فرح پهلوی

معنی کلمه فرح پهلوی

معنی واژه فرح پهلوی

معنیفرح پهلوی با نام اصلی فرح دیبا (زادهٔ ۲۲ مهر ۱۳۱۸ در تهران) (پس از ازدواج با محمدرضا پهلوی) شهبانوی ایران از ۲۹ آذر ۱۳۳۸ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ در ایران بود.

در چهارچوب مسؤولیت‌های وی به‌عنوان شهبانوی ایران، دفتر مخصوص وی دارای چهار بخش آموزش و پرورش، بخش بهداشت و درمان، بخش رفاه اجتماعی و بخش فرهنگ و هنر بود. دفتر فرح پهلوی در زمینهٔ آموزش و بهداشت کودکان بی سرپرست و کودکان ایران فعال بود. پایه گذاری جمعیت کمک به جذامیان و بهکده راجی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، موزه فرش ایران و موزه هنرهای معاصر توسط این دفتر صورت گرفت. فرح پهلوی سعی داشت با سفرهای مکرر به شهرهای مختلف ایران نزدیکی بیشتری با عموم مردم داشته باشد. پس از تاجگذاری فرح پهلوی نایب‌السلطنه شد.

نوجوانی و تحصیلات



فرح پهلوی سرپرست گروه پیشاهنگی در پاریس
فرح دیبا تنها فرزند فریده قطبی و سهراب دیبا بود. فریده قطبی مادر فرح دیبا اهل لاهیجان در گیلان بود و از تبار صوفی و دانشمند علوم دینی، قطب‌الدین شریف لاهیجی بود. پدربزرگ پدری وی سفیر ایران در روسیه و هلند بود.

پدر فرح دیبا سهراب دیبا اهل تبریز و از محله ششگلان آن شهر بود. وی در دانشکده افسری سن پترزبورگ به تحصیل پرداخت. پس از انقلاب اکتبر به فرانسه رفت و در آنجا دیپلم متوسطه خود را گرفت و تحصیلات عالیه خود را در رشته حقوق آغاز کرد. سپس به مدرسه نظامی سن‏‌سیر رفت و پس از به پایان رساندن تحصیلاتش به ایران بازگشت و در ارتش نوین رضا شاه استخدام شد. پدر فرح دیبا در سال ۱۳۲۶ به سبب بیماری سرطان درگذشت.

پدر فرح نخست او را هنگامی که شش سال داشت در مدرسه ایتالیایی نام‌نویسی کرد. فرح دیبا در ده سالگی به مدرسه ژاندارک تهران رفت و به عنوان کاپیتان تیم بسکتبال برگزیده شد و سه بار تیم بسکتبال ژاندارک به کاپیتانی فرح دیبا قهرمان تهران شد. در سال ۱۳۳۳ فرح دیبا قهرمان پرش ارتفاع و پرش طول و دو و میدانی تهران شد. وی در مدرسه ژاندارک به گروه پیشاهنگان پیوست و پس از چندی سرپرست گروه پیشاهنگی شد و در سال ۱۳۳۵/۱۹۵۶ م نخستین سفر خارج از کشور خود را با دیگر پیشاهنگان به کشور فرانسه داشت.

فرح دیبا سه سال آخر دبیرستان را در دبیرستان فرانسوی رازی گذراند و دیپلم خود را در سال ۱۳۳۶ از این دبیرستان گرفت.

فرح دیبا در امتحانات دیپلم دبیرستان شاگرد اول شد و از مدرسه اختصاصی معماری پاریس پذیرش گرفت. وی کوشش کرد که از بورس تحصیلی استفاده کند ولی موفق به گرفتن آن نشد.

دوران دانشجویی فرح دیبا

برای تامین هزینه تحصیل فرح دیبا مبلغ ۱۵۰ تومان هرماه از طرف مادر و دایی او (محمدعلی قطبی) از طریق وزارت خارجه به فرانک فرانسه تبدیل و برای او ارسال می گشت.این مبلغ برای تامین زندگی و تحصیل فرح در پاریس کافی نبود به طریکه دوشیزه فرح مجبور بود برای تامین کسری بودجه و مخارج خود در خانه فرانسویان به عنوان پرستار بچه کار کند.

فرح در دوران دانشجویی از طریق یکی از هکلاسی های خود به نام انوشیروان رئیس فیروز که از فعالان حزب توده ایران بود به سازمان دانشجویی حزب توده پیوست.حزب توده که از سال ۱۳۳۲ توسط دولت ایران غیرقانونی اعلام شده بود جذاب ترین تشکیلات سیاسی در بین جوانانی بود که کشش فراوان به عدالتخواهی و مساوات داشتند و از سیستم ارباب و رعیتی و دیگر مشکلات موجود در ایران ناراضی بودند جذب این حزب می شدند و فرح نیز از این قاعده مستثنی نبود.. همچین دوست نزدیک فرح به نام لیلی امیرارجمند که تاثیر زیادی بر روی افکار فرح داشت تمایلات کومونیستی داشت.به گفته احسان طبری از رهبران حزب توده فرح در دوران دانشجویی اش در تظاهرات حزب توده که در پاریس برگزار میشد شرکت می کرد.

در سال ۱۳۳۸ پادشاه وقت ایران، محمدرضا پهلوی که برای دیدار رسمی و گفتگو با ژنرال دوگل به کشور فرانسه رفته بود در یک مهمانی که در سفارت ایران در پاریس ترتیب داده شده بود با دانشجویان ایرانی مقیم فرانسه دیدار می کند که فرح یکی از این دانشجویان بود و مکالمه کوتاهی با شاه ایران داشت.

ازدواج و خانواده



شاه وقت ایران و همسرش فرح پهلوی پس از مراسم عقد
برخی محققین ماجرای ازدواج فرح دیبا با پادشاه ایران محمدرضا پهلوی را به داستان شمهور سیندرلا تشبیه کرده اند که در آن دختری رنجدیده با آرزوهای بزرگ رویاهایش به حقیقت می پیوندد و به یکباره ملکه کشور می شود.اردشیر زاهدی نقش وزیر اعظم داستان را ایفا می کند.

بازگشت به ایران

در اوایل سال ۱۳۳۷ فرح با فرستادن نامه و عکس برای خانواده خود از انها اجازه می خواهد تا با یک جوان ایرانی به نام کریم پاشا بهادری ازدواج کند.پسردایی رضا قطبی که در طول دوران تحصیل همراه فرح در فرانسه بود از او می خواهد به ایران بازگردد و با مادرش برای ازدواج مشورت کند.فرح بیش از ۲ ماه در تهران می ماند و رضایت خانواده اش را برای ازدواج با ان جوان جلب می کند اما چند روز قبل از مراجعت به پاریس هنگامی که برای تمدید اسناد مربوط به گذرنامه به وزارت خارجه مراجعه می کند مسئولان از تمدید اسناد خودداری کرده و به فرح می گویند نام او در فهرست مخالفان فعال اعلیحضرت قرار دارد.فرح بسار نگران می شود اما دایی فرح محمدعلی قطبی به او و مادرش دلداری داده و به انها می گوید دوست صاحب نفوذی دارد که با اردشیر زاهدی که در آن زمان رئیس امور دانشجویان ایرانی مقیم خارج بود آشنایی داشته و از او برای برای حل مشکل فرح کمک خواهد خواست.

دیدار با اردشیر زاهدی

پس از سفارش دوست محمدعلی قطبی برای حل مشکل خواهرزاده اش از وزارت امور خارجه با انها تماس گرفته می شود و از آنها میخواهند دوشیزه فرح به وزرارت خارجه مراجعه کند.فرح به همراه مادر نگران و دایی اش به محل وزارت خارجه در خیابان فروغی می روند حتی دایی فرح سند خانه مسکونی اش را همراهش می اورد تا اگر وزارتخانه خواست در یک اقدام پیشبینی نشده فرح را بازداشت کند با گذاشتن وثیقه از بازداشت خواهرزاده اش جلوگیری نماید.به دلیل ممانعت مسئولن از ورود همراهان فرح به تنهایی به داخل وزراتخانه رفت و وقتی برگست به مادرش فریده دیبا گفت برخورد مسئولان امور دانشجویی این بار بسیار متفاوت بود و حتی به وی پیشنهاد کار در سفارت ایران در پاریس نیز دادند.قرار شد فرح در روز سه شنبه هم بار دیگر به وزارتخانه مراجعه کند و مدارک و گذرنامه اش را دریافت کند که منسئولان وزارتخانه به او گفتند اقای زاهدی پرسشنامه ها و فرم هایی که او پر کرده را دیده است و می خواهد او را ببیند.وقتی فرح به اتق زاهدی رفت زاهدی از اینکه یک دختر ایرانی توانسته در رشته معماری تحصیل کند ابراز خوشوقتی می کند وقوتی تسلط فرح را به دو زبان انگلیسی و فرانسه می بیند احترامش به او فزونی می یابد و اورا برای آشنایی با همسرش شهناز به منزل خود دعوت می کند.



فرح دیبا که برای گذراندن تعطیلات تابستانی به تهران بازگشته بود، در منزل شهناز پهلوی در حصارک با محمدرضا پهلوی دیدارنمود که نهایتاً به ازدواج وی منتهی شد.

نامزدی محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی در ۳۰ آبان ۱۳۳۸ بود. امام جمعهٔ تهران، سید حسن امامی، خطبهٔ عقد آن‌ها را خواند.

ده ماه پس از ازدواج نخستین فرزند آنها به دنیا آمد که نامش را رضا نهادند . ثمره این ازدواج سه فرزند دیگر بود؛ فرحناز در ۲۲ اسفند ۱۳۴۲ در کاخ سعدآباد، علیرضا در ۸ اردیبهشت ۱۳۴۵ و لیلا ۷ فروردین ۱۳۴۹ زاده شدند.

سازمان‌های زیر ریاست فرح پهلوی و مسئولیت‌های رسمی

نوشتار اصلی: سازمان‌های تحت ریاست فرح پهلوی


فرح پهلوی در دفتر خود در تهران ۱۳۵۴
فرح پهلوی ریاست شماری از سازمان‌های پزشکی، فرهنگی، ورزشی، آموزشی و رفاه اجتماعی را بر عهده گرفت. دفتر مخصوص فرح پهلوی تا سال ۱۳۵۷ دارای چهل کارمند و چهار بخش بود که عبارت بودند از: بخش آموزش و پرورش، بخش بهداشت و درمان، بخش رفاه اجتماعی و بخش فرهنگ و هنر.

وی همچنین در برنامه‌ریزی جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران شرکت داشت. در چهارچوب برنامه ریزی این جشن‌ها ۳۵۰۰ دبستان در سرتاسر کشور با اعانه‌های شخصی ساخته شد و برج آزادی در تهران ساخته شد. در مرحله‌های آغازین پروژه جشن‌های شاهنشاهی در ساختار بنیادی کشور سرمایه‌گذاری گسترده‌ای انجام گرفت که می‌توان ساختن راه‌ها، شبکه‌های ارتباطی از راه دور، فرودگاه‌ها، هتل‌ها، پخش سراسری برنامه‌های تلویزیونی و جهانگردی و گردشگری را نام برد.

بهداشت و درمان


فرح پهلوی از جذام خانه «بابا باغی» بازدید می‌کند


فرح پهلوی در بازدید با پرستاران بیمارستان بیرجند
جمعیت خیریه فرح پهلوی: جمعیت خیریه فرح پهلوی سازمان غیر انتفاعی است که در سال ۱۳۳۲ بنیاد شد.

بنگاه حمایت مادران و نوزادان: بنگاه از سال ۱۳۳۸ به گسترش فعالیت‌های خود به سبب نیازهای روز افزون خانواده‌های کم درآمد می‌کوشید.

انجمن ملی حمایت کودکان:انجمن در سال ۱۳۳۱ در ایران بنیان نهاده شد. هدف این انجمن آموزش کادر فنی مورد نیاز سازمانهای بهداشتی و تربیت افراد دانش آموخته و کار آزموده برای خدمت در سازمان‌های ویژه آموزش کودکان است.

کنگره پزشکی ایران: کنگره زیر نظر بنیاد پهلوی در سال ۱۳۳۱ بنیان نهاده شد تا درباره امراض و بیماری‌های بومی کشور به پژوهش و مشاوره علمی به پردازد و راه حل‌هایی برای مبارزه اساسی و عملی با این بیماری‌ها پیدا کند.

جمعیت کمک به جذامیان: ریاست عالیه جمعیت کمک به جذامیان را فرح پهلوی، در چهار چوب مسئولیت‌های وی به عنوان شهبانوی ایران پذیرفت.

بنیاد ایرانی بهداشت جهانی: بنیاد بهداشت جهانی در سال ۱۳۴۸ بنیان گذارده شد. هدف‌های این بنیاد کمک به سازمان‌های بهداشتی و تحقیقاتی موجود است.

جمعیت حمایت آسیب‌دیدگان از سوختگی: جمعیت حمایت آسیب دیدگان از سوختگی در سال ۱۳۴۴ برای حمایت و تامین نیازمندی‌های بهداشتی و درمانی کسانی که بر اثر سوانح سوختگی آسیب می‌بینند بنیان گذارده شد.

جمعیت ملی مبارزه با سرطان: جمعیت ملی مبارزه با سرطان در فروردین سال ۱۳۴۶ بنیان گذارده شد. جمعیت ملی مبارزه با سرطان برای ایجاد و گسترش مرکزهای تشخیص، درمان و شیمی درمانی کسانی که به بیماری چنگال دچار شده‌اند فعالیت می‌کند.

جمعیت طرفداران مرکز طبی کودکان: به ریاست فرح پهلوی در سال ۱۳۴۰ بنیان نهاده شد.

شورای عالی بهداشت:به ریاست فرح پهلوی در آذر ماه ۱۳۲۹ از تصویب مجلسین گذشت. این شورا مطالعه و اظهار نظر در کلیه امور مهم مربوط به بهداشت عمومی مانند قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به: مبارزه با بیماریهای واگیر، بهداشت کودکان، کارخانجات و کارگران و زندان و غیره. دیگر سازمان‌های زیر ریاست فرح پهلوی در بهداشت و درمان از این قرار بودند:

سازمان ملی انتقال خون ایران،

جمعیت بهزیستی ایران (اکنون سازمان بهزیستی)

انستیتو پاستور

فرهنگ و هنر


محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی روز گشایش تالار رودکی با رابرت وارن


فرح پهلوی با جان کیج و مرس کانینگهام در جشن هنر شیراز ۱۳۵۱


جشن هنر شیراز، فرح پهلوی و موریس بژار ۱۳۵۰
سازمان ملی فولکلور ایران: سازمان فولکلور ملی ایران در خرداد ماه ۱۳۴۶ برای گردهم آوری، گسترش، پراکندن و پخش ترانه‌ها، لباس‌ها، سازهای موسیقی محلی، و ضبط و یادداشت آهنگ‌های بومی و رقص‌های محلی ایران در تهران گشایش یافت.

تالار رودکی: ۳ آبان ۱۳۴۶ محمد رضا پهلوی و فرح پهلوی تالار رودکی را گشودند. این تالار برای اجرای کنسرت‌های موسیقی ایرانی و اروپایی به ابتکار فرح پهلوی بنا شد.

کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان: در دی ماه سال ۱۳۴۴ پایه گذاری شد شد. ایجاد کانون در راستای فراگیر کردن کتاب‌خوانی بین کودکان و نوجوانان و به دنبال چاره اندیشی برای پرکردن هنگام فراغت گروه نوجوانان ایران و فراهم آوردن آموزش و سرگرمی برای آنها بود.

انجمن ملی روابط فرهنگی :انجمن روابط فرهنگی در سال ۱۳۴۵ بنیان شد. هدف این انجمن ایجاد پیوند فرهنگی و هنری در میان ملت‌ها و نیز شناساندن فرهنگ و هنر جهانی است.

بنیاد فرهنگ ایران: بنیاد فرهنگ ایران در مهر ماه ۱۳۴۳ برای پاس، گسترش، و پیشبرد زبان فارسی این میراث گرانبهای فرهنگ ایران بنیان شد.

سازمان جشن هنر شیراز: برای سازمان دادن به جشن هنر شیراز در سال ۱۳۴۶ با ۳۳ نفر عضوهیات امنا و ۵ عضوهیات مدیره و کمیته‌های تاتر، موسیقی، سینما و نمایشگاه‌ها و دفاتر پروژه‌های فنی، مالی، و پذیرایی و روابط عمومی آغاز به کار کرد.

تئاتر شهر: تهران بزرگ‌ترین مجموعه نمایش تاتر ایران است.

موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی: در سال ۱۹۲۹ در نیویورک بنیان شد. این موسسه در سال ۱۳۴۵ به شیراز منتقل شد و در جای موزه شهرام به کار ادامه داد.

انجمن فیلارمونیک تهران: در سال ۱۳۴۲ بنیان شد.

بنگاه ترجمه و نشر کتاب: در سال ۱۳۳۳ به فرمان محمدرضا پهلوی بنیان شد. هدف از بنیان بنگاه این است که از راه برگردان و چاپ کتاب‌های مهم جهان به زبان فارسی مردم کشور را از بهترین کارهایی که با انگیزه واندیشه بشری در دوران گوناگون آفریده و برروی کاغذ آمده برخوردار سازند تا این سبب نیرو مند کردن فکر و برانگیختن خوانندگان گردد.

سازمان گفتگوی فرهنگ‌ها: در سال ۱۳۵۵ بنیان شد. هدف این سازمان ایجاد پیوند میان فرهنگ‌ها در سطح جهانی بود.

جشنواره توس: ۲۳ تیر ۱۳۵۴ خورشیدی در تالار فردوسی دانشکده ادبیات دانشگاه مشهد نخستین جشنواره توس گشوده شد. برگزاری جشنواره توس برای بزرگداشت استاد ابوالقاسم فردوسی توسی و شاهنامه می‌باشد.

انجمن شاهنشاهی فلسفه : در سال ۱۳۵۲ بنیان شد و مدیریت آن به حسین نصر داده شد. اعضای دیگر انجمن احسان براقی، عبدالحسین زرین کوب، محسن فروغی، نادر نادرپور و سید جلال آشتیانی بودند.

جشن هنرهای مردمی اصفهان: در سال ۱۳۵۶ هفته جشن هنرهای مردمی اصفهان برای نخستین بار با حضور فرح پهلوی برگزار شد.

آموزش و پرورش


فرح پهلوی در بازدید از یک دبیرستان در جیرفت
دانشگاه فرح پهلوی (نام فعلی دانشگاه الزهرا): در ۳۰ فروردین ۱۳۵۴ گشایش بافت.

کانون کارآموزی کشور: در سال ۱۳۳۷ به ریاست عالیه فرح پهلوی گشایش یافت. کانون کار آموزی کشور برای نگهداری و آموزش و پرورش شهروندان مستنمند کشور و در راه پیکار با بیکاری و ولگردی و گدایی و آماده ساختن آنها برای آغاز به پیشه‌ای که در کانون آموخته‌اند بنیاد شد.

سازمان ملی پیش آهنگی - پیش آهنگی دختران: زیر نظر سازمان ملی پیش آهنگی ایران با سرپرستی شورای عالی پیش آهنگی ایران و هیات مدیره اداره می‌شود. پیش آهنگی دختران در سال ۱۳۳۶ بنیان شد و آغاز به کار کرد.

آموزشگاه نابینایان رضا پهلوی: در سال ۱۳۴۳ گشاده شد. کلاس‌های این آموزشگاه برای جوانان نابینای علاقمند به موازات سایر واحدهای وزارت آموزش و پرورش که هدف آن گسترش آموزش بین جوانان و اجرای برنامه‌هایی در جهت پرورش شخصیت آنهاست.

دانشگاه فارابی: در سال ۱۳۵۶ در سپاهان گشوده شد. هدف از ایجاد دانشگاه فارابی، نگهداری و گسترش فرهنگ ایرانی و آشنایی ایرانیان با دیگر فرهنگ‌های گیتی بود.

شورای عالی آموزش و پرورش: شهریور ماه ۱۳۴۵ کمیسیون آموزش و پرورش مجلس شورای ملی و مجلس سنا این شورا را تصویب کرد.

فرهنگستان علوم ایران - یکی از فرهنگستان‌های ایران بود این فرهنگستان در زیر چتر بنیاد شاهنشاهی فرهنگستان‌های ایران که تیر ماه ۱۳۵۳ به تصویب مجلس شورای ملی و خرداد ۱۳۵۳ به تصویب مجلس سنا رسید.

شورای عالی پژوهش‌های علمی

رفاه اجتماعی


با کودکان در پرورشگاه جمعیت خیریه فرح پهلوی خرمشهر


فرح پهلوی در بازدید از قروه
جمعیت حمایت کودکان بی سرپرست: در سال ۱۳۴۵ به ریاست فرح پهلوی بنیان نهاده شد

فدراسیون ورزشی کر و لال‌ها: در سال ۱۳۳۴ در تهران بنیان نهاده شد.

شورای عالی شهرسازی: شورای عالی شهرسازی سازمانی است که در وزارت آبادانی و مسکن تشکیل شد و از سال ۱۳۴۴ آغاز به کار نمود.

شورای عالی رفاه اجتماعی: شورای عالی رفاه اجتماعی یکی از شوراهای عالی زیر ریاست فرح پهلوی بود. این شورا ایجاد صندوق‌های جداگانه و یا متمرکز برای حمایت از کارمندان در برابر پیری و از کارافتادگی و یا در صورت مرگ با توجه به نوع کار موسسات و مشخصات اجتماعی کارمندان را بر عهده داشت.

شورای عالی اطلاعات و جهانگردی: این شورای در تیر ۱۳۵۴ به تصویب کمیسیون‌های پارلمانی مجلس شورای ملی و سنا رسید.

سازمان ناشنوایان ایران

سازمان نابینایان ایران

تاجگذاری



تاجگذاری فرح پهلوی
محمدرضا پهلوی خواستار تغییر در قانون اساسی مشروطه شد؛ به این شکل که شاه حق تعیین نایب‌السلطنه را داشته باشد و سن قانونی به سلطنت رسیدن ولیعهد بیست سالگی تعیین شود و تا هنگامی که ولیعهد به بیست سالگی نرسیده‌است، نایب‌السلطنه در راس کشور قرار داشته باشد. در تاریخ ۱ شهریور ۱۳۴۰ تغییرات نام‌برده در قانون اساسی تصویب شد.

محمدرضا پهلوی معتقد بود این تغییرات در قانون اساسی، راه کشور را به سوی تمدن بزرگ هموار می‌سازد.

در تاریخ ۴ آبان ۱۳۴۶، چهل و هشتمین سال زادروز محمدرضا پهلوی در کاخ گلستان مراسم تاج‌گذاری محمدرضا شاه و شهبانو فرح و ولیعهد رضا پهلوی برگزار شد. در همین سال اصل ۳۸ قانون اساسی به این صورت تغییر کرد که در صورت انتقال سلطنت به ولیعهدی که به سن قانونی نرسیده، مادر ولیعهد به طور خودکار و بدون نیاز به تأیید شخص یا مرجع دیگری نایب‌السلطنه می‌شد.

سفرهای رسمی



فرح پهلوی و ژنرال دوگل، پاریس، ۱۳۴۰


محمد رضا پهلوی و فرح پهلوی در دیدار رسمی با برژنف ۱۳۴۹


فرح پهلوی و هویدا، نخست وزیر ایران، دیدار رسمی با چو ان‌لای، چین، ۱۳۵۱


زوج سلطنتی و هوآکوئو فنگ، تهران، ۱۳۵۷
فرح پهلوی همسر خود محمدرضا پهلوی را در دیدارهای رسمی به خارج از کشور همراهی می‌کرد و هم چنین در استقبال شاهان و رییس جمهورهای دیگر کشورها که برای دیدار رسمی به ایران می‌آمدند در کنار محمدرضا پهلوی بود.

۱ اسفند۱۳۳۸ محمد رضا پهلوی به همراه فرح پهلوی برای یک دیدار رسمی با ایوب خان وارد پاکستان می‌شوند.
۱۵ اسفند ۱۳۳۹ الیزابت دوم و همسرش پرنس فیلیپ برای دیدار رسمی وارد تهران شدند. هم چنین زوج سلطنتی از اصفهان و شیراز بازدید کردند.
۲۸ اردیبهشت ۱۳۴۰ محمدرضا پهلوی و فرح به دعوت رسمی پادشاه سوئد وارد استکهلم شدند.
۱۹ مهر ۱۳۴۰ ژنرال دوگل رییس جمهور فرانسه از زوج سلطنتی در سالن تشریفات فرودگاه اورلی پاریس استقبال کرد. در این دیدار فرح د نمایشگاه هفت هزار سال هنر ایران را به همراهی آندره مالرو افتتاح کرد و سپس نخستین سنگ بنای خوابگاه دانشجویان ایرانی در کوی دانشجویان در پاریس گذارده شد.
۲۱ فروردین ۱۳۴۱ جان اف کندی رییس جمهور امریکا از محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی در فرودگاه استقبال کرد.
۲۴ مهر ۱۳۴۲ ژنرال دوگل و همسرش به دعوت محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی وارد تهران شدند و از تخت جمشید نیز دیدار کردند.
۲۶ شهریور ۱۳۴۳ هایله سلاسی امپراتور حبشه با استفبال محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی برای دیدار رسمی وارد تهران شد.
۲۶ آبان۱۳۴۳ بودوئن پادشاه بلژیک همراه ملکه فابیولا با استفبال محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی برای دیدار رسمی وارد تهران شدند.
۱۴ اردیبهشت ۱۳۴۴ آغاز سفر محمد رضا پهلوی و فرح پهلوی به آمریکای جنوبی. در این روز محمد رضا پهلوی و فرح پهلوی وارد برازیلیا شدند و پس از بازدید از کشورهای آمریکای جنوبی به کانادا پرواز کردند و در ۹ خرداد ۱۳۴۴ به دعوت ژنرال دوگل چهار روز میهمان وی در پاریس بودند.
۲ خرداد ۱۳۴۶ محمد رضا پهلوی و فرح پهلوی دیدار رسمی خود را از چکسلواکی آغاز کردند.
خرداد ۱۳۴۶ محمد رضا پهلوی و فرح پهلوی از آلمان غربی دیدار رسمی به عمل آوردند. در این دیدار در ۱۲ خرداد کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در برلین غربی تظاهراتی بر پا کرد که توسط پلیس آلمان غربی به شدت سرکوب شد. یک دانشجوی آلمانی به نام بنو اونه‌زورگ با شلیک عمدی یک گلوله توسط یک پلیس آلمان غربی کشته شد. این پلیس کارل هاینس کوراس نام داشت و بعدها مشخص شد که وی برای سازمان جاسوسی جمهوری دموکراتیک آلمان شرقی جاسوسی می‌کرده‌است.
۱۶ تیر ۱۳۴۶ محمد رضا پهلوی و فرح پهلوی برای دیدار رسمی به ترکیه وارد شدند و در آنکارا مورد استقبال قرار گرفتند.
۲ مهر ۱۳۴۷ محمد رضا پهلوی و فرح پهلوی برای سفر رسمی که ۱۲ روز به درازا کشید وارد مسکو شدند.
۵ تیر ۱۳۴۹ زوج سلطنتی سفر رسمی اروپایی خود را با دیداری از فنلاند آغاز کردند. سپس به رومانی رفتند و چند روزی میهمان ملکه هلند بودند و پس از سفر به بلژیک به تهران باز گشتند.
۵ اردیبهشت ۱۳۴۸ فرح پهلوی به همراهی آندره مالرو در پاریس خانه ایران را در خیابان شانز الیزه افتتاح کردند.
۶ آبان ۱۳۴۹ دیدار دوباره محمد رضا پهلوی و فرح پهلوی از شوروی. در این روز بزرگترین شاه‌لولهٔ گاز جهان در آستارا بین ایران و جمهوری آذربایجان در شوروی به کار افتاد. این شاه لوله قادر بود سالی ده میلیارد متر مکعب گاز به جمهوری‌های شوروی برساند.
۱۷ تیر ۱۳۵۰ ژرژ پمپیدو رییس جمهور فرانسه در کاخ الیزه از فرح پهلوی پذیرایی کرد.
۹ خرداد ۱۳۵۱ پرزیدنت ریچارد نیکسون و همسرش برای دیداری رسمی از شاه ایران وارد تهران شدند.
۲۶ شهریور ۱۳۵۱ فرح پهلوی به همراهی امیر عباس هویدا نخست وزیر برای دیدار رسمی با چو ان‌لای وارد چین شدند.
۴ امرداد ۱۳۵۲ ریچارد نیکسون رییس جمهور امریکا در واشنگتن از شاه ایران و فرح پهلوی استقبال کرد.
۲۸ شهریور ۱۳۵۳ نخستین سفر رسمی شاه ایران و همسرش به آسیای جنوب شرقی و اقیانوسیه آغاز شد. زوج سلطنتی از سنگاپور، استرالیا و زلاند نو دیدار کردند. این سفر پانزده روز به درازا انجامید.
۱ تیر ۱۳۵۳ محمدرضا پهلوی و فرح پهلوی مورد استقبال والری ژیسکار دستن رییس جمهور فرانسه قرار گرفتند. در این دیدار درباره همکاری برای گسترش صنایع هسته‌ای در ایران واستفاده صلح آمیز نیروی هسته‌ای به موافقت دست یافتند.
۱۹ بهمن ۱۳۵۳ محمد رضا پهلوی و فرح پهلوی برای دیدار رسمی از رئیس جمهور مصر انور سادات وارد قاهره شدند.
۸ اسفند ۱۳۵۴ فرح پهلوی از داکار پایتخت سنگال رسما دیدار کرد. نخستین سنگ بنای یک پالایشگاه با پشتیبانی ایران در این سفر گذاشته شد.
۱۲ مهر ۱۳۵۵ محمد رضا پهلوی و فرح پهلوی از والری ژیسکار دستن رییس جمهور فرانسه در تهران استقبال کردند.
۲۳ آبان ۱۳۵۶ شاه ایران و فرح پهلوی به دعوت جیمی کارتر وارد واشنگتن شدند.
۱۰ دی ۱۳۵۶ جیمی کارتر پرزیدنت امریکا و همسرش جشن شب ژانویه را در کنار خانواده سلطنتی در کاخ نیاوران گذرانند.
۱۴ شهریور ۱۳۵۷ هوآکوئو فنگ نخست وزیر چین در تهران مورد پذیرایی محمد رضا پهلوی و فرح پهلوی قرار گرفت.
یادمان‌های فرح پهلوی

فرح پهلوی در سرتاسر ایران موزه‌ها، ساختمان‌های ماندنی و پارک‌هایی ساخت. برخی از جاهایی که به دستور فرح پهلوی ساخته شد، عبارت‌اند از:

تئاتر شهر بزرگ‌ترین مجموعه نمایش تئاتر ایران است که در دوران سلطنت محمدرضا پهلوی و به ابتکار فرح پهلوی در تهران ساخته شد. ساختمان تئاتر شهر تهران در تاریخ ۷ بهمن ۱۳۵۱ آمادهٔ بهره برداری شد.
موزه هنرهای معاصر تهران در سال ۱۳۵۶ خورشیدی به دستور و ابتکار فرح پهلوی در پارک لاله ساخته شد. این موزه بزرگترین کلکسیون هنرهای معاصر در خاور میانه‌است.
موزه فرش ایران در ۲۲ بهمن ۱۳۵۶ را فرح پهلوی گشود. این موزه گران بهاترین و بی همتاترین نمونه‌های قالی ایران از قرن نهم هجری تا کنون را گردآوری کرده‌است.
موزه رضا عباسی در سال ۱۳۵۴ با راهنمایی فرح پهلوی در محدوده سید خندان تهران گشایش یافت.
پارک شاهنشاهی (نام فعلی پارک ملت) تهران که در فازهای گوناگون میان سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۴ ساخته شد. بیش از ۱۲۰ درخت و درخت میوه ایران در این پارک کاشته شده‌اند.
برج شهیاد (برج آزادی) در سال ۱۳۴۹ به مناسبت جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران ساخته شد.
پارک فرح (نام فعلی پارک لاله) این پارک در سال ۱۳۴۵ گشوده شد. این پارک دارای یک باغ به سبک ژاپنی با جویبارهای روان، جای بازی شطرنج، جای بازی کودکان، زمین‌های ورزشی، و تندیس‌های چامه‌سرایان ایرانی است.
پارک جمشیدیه یا پارک سنگی در سال ۱۳۵۲ گام نخست برای ساختن آن برداشته شد. این پارک دو عنصر سنگ سیاه طبیعی و گلها را با هم ترکیب می‌کند. از ویژگی‌های این پارک، دریاچه، آبشار و آب‌نماهای سنگی است.
دفتر مخصوص شهبانو (پژوهشگاه دانش‌های بنیادی فعلی) نیاوران تهران
ورزشگاه فرح پهلوی (ورزشگاه تختی فعلی) در خرداد ماه ۱۳۴۵ به دستور فرح پهلوی، احمد درویش معمار در اسکلت‌های ویژه که در ایتالیا تحصیل کرده بود پروژه این استادیوم سی هزار نفری را بر عهده گرفت.
کتابخانه اختصاصی نیاوران یا کتابخانه اختصاصی فرح پهلوی، هم‌جوار با محل سکونت خاندان پهلوی، با مساحت تقریبی ۷۷۰ مترمربع در سال ۱۳۵۵ خ در دو طبقه و یک زیرزمین در ضلع شرقی مجموعه فرهنگی تاریخی نیاوران احداث شده‌است.
فرهنگ سرای نیاوران
کتابخانه مرکزی بندر عباس و اولین کتابخانه بندرعباس:وی در سفر به بندرعباس این کتابخانه را تاسیس و کارت عضویت خود را از این کتابخانه گرفت و در مصاحبه اش گفت :همه ایران سرای من است
بازدیدهای داخلی

نوشتار اصلی: بازدیدهای داخلی فرح پهلوی


فرح پهلوی در بازدید از بندر عباس ۱۳۴۴
فرح پهلوی در چهارچوب فعالیت‌هایش به عنوان شهبانوی ایران از استان‌های ایران بازدید به عمل آورد. این بازدیدها برای آگاه شدن از شرایط زندگی مردم بومی، آوردن طرح‌های اقتصادی، اجتماعی و رفاهی و سرپرستی انجام آن بود.به عنوان مثال او از جذامخانه بابا باغی در آسایشگاه بابا باغی دیدار به عمل اورد.

نخستین سفر فرح پهلوی به سوی سیستان و بلوچستان روز سه شنبه ۱۵ آذر ۱۳۴۴ بود.او تقریبا به تمامی استان‌های کشور همچون هرمزگان خوزستان کردستان آذربایجان سفر کرده و بازید به عمل اورده‌است و در طی این سفرها مکان‌ها و یا کنفرانس‌هایی را افتتاح نموده‌است به عنوان مثال او دانشگاه بوعلی سینا را طی سفر خود به همدان افتتاح نمود و در سفر خود به استان فارس به کوشش او حمام وکیل نوسازی شد و ارگ کریم خان به موزه صنایع دستی مبدل گشت او همچنین در این سفر نخستین کنفرانس طب سنتی را در تالار پهلوی گشود. در سال ۱۳۵۱ فرح پهلوی نیز همراه با پادشاه ایران محمدرضا پهلوی وارد جزیره خارک بزرگترین اسکله نفتی ایران شدند و در اسکله خارک، «آذرپاد» دوم، در کنار آذرپاد اول و مرحله چهارم پروژه «گسترش خارک» و پایان بخشی از پروژه «چم» را گشودند

فرح پهلوی در سال ۱۳۵۶ اخرین سفر داخلی خود را به مقصد ترکمن صحرا در استان گرگان انجام داد.

طرح ناموفق گروگان گیری



خسرو گلسرخی هنگام دفاع از خود در دادگاه
در سال ۱۳۵۲ ساواک اعلام کرد که عده‌ای از روزنامه نگاران و فعالان فرهنگی را دستگیر کرده‌است که قصد داشتند شاه را ربوده و فرح پهلوی و رضا پهلوی فرزند وی را گروگان بگیرند. اطلاعیه ساواک این افراد را دارای دیدگاه‌های مارکسیستی معرفی کرد. دو تن از اعضای گروه که کارمند تلویزیون بودند تصمیم داشتند با مخفی کردن اسلحه در میان دوربین‌ها در جریان مراسم جشن سینمای کودک و نوجوان، فرح یا ولیعهد را که در برنامه شرکت می‌کردند گروگان بگیرند و آزادی زندانیان سیاسی را طلب کنند.

این افراد با اطلاعاتی که یکی از زندانیان سیاسی سابقا مارکسیست در اختیار ساواک قرار داد بازداشت شدند و در جریان بازجویی‌ها یکی از آنان از خسرو گلسرخی که در جریان ترور نبود، نام برده و وی نیز دستگیر گردید. این افراد بطور علنی محاکمه گردیدند اما بر خلاف اکثر افراد، خسرو گلسرخی در دادگاه به انتقاد از ساواک و بیان دیدگاه‌های مارکسیستی خود پرداخت و حاضر به عذر خواهی نشد و در کنار کرامت الله دانشیان اعدام گردید.

پس از انقلاب



تصویر خط خطی شده و دستکاری شده فرح پهلوی در دستان انقلابیون
محمد رضا پهلوی و فرح پهلوی در ۲۶ دی ۱۳۵۷ تهران را ترک کردند. در اسوان رئیس جمهوری مصر انور سادات با همسر و دخترش در پای پلکان هواپیما از زوج سلطنتی استقبال کردند. پس از سفر به کشورهای مصر، اردن، آمریکا و پاناما، سرانجام به مصر بازگشت و در مصر، درگذشت محمدرضا پهلوی بود.

فرح پهلوی در سال ۲۰۰۳ دومین کتاب خود را به نام کتاب کهن دیارا، خاطرات فرح پهلوی را منتشر نمود. او در درازای سال‌های پس از انقلاب مصاحبه‌های زیادی را انجام داد.

وی در کتاب خاطرات خود می‌گوید که همه چیز را در ایران رها کرده‌است، ایلین شولینو رئیس دفتر روزنامه نیویورک تایمز که در جریان انقلاب نیز به ایران مسافرت داشته‌است در نقدی بر کتاب خاطرات او این پرسش را مطرح می‌کند که اگر وی همه چیز را در ایران ترک کرده چطور خانواده سلطنتی در طی این سالها خود را اداره کرده اند؟وی جمله‌ای را از رضا پهلوی نقل می‌کند که گفته‌است آنان بدلیل سو مدیریت مشاور خود ۲۵ میلیون دلار از سرمایه خود را از دست داده‌اند.همچنین بعقیده شولینو فرح حقایقی همچون دست داشتن سرویس اطلاعاتی آمریکا در کودتا را از قلم انداخته‌است.

در سال ۲۰۰۸ فیلمی مستند به نام شهبانو و من، ساختهٔ ناهید سروستانی تولید گشت که به زندگی شخصی ایشان می‌پردازد.

فرح پهلوی در حال حاضر گاه در ایالات متحده آمریکا و گاه در فرانسه زندگی می‌کند.

پس از سقوط نظام سلطنتی در ایران خانواده‌های سلطنتی در دنیا اغلب از خانوادهٔ سلطنتی پیشین ایران برای شرکت در مراسم شادی مختلف دعوت کرده‌اند و فرح پهلوی در مراسم این خانواده‌های سلطنتی شرکت کرده‌است. درسال ۲۰۰۴ دولت ایران در واکنش به دعوت از فرح پهلوی از سوی دولت اردن برای حضور در مراسم عروسی ولیعهد اردن و همچنین حضور فرح در مراسم عروسی ولیعهد اسپانیا به دو کشور اردن واسپانیا اعتراض کرد.

نگارخانه


سکه یادبود فرح پهلوی، ضرب به سفارش موسسه اعتباری دانشگاه، دهه ۴۰ خورشیدی


فرح پهلوی



مصاحبه فرح پهلوی در پرورشگاه جمعیت کودکان بی سرپرست


هشتمین جشن هنر شیراز. فرح پهلوی در حال صحبت با فرزانه تائیدی، علی نصیریان، عزت الله انتظامی و مهین شهابی


فرح پهلوی، محمدرضا پهلوی را در یکی از سفرهای خارجی‌اش همراهی می‌کند


فرح پهلوی بیستمین کنگره پزشکی رامسر سال ۱۳۵۰را می‌گشاید


فرح پهلوی از پرورشگاهی در کرمان دیدن می‌کند


فرح پهلوی در کنفرانس سازمان‌هایی که وی ریاستش را داشت
منابع

↑ Place of Birth of Farah Diba
↑ Wedding Certificate of Shah and Farah Diba
↑ Place of Birth of Farah Diba
↑ Catherine Legrand, Jaques Legrand: Shah-i Iran. Creative Publishing International, ۱۹۹۹, p. ۹۰
↑ Saint - Cyr
↑ Gholam Reza Afkhami: The Life and Times of the Shah, University of California Press, ۲۰۰۹, p. ۴۴-۴۵
↑ Ecole Speciale dArchitecture
↑ فرح پهلوی: خاطرات فرح پهلوی - کهن دیارا، ۲۰۰۳، ص. ۶۵
↑ فریده دیبا ، دخترم فرح ، ۱۳۷۹ ، ص ۲۷
↑ فریده دیبا ، دخترم فرح ، ۱۳۷۹ ، ص ۳۰ و ص ۳۱
↑ خاطرات حسین فردوست (ظهور و سقوط سلطنت پهلوی) ص ۲۱۲ و ۲۱۳
↑ اردشیر زاهدی ، ۲۵ سال همراه با پادشاه ، ۱۳۸۱
↑ مرتضی صادقکار ، روانشناسی محمدرضا پهلوی و هعمسرانش ، ص ۲۲۷ تا ۲۳۸
↑ فریده دیبا ، دخترم فرح ، ص ۳۱ تا ۳۳
↑ فریده دیبا ، دخترم فرح ، ص ۳۵ تا ۳۹
↑ فرح پهلوی: خاطرات فرح پهلوی - کهن دیارا، ۲۰۰۳، ص. ۸۰ - ۸۹
↑ انتشارات دفتر مخصوص شهبانو، تهران، ۱۳۵۴ ص. ۳۷
↑ منوچهر یزدی : کالبد شکافی روشنفکری دینی
↑ Gholam Reza Afkhami: The Life and Times of the Shah, University of California Press, ۲۰۰۹, p.۲۴۸
↑ Imperial Iran of the Pahlavi Dynasty - Empress being crowned - Worldisround photo
↑ سید جلال‌الدین مدنی، حقوق اساسی تطبیقی، تهران: پایدار، ۱۳۷۹، ISBN ۹۶۴-۶۹۰۱-۱۰-۷، ص ۱۲۴
↑ Catherine Jacques Legrand, Shah Iran - Creative Publishing International Inc., USA, ۱۹۹۹, p.۹۰
↑ Benno Ohnesorg
↑ Karl Heinz Kurras
↑ روزنامه فرانکفورت الگه ماینه ۲۱ ماه مه ۲۰۰۹
↑ Maison DIran
↑ IGAT-1 Gas Pipeline
↑ فرح پهلوی. ‘An Enduring Love: My Life with The Shah. A Memoir’. ۲۰۰۴.
↑ «بازداشت گلسرخی به اتهام سوقصد علیه فرح پهلوی و ولیعهد» ‎(فارسی)‎. خبرآنلاین.
↑ فرح پهلوی: کهن دیارا - خاطرات فرح پهلوی، ص. ۲۹۱
↑ آخرین سفر شاه. ویلیام شوکراس. عبدالرضا هوشنگ مهدوی. نشر البرز.
↑ Elaine Sciolino. «The Last Empress» ‎(انگلیسی)‎. می‌ ۲۰۰۴.
↑ «افزایش حساسیت جمهوری اسلامی نسبت به خانواده سلطنتی ایران».
جستارهای وابسته

بازدیدهای داخلی فرح پهلوی
تاجگذاری محمدرضا پهلوی
کتابخانه اختصاصی نیاوران
پیوند به بیرون

وب‌گاه رسمی فرح پهلوی
Farah Pahlavi, Irans Ex-Empress, Receives the Anne Morrow Lindbergh Grace and Distinction Award ۲۰۰۵


در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ فرح پهلوی موجود است.
رده‌های صفحه: آذربایجانی‌های اهل ایراناهالی شهر نیویورکاهالی شهر پاریسمحمدرضا پهلویتبعیدشدگان اهل ایراندوره پهلوی دومزادگان ۱۳۱۷اهالی آذری‌تبار ایراناهالی گیلک‌تبار ایرانزادگان ۱۹۳۸ (میلادی)ایرانیان مقیم فرانسهفرح پهلویافراد زنده
از ویکی پدیا
قس
الشهبانو فرح بهلوی (14 أکتوبر 1938) (بالأذریة:فرح دیبا) إمبراطورة إیران السابقة وزوجة الشاه الأسبق محمد رضا بهلوی، وهی زوجته الثالثه وهی التی أنجبت له ولی العهد. عاشت فی المنفى منذ قیام الثورة الإیرانیة التی اطاحت بزوجها الشاه.
النشأة

ولدت فرح دیبا فی 14 أکتوبر 1938 بمدینة تبریز هی ابنة سهراب دیبا الذی کان یعمل ضابطاً فی الحرس الإمبراطوری الإیرانی وینحدر من أذربیجان الإیرانیة، والذی توفی بینما کانت صغیرة عام 1948. جدها دیبلوماسی إیرانی کان سفیرا لإیران فی موسکو فی القرن التاسع عشر. أما أمها فریدة قطبی فهی من منطقة کیلان إحدى المقاطعات الإیرانیة التی تقطع على بحر قزوین.
التعلیم والزواج

ولدت فی تبریز فی شمال إیران لعائلة آذریة، درست فی المدرسة الفرنسیة فی طهران، ثم درست الهندسه المعماریه فی باریس. تزوجت من الشاه محمد رضا بهلوی فی 21 دیسمبر 1959 بعدما شاهدها لأول مرة فی حفل أقامته السفارة الإیرانیة بباریس. ولها منه أربع أبناء:
ولی العهد رضا بهلوی الثانی (مولود 31 أکتوبر 1960)
الأمیره فرحناز بهلوی (مولود 12 مارس 1963)
الأمیر علی رضا بهلوی (مولود 28 أبریل 1966 - 4 ینایر 2011)
الأمیره لیلى بهلوی (27 مارس 1970 - 10 یونیو 2001)
المنفى

بعد قیام الثورة الإیرانیة التی اطاحت بزوجها الشاه. تعرضت الأسرة الإمبراطوریة للنفى، حیث غادرت الأسرة فی یوم 16 ینایر 1979 لتبدأ هی وزوجها رحلة منفى قاسیة، حیث التنقل من مصر التی کانت من أولى الدول التی رحبت باستقبالها وزوجها ثم إلى المغرب فبنما فالولایات المتحدة ثم مصر مرة أخرى حیث استقر بها الحال لفترة مؤقتة مع الشاه، حتى وفاة الشاه فی 27 یولیو 1980 والذی دفن بالقاهرة.
بعد وفاة الشاه اشترت منزلاً فی ولایة کونیتیکت الأمریکیة وعاشت هناک وابنتها لیلى لفترة لتکون بالقرب من ابنها رضا المناهض لحکومة الثورة الإیرانیة، ثم باتت تتنقل بین أمریکا وباریس.
وفی عام 2001 حل علیها فصل جدید من فصول المآسی التی مرت بها وهی انتحار ابنتها لیلى التی کانت تعانی من مرض تغذیة یسمى "الإنورکسیا نرفوزا" وهو مرض نفسی یأتی فی سن المراهقة بسبب رفض التغذیة من أجل الحفاظ على الوزن. وتم العثور على جثتها فی فندق لیوناردو بالعاصمة البریطانیة لندن، وجاء تقریر الطب الشرعی یؤکد وفاتها بجرعة مخدرة مع أخرى مهدئة تناولتهما معاً.
هناک المزید من الصور والملفات فی ویکیمیدیا کومنز حول: فرح دیبا
تصنیفات: أشخاص على قید الحیاةإیرانیون أذریونموالید 1938نساء إیرانیاتمهاجرون إیرانیون إلى الولایات المتحدة
قس
فرح دیبا (پیدائش: 14 اکتوبر 1938ء) ایران کی آخری ملکہ اور پہلوی خاندان کے آخری فرمانروا محمد رضا پہلوی کی تیسری اہلیہ تھیں۔
فہرست کریں
1 ابتدائی زندگی
2 تعلیم و شادی
3 انقلاب و جلاوطنی
4 سوانح عمری
5 خطابات
ابتدائی زندگی

وہ ایران کے دارالحکومت تہران میں پیدا ہوئیں۔ اپنے والدین سہراب دیبا اور فریدہ قطبی کی واحد اولاد تھیں۔ والدہ کا تعلق گیلان سے تھا جبکہ والد ایران کی شاہی فوج میں عہدیدار تھے جن کے آبا و اجداد ایرانی آذربائیجان سے تعلق رکھتے تھے۔ فرح کے والد کا انتقال ان کے بچپن میں ہی ہو گیا تھا۔
تعلیم و شادی

فرح نے تہران کے فرنچ اسکول اور پیرس کے École Spéciale dArchitecture میں تعلیم حاصل کی۔ طالبعلمی کے زمانے میں ان کا شاہ سے تعارف ہوا اور 21 دسمبر 1959ء کو وہ رشتۂ ازدواج میں منسلک ہو گئے۔ فرح سے شاہ کی چار اولادیں ہوئیں جن میں دو صاحبزادے اور ایک دو صاحبزادیاں تھیں۔
رضا پہلوی (پیدائش: 30 اکتوبر 1960ء)
فرح ناز پہلوی (پیدائش: 12 مارچ 1963ء)
علی رضا پہلوی (پیدائش: 28 اپریل 1966ء - انتقال 4 جنوری 2011)
لیلیٰ پہلوی (پیدائش: 27 مارچ 1970ء – انتقال: 10 جون 2001ء)
شادی اور تاجپوشی کے بعد بھی ملکہ کی حیثیت سے وہ فن و ثقافت کے شعبے میں متحرک رہیں۔
انقلاب و جلاوطنی



فرح پہلوی 1967ء میں تاجپوشی کے بعد اہل خانہ کے ہمراہ
انقلاب ایران کے ساتھ ہی وہ شاہ کے ہمراہ ملک چھوڑ گئیں۔ اس سے چند روز قبل ہی تمام بچوں کو امریکہ میں رہائش پذیر فریدہ دیبا (والدۂ ملکہ) کے پاس بھیج دیا گیا تھا۔ شاہ اور ملکہ پہلے مصر گئے پھر مراکش، بہاماس، میکسیکو، امریکہ اور پاناما میں قیام کے بعد دوبارہ مصر واپس آئے جہاں دونوں 27 جولائی 1980ء کو شاہ کی وفات تک قیام پذیر رہے۔ بعد ازاں فرح نے گرینوچ، کنیکٹیکٹ میں ایک گھر خریدا اور 2001ء میں لیلا پہلوی کے انتقال (خودکشی) کے بعد اس گھر میں بھی رہائش ترک کر دی اور اور واشنگٹن ڈی سی کے قریب پوٹوماک، میری لینڈ میں ایک گھر خرید لیا تاکہ اپنے بیٹوں اور پوتوں کے قریب رہ سکیں۔ اب ان کا بیشتر وقت واشنگٹن، نیویارک، پیرس اور قاہرہ میں گذرتا ہے۔ ان کے صاحبزادے رضا پہلوی ایران میں شہنشاہیت کی بحالی کے لیے سیاسی طور پر متحرک ہیں۔ رضا اور ان کی اہلیہ یاسمین سے فرح کے تین پوتے پوتیاں (ایمان، نور اور فرح) ہیں۔
سوانح عمری

2003ء میں فرح پہلوی نے اپنی سوانح عمری تحریر کی جس کا نام انہوں نے " An Enduring Love: My Life with the Shah" رکھا۔ یہ کتاب 2004ء میں امریکہ میں شائع ہوئی۔
خطابات

حالانکہ انقلاب کے بعد حکومت ایران نے سابق شاہی خاندان کو تمام اعزازات اور خطابات سے محروم کر دیا ہے اور قانونی طور پر کوئی بھی شاہی خطاب ممنوع ہے لیکن فرح دیبا اپنے نام کے ساتھ ملکہ یا شاہبانو استعمال کرتی ہیں جبکہ ایران کی موجودہ حکومت سے ناراض مغربی ذرائع ابلاغ اور شاہ کے حامیان بھی انہیں ملکہ یا شاہبانو کے نام سے پکارتے ہیں۔
زمرہ جات:
پہلوی خاندانایرانی شخصیاتملکہایرانی خواتین
قس
Fərəh Təbatəbai Diba (Fərəh Diba, 14 oktyabr, 1938, Tehran) — Sonuncu İran şahı Məhəmməd Rza Pəhləvinin üç xanımı arasında şahbanu titulunu alan yeganə xanım oldu. Bu hadisə böyük sensasiya doğurdu. Çünki, o dövrdə Şərqdə qadınlara belə hüquqlar verilmirdi.
Milliyətcə azərbaycanlı olan, əsrlərlə İrana padşahlıq edən Qacarları devirən Pəhləvilər, heç bir əsr də hakimiyyətdə qala bilmədilər.
Mündəricat
1 Həyatı
2 Ailəsi
3 Tacqoyma mərasimi və sonrakı fəaliyyəti
4 Şahbanu Azərbaycanda
5 Qürbətdəki həyat
6 Ailəsi
7 Mənbə
8 İstinadlar
Həyatı



Tacqoyma mərasimindən sonra Pəhləvilərr ailəsinin şəkili
Əslən azərbaycanlı olan Fərəh Pəhləvi 1938-ci il oktyabrın 14-də Tehran şəhərində anadan olub. Şahın üç xanımı arasında yalnız onun üçün tacqoyma mərasimi keçirilmişdir. Qızlıq soyadı Fara Diba olan Fərəh Pəhləvi zabit ailəsində dünyaya göz açıb. Ailəsi çox varlı olsa da, atasının vəfatı ailəni Tehrandakı villalarını satıb qohumlarıgilə köçməyə məcbur edir. Fərəh təhsilini Tehran və Parisdə alır. Məktəb illərində o, idmanla məşğul olur, hətta basketbol komandasının kapitanı seçilir. Liseyi bitirəndən sonra Fərəh arxitektura ilə məşğul olur və Parisdə bu ixtisas üzrə təhsil alır. 1959-cu ildə Parisdə İran səfirliyində qonaqların qəbulu zamanı Fərəh şaha Fransada təhsil alan tələbə kimi təqdim olunur. Amma onların tanışlığının başqa bir versiyası da mövcuddur: Tehranda iki dəfə yüzlərlə gənc xanımın iştirak etdiyi xüsusi idman paradı təşkil olunmuşdu. Birinci parad zamanı Məhəmməd şah seçim edə bilməmiş və parad yenidən keçirilmişdi. Şah Fərəhə işarə etmişdi. 24 yaşlı tələbə Fərəh və 40 yaşlı Məhəmməd Rza Pəhləvinin toyu 1959-cu il dekabrın 21-də baş tutmuşdu.
Ailəsi



Fərəh Pəhləvi Tehrandakı ofisdə işləyərkən, 1970-ci il


İran şahbanusu Fərəh Pəhləvi
Bu, şahın üçüncü evliliyi idi. Birinci xanımı Misir şahzadəsi, ikinci isə bir tərəfi alman əsilli olan o dövrün məşhur xanımlarından idi. Hər iki nikah varisin olmaması səbəbindən dağılmışdı. Məhz vəliəhdin olmaması xalqı, həm də hökuməti narahat edirdi. 1960-cı ildə Fərəh oğlan övladı dünyaya gətirdi. Onların ümumilikdə dörd övladları oldu: Rza Kir Pəhləvi (1960), Fərəhnaz Pəhləvi (1963), Əli Rza Pəhləvi (1966), Leyla Pəhləvi (1970).
Tacqoyma mərasimi və sonrakı fəaliyyəti

1967-ci ildə Fərəh Banuya tacqoyma mərasimi keçirildi. Ona şahbanu titulu verildi. O dövrdə Şərqdə qadınlara belə hüquqlar verilmirdi və bu hadisə böyük əks-səda doğurdu. Əvvəllər Fərəh hökumət işlərinə maraq göstərmirdi, onun fəallığının pik vaxtı 1970-ci illər oldu. Şah və şahbanu İranı müasirləşdirməyə çalışırdılar. Fərəh İranda dəb qaydalarını yaratdı, onun zamanında qızları baletə qoymaq və Qərbdə oxutmaq populyarlaşdı. İranlılar bir neçə dil öyrənməyə başladılar. Şahbanu mütəmadi olaraq İran əyalətlərini gəzərək xalqla ünsiyyətdə olur, tibbin və təhsil ocaqlarının vəziyyətini yaxşılaşdırırdı. Ən böyük uğurlarını incəsənət sahəsində qazanmışdı. Onun təşəbbüsü ilə İrana bütün tarixi sərvətlər qaytarılmış, həmçinin Asiya ərazisində ən böyük muzey yaradılmışdır. Fərəh qadınların hüquqları uğrunda uğurlu mübarizə aparırdı. Öz fəaliyyəti nəticəsində şahbanu xalq arasında böyük populyarlıq qazanmışdı. Həmçinin o, Qərbdə də çox populyar idi. Şah və şahbanu Şərqin ən gözəl cütlüklərindən hesab olunurdular.
Şahbanu Azərbaycanda



Məhəmməd Rza Pəhləvi və Fərəh Pəhləvi ABŞ-dan ayrılarkən
1972-ci ildə şahbanu Fərəh tarixi vətəninə – Azərbaycana dəvət olundu. Bakıda onun üçün dəbdəbəli qonaqlıq təşkil olunmuşdu. Şahbanunun gəlişi münasibətilə keçirilən konsertdə Azərbaycanın ən aparıcı artistləri – Zeynəb Xanlarova, Müslüm Maqomayev, Şövkət Ələkbərova, Rəşid Behbudov, Fidan Qasımova və başqaları çıxış etmişdilər.
Qürbətdəki həyat

Məhəmməd Rza və ailəsi İranı 1979-cu il yanvarın 4-də tərk etmək məcburiyyətində qaldılar. Çünki inqilab nəticəsində şah hakimiyyəti devrildi. "O günün ən ağır və güclü xatirəsi – son dəqiqələrdə Tehran hava limanında dayanan yoldaşımın gözlərindəki yaşlar idi. Yadımdadır, zabitlərdən biri diziüstə və şaha getməməsi
انگلیسیfarah pahlavi
عربیفرح باهلافي