندارد.

تک نرخی شدن ارز به چه معناست؟

سوال مرتبط دیگری که من دارم این هستش که دقیقا عبارت «تک نرخی شدن» به چه معناست؟ آیا این اتفاق خوبی محسوب می شود که یک کشور اعلام کند نرخ ارز را در آن کشور یک رقمی کرده است؟ چه مزیت/معایبی دارد؟

من این برداشت رو کردم که تک نرخی شدن ارز یک ارزش هست و کشورها در تکاپوی رسیدن به آن هستند. ولی بالاخره متوجه نشدم که چه موقع میشه گفت الان ارز تک نرخیه؟ زمانی که توی بازار آزار قیمت دلار از سمت تمامی صرافی ها یکسان اعلام بشه؟

ارزش پول کشورها مبتنی بر چیست؟

چیزی که من برداشت کردم اینه که زمانی که ازش پول کشور‌ها کم میشه، قیمت دلار در اصطلاح می کشه بالا. خب چه موقع ارزش پول یک کشور کم میشه؟ وقتی که یک کشور تحریم میشه به این معناست که ارزش پولش کم شده؟ یا ترحیم باعث کاهش ارزش پول یک میشه؟ بطور کلی ارزش و پشتوانه پولی کشور‌ها چیست؟ من در جایی مطالعه می کردم (و همینطور در عکس زیر پیداست) که طلا پشتوانه مالی کشور‌هاست، آیا این نظریه صحت داره؟

و همچنین سوال مختصر دیگری که در اینجا پیش می‌آید این است که پول بدون پشتوانه هم وجود دارد؟ اگر بله، چه پولی هستش؟ بیت‌کوین مثلا؟

چگونه می شود قیمت واقعی دلار را در یک کشور محاسبه کرد؟

یک واژه‌ای که من زیاد شنیدم در این حوزه واژه «حباب» هستش. که بیانگر قیمت غیر واقعی دلار است. چگونه می توان محاسبه کرد که قیمت دلار X تومان است؛ و مابقی آن حباب است؟ با توجه به جستجویی که من انجام دادم همچین توضیحی برای محاسبه قیمت واقعی دلار کشور دیدم:

جهت محاسبه نرخ برابری ارزها روش‌های متفاوتی وجود دارد، مبنای کالایی که براساس نرخ تورم کشورها محاسبه می‌شود، قدرت برابری خرید که در این روش میزان پول به کار گرفته شده برای یک سبد ثابت کالایی در چند کشور مورد مقایسه قرار می‌گیرد و نرخ تبدیل محاسبه می‌شود ازجمله روش‌های تعیین نرخ ارز در علم اقتصاد است، اما روش دیگر بر مبنای تراز پرداخت‌هاست، به این صورت که ما‌به‌التفاوت میزان ارز وارد و خارج شده به کشور را مبنا قرار داده و با حجم نقدینگی مقایسه می‌کنند. همه این روش‌ها مبنای علمی دارد و قابل اثبات است ولی آنچه در بازار ارز شکل می‌گیرد ورای این ارقام است. بازار ارز در مبنای عرضه و تقاضا مانند هر کالای دیگری به تعیین نرخ می‌پردازد، این نرخ البته قابل دستکاری هم هست، اگر در طرف عرضه یا تقاضا انحصارگری وجود داشته باشد.

امکانش هست یک مقداری این مفهوم را برایم تشریح و شفا سازی کنید؟

کشورها در بورس سهام دارند؟

همانطور که می دونید اکثر کشورها در بور سهام دارند؛ که سهام آنها نیز ارزشی دارد. آیا این ارزش ارتباطی به حضور فلان شرکت در فلان کشور دارد؟ به عبارت بهتر:

آیا ارزش سهام یک شرکت با کشوری که در آن وجود دارد بستگی دارد؟

همچنین آگه کشورها به خودیه خود سهامی در بورس دارند؟ مثلا ایران یا آمریکا در بورس سهام دارند؟

سلام، اون ویدیویی که توی سوالتون فرمودید از استاد رافعی پور هستش احتمالا این ویدیو بوده که شما دیدید. ویدیوی خیلی خوب و منطقی هستش که تحلیل کرده این نوسانات نرخ ارز، قیمت دلار و تمام این رشدهای ناگهانی قیمت ارز در ایران، بیشتر از اینکه به آمریکا و تحریم ها مرتبط باشه، به بخش های داخلی مرتبط هستش:

ارزش پول کشورها مبتنی بر چیست؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که ببینید طلا همون ارزش و پشتوانه اصلی پول هستش که در کشور‌های مختلف ازش استفاده می کنن. چرا که طلا یک فلز بسیار ارزشمند و کمیاب هستش که همیشه ارزشمند بوده و از بین رفتی نیست. بطوری که الان ورود طلا به کشور رو در هر اندازه ای قابل قبول دونسته چون می دونه هر چقدر طلای بیشتری وارد کشور بشه پشتوانه پولی و ارزشمند بودن ارز کشور بیشتر میشه و طبیعتا قیمت دلار روز به روز پایین تر خواهد آمد. ببینید قیمت دلار امروز تا حدی زیادی به تحریم های آمریکا هم مرتبط است. همونطور که استاد رافعی پور هم فرمودند تمامش به دلیل تحریم ها نیست، ولی بدون تاثیر هم نیست.

در تکمیل سوال «پشتوانه پول ایران چیست» باید بگم که، قدرت اقتصادی تعریف شده است. اما برای كشورهای درحال توسعه و جهان سوم در قدرت تجارت خارجی تعریف می شود. یعنی اقتصادی كه مبتنی بر صادرات و ارز آوری باشد آنهم ارزهای جهان روا مانند دلارو یورو . چون با این ارزها میشه سایر نیازهای كشور را از هر نقطه جهان تامین کرد.

پس در اصل پشتوانه ریال ایران درآمدهای ارزی كه فعلاً از قصد از صادرات نفت کسب می‌شود، است كه از آثار بسیار مخرب چنین پشتوانه ای نوسانات شدید پول ملی در مقابل تغییرات تجارت خارجی است.

در واقعیت، در كشور ما با نوسان قیمت نفت ارزش پول ملی در معرض تغییر کلی قرار می گیره. همچنین بر اثر تحریم ها و كاهش قدرت ورود ارز به چرخه اقتصادی و نیز محدودیت فروش نفت و كاهش قیمت آن در سالهای اخیر ضربات شدیدی به ارزش ریال وارد اومد كه تورم شدیدی به همراه آورده و همچنان هم میاره.

از نظر من اشتباهی است كه كشورهای ضعیف مرتكب می‌شن و ارزش پول ملی خودشون رو به تجارت جهانی پیوند می زنن خیلی حرفه‌ای نیست. چون نقش پول در اقتصاد مانند نقش خون در بدن است. پیوند زدن ارزش پول ملی به دلار و یورو و ارزهای جهان روا مانند خارج كردن قلب از اقتصاد كشور و پیوند زدن سیستم خونرسانی بدن به یك قلب دیگر در بدن دیگر است.نظام پولی درست نظامی است كه پول هر كشور ارزش ذاتي داشته باشد. تصور زیر هم تصویری جالب از وابستگی طلا و قیمت دلار رو داره نشون میده:

تک نرخی شدن ارز به چه معناست؟

در واقع یکی از اصلی‌ترین مسائل بحث اقتصاد ایران، نرخ ارز است که بر تمام ابعاد اقتصادی کشور از جمله معیشت مردم اثر می‌گذارد. در این بین افزایش دائمی نرخ ارز و قمیت دلار در سال‌های اخیر و آثار اون بر اقتصاد کشور، دولت یازدهم رو وادار کرد تا تصمیم‌هایی برای مدیریت ارزی کشور بگیرد و وعده تک نرخی کردن ارز رو از ابتدای روی کار آمدن، در دستور کارش قرار بده.

فکر می کنم توی ایران برای چندین سال ارز ۳ نرخی هم عرضه می‌شد که طبق اون بخشی نرخ مرجع (دولتی)، بخشی نرخ مبادله‌ای و بخشی نرخ آزاد رو تشکیل داد.

والی بعد از گذشت زمانی، ارز مرجع حذف شد و ارز به دو صورت، یکی از سوی بانک مرکزی در اختیار بازرگانان و تجار قرار می‌گرفت و دیگری با نرخ آزاد (نرخ روزانه) به متقاضیان عرضه می‌شد.

در این بین یک سری از افراد یکسان سازی نرخ ارز از سوی مسئولین در سال‌های گذشته بسیار دیده شد تا جایی که حتی در روز‌های اخیر با افزایش شدید نوسانات دلار در بازار تک نرخی شدن ارز به طوری رسمی عملی شد. اینکه چندنرخی بودن ارز تبعات منفی برای اقتصاد کشور دارد، غیرقابل انکار است و باعث ایجاد یک شرایط عدم اطمینان برای فعالان اقتصادی به خصوص صادرکنندگان میشه.

لازم به ذکر است که تثبیت نرخ ارز در محاسبات خرید اقلامی که در تولیدات صنعتی کاربرد دارد علت اصلی و اساسی در مذاکرات تجاری برون‌مرزی محسوب می‌شه، چرا که محاسبه تقابل ارزی ریال به دلار و پرداخت‌های اسنادی و اعتبارات اسنادی واقعا نقش تعیین‌کننده داره.

همچنین این نکته هم وجود داره که با تک نرخی شدن نرخ ارز (قیمت دلار)، یک دلار در مدت زمان معامله هیچ تغییری نداره و اطمینان در تعیین و تثبیت قیمت وجود داره.

به طور کلی میشه اختلاف قیمت ارزی کالا‌های مربوط به سبد خانوار و بهداشت رو از محل یارانه یا پرداخت تفاوت به صورت نقدی تامین کرد. به این ترتیب با تثبیت نرخ ارز و تک نرخی شدن ارز، نرخ ارز آزاد مهار می شه و با این کار از مختل شدن نظام بازار، سردرگم شدن فعالان اقتصادی جلوگیری میشه و از طرفی هزینه‌های ریسک نوسان نرخ ارز آزاد دیگه نگران کننده نیستند.

برای اغلب سوالاتتون دوستان پاسخ هایی دادند. من هم با توجه به میزان سواد خودم تاییدشون می کنم. فقط فکر کردم که در موردی یکی از مباحث درست و حسابی بحث نشده است. این که آیا کشورها خودشون در بازار بورس سهام دارند؟

خیر. همانطور که میدونید بازارهای بورس متعددی وجود داره. بازار بورس تهران، بازار سهام نیویورک، بازار سهام لندن، بازار سهام کانادا، بازار سهام استرالیا، بورس لندن، و ... . و در هیچکدام یک از آنها، کشورها به عنوان یک هوییت حقوقی هیچ سهمی ندارند. فقط سهام شرکت ها در اونجا وجود دارند. همچنین خیر؛ نوسانان قیمت دلار در روزمره در یک کشور، بر ارزش سهام شرکت های واقع در اون کشور تاثیری نداره در بازار بورس جهانی، ولی در بازار بورس تهران چرا خب طبیعتا اگه امروز قیمت دلار و ارز زیادتر بشه ارزش سهام اون شرکت هم که به ریال هستش در بازار بورس تهران و کم ارزش تر میشه.

برای تک نرخی شدن هم پیشنهاد می کنم این ویدیو رو ببینید.

من اقتصاد‌دان نیستم و علم کافی برای تحلیل و بررسی فرمول های محاسبه نرم ارز و قیمت دلار رو ندارم. فقط من یک ویدیویی دیدم که پاسخ اکثر سوالات شما رو میده. گفتم به اشتراک بزارم شاید به دردتون بخوره:

ویدیوی فوق داره مواردی در مورد شناخت بهتر بازار می گه همچنین به سوالات زیر پاسخ میده:

چه چیزی به دلار ارزش می‌دهد؟ چرا ارزش دلار کم و زیاد میشه؟

در مورد پشتوانه اصلی پول که طلا هستش هم توضیحی میده. همچنین گریزی هم میزنه به مفهوم «تورم» و طبق برداشتی که من کردم، تورم مثبت بد که نیست، خوب هم هست و باعث انگیزه مردم میشه برای پول درآوردن که این خودش گردش مالی و اقتصادی رو در پی داره.

دلیل نوسانات قیمت دلار امروزه:

من با توجه به تحقیقات میدانی از صاحب نظران حوزه اقتصاد و افرادی که در بازار ارز فعالیت دارند، داشته ام، توانسته ام لیست زیر را به عنوان عوامل اصلی زیر و بالا شدن قیمت دلار که امروزه همگی ما شاهد آن هستیم، جمع‌آوری کنم:

• برخی از افرادی که در بازار ارز حضور دارند معتقدند که دلیل افزایش قیمت دلار این است که بانک مرکزی ارز کمتری را به صرافی‌های خود (که در بازار حضور دارند) تزریق کرده و یا اینکه با قیمت بالاتری ارز را به فروش می‌رسانند. بخش زیادی از صرافان، کاهش تزریق ارز را در بازار تایید کرده‌اند.

• دلیل دیگر این است که تلاش دولت چهت افزایش قیمت دلار و ارز و تک نرخ کردن آن است. به عنوان مثال آقای امیر خجسته - رئیس فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی مجلس ایران - گفته برنامه این است که دولت قیمت دلار را نهایتا به ۵۰۰۰ تومان برساند تا آن را تک نرخی کند. البته فاصله گرفتن نرخ آزاد ارز از نرخ دولتی آن، شرایط را برای محقق شدن ایده سخت تر و سخت تر خواهد کرد.

• افرادی دیگر البته معتقدند که افزایش قیمت دلار امروز یکی از سیاست های خود دولت برای جبران کسری بودجه سال آینده است. هادی قوامی - عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس - مستقیما به این نکته اشاره کرده است و گفته:

نرخ محاسباتی ارز در بودجه سال ۱۳۹۶، ۳ هزار و ۳۰۰ تومان بود، اما اکنون نرخ مبادله‌ای ۳ هزار و ۸۰۰ تومان است، ‌بنابراین حداقل ۱۰ هزار میلیارد تومان از مابه‌التفاوت نرخ ارز تا پایان سال عاید دولت می‌شود که به نوعی بخشی از کسری بودجه را جبران می‌کند.

• به عنوان دلیل بعدی می توان اشاره کرد که اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده از ابتدای ‌سال ٢٠١٨ در دوبی، امارات متحده عربی وجود دارد. با اجرای این قانون در واقع تأمین ارز برای صرافی‌های ایران (و بازار ارز کشور ایران) هزینه‌بر شده است.

• از طرفی درگیری‌ها و ناآرامی‌های اخیر خیابانی در بعضی از شهرهای کشور ایران هم به عدم قطعیت درباره وضعیت اقتصادی روزهای آتی و کاهش احتمالی ارزش ریال دامن زده است. که سبب شد تقاصا برای ارز در بازار بیشتر شود. در آن مدت، تعدادی از سرمایه‌گذاران پول خود را از بانک‌ها و موسسات مالی خارج کردند و با تبدیل تومان به ارز (اغلب دلار و یورو) به دنبال حفظ ارزش دارایی خود بودند. قیمت دلار بازار آزاد در فاصله هفتم تا ٢١ دی، یعنی قبل و بعد از اعتراض‌ها حدود ٢٠٠ تومان گران‌تر از پیش شد.

• برخی دیگر از تحلیل گران اقتصادی به وضعیت منفی تجارت خارجی ایران در طی ۹ ماه گذشته اشاره ‌کرده‌اند که به گفته آنها خروج ارز از ایران در این مدت بیشتر از واردات آن بوده است و به همین دلیل تقاضای ارز در بازار افزایش یافته است. که خب طبیعتا این خود بر قمیت دلار و نوسانات نرخ ارز در بازار تاثیر مستقیم دارد.

• برخی دیگر از منتقدان هم معتقدند که «سیاست سرکوب ارزی» دولت و تلاش برای پایین نگه داشتن نرخ ارز باعث شده قیمت آن همچون فنری که رها شده باشد، بالا رود.

• کمتر شدن اعتماد مردم و شهروندان به بانک‌ها هم از مهمترین عواملیست که سبب شده حجم زیادی از سرمایه‌های شهروندان ایرانی به بازار ارز سوق داده شوند.

پشتوانه پول

بطور کلی پشتوانه پول (دلار و هر ارز دیگری) طلا می‌باشد. به صورت طبیعی این را باید بدانید که هر چیز ارزشمندی (که در حال حاضر در مورد پول صحبت می کنیم) یک پشتوانه ای دارد. به عنوان مثال پول یک کاغذ رنگی بی ارزش است پس چه چیزی به او ارزش می دهد؟ طلا؛ یا همان پشتوانه‌ی آن.

سهام کشورها در بازار بورس

خیر من هم فکر نمی‌کنم کشوری با سهام عام و همگی همچین ریسکی کند و در بازار بورس شرکت کند. بله کشورها می توانند با مبالغی که در خزانه خود دارند وارد انجام پروژه‌های سنگینی شده تا خزانه خود را قوی‌تر کنند و به مبلغ فعلی آن بی‌افزایند. ولی خرید سهام دیگر شرکت ها در بازار بورس، یا به فروش گذاشتن سهام شرکت‌های دولتی در بازار بورس امکان پذیر نمی‌باشد؛ چرا که امروزه ما شاهد تغییرات وحشتناک قیمت دلار هستیم و یک کشور قادر به انجام همچین ریسکی نمی‌باشد.

نحوه محاسبه قیمت دلار امروز (لحظه) مبتنی بر طلا

در اصل قیمت سکه تمام بهار آزادی به دو صورت فاکتور قیمت دلار و بهای اونس جهانی محاسبه می شود. پس با داشتن قیمت سکه، می توان قیمت دلار امروز (فعلی) را تا حد خوبی تخمین زد. محاسبه قیمت دلار بر اساس قیمت سکه امامی بر اساس فرمول ذیل قابل انجام است:

(سکه بهار بر حسب تومان) تقسیم بر (اونس طلا بر حسب دلار) ضرب در شاخص = قیمت دلار

خب سوالی که الان پیش میاد این است که «شاخص» چیست؟

در اینجا شاخص یعنی ضریب تبدیل عیار و وزن طلای جهانی به سکه طلای امامی است.

برای دوستانی که علاقه مند به دانستن این موضوع هستند، روش تبدیل به شکل زیر خواهد بود:

1. عیار سکه بهار ۹۰٪ است ولی عیار طلا در بازار جهانی نزدیک به صد است. وزن سکه بهار 8.13 گرم است ولی یک اونس طلا 31.103 گرم وزن دارد.

2. این بدان معناست که ضریب تبدیل عیار و وزن طلای جهانی به سکه طلا، 4.264 می‌باشد.

اما اگر تعرفه واردات طلا نیز در نظر گرفته شود، این ضریب تبدیل به 4.163 می‌شود. شایان ذکر است که عوامل دیگری هم در اختلاف قیمت سکه و طلای جهانی موثرند که فعلا به تشریح آن‌ها نمی پردازم.

در اصل این روش بر اساس داده های سی سال ماهانه طلا و دلار جمع‌آوری گردیده است تا در عمل ضریب، یا همان شاخص موجود بازار محاسبه شود که میانه این شاخص4.1 و میانگین این شاخص 4.07 بدست آمده است.

اکنون جهت ساده تر شدن بحث، فرمول مذکور را ساده‌سازی می‎کنیم تا به سادگی بتوانید برای محاسبه قیمت دلار بر اساس سکه اقدام کنید:

قیمت سکه بهاربر حسب تومان تقسیم بر (اونس طلابر حسب دلار) ضربدر (4/1) = قیمت دلار

جهت محاسبه کمترین قیمت و بالا‌ترین قیمت، میتوان به جای عدد 4/1 اعداد 4 و 4/2 را نیر قرار داد. به عنوان مثال، مقادیر زیر را در نظر بگیرید:

1791000 / 1360 * 4   = 5267
1791000 / 1360 * 2.4 = 5531