منار جام
licenseمعنی کلمه منار جام
معنی واژه منار جام
منار جام
این منار در قرن دوازدهم میلادی ساخته شده و ۶۵ متر ارتفاع دارد و در سال ۲۰۰۲ مرکز حفظ میراث جهانی یونسکو خواستار ثبت این منار در فهرست میراث فرهنگی جهان شد.این بنا بعد از قطب منار در دهلی نو، هندوستان بلندترین مناره خشتی جهان است.
منار کهنسال و تاریخی جام در حال فرسایش است فرانچسکو بندارین مدیر این مرکز درباره منار جام گفتهاست که این منار، «احتمالاً یکی از سازههای خارق العاده معماری و کهنسالترین برج آجری باقی مانده در جهان است.»
یونسکو میگوید به دلیل جریان آب در رودخانهای که در نزدیکی منار جام قرار دارد، این منار بزرگ، در حال فرسایش است.
نگارخانه
قصر زرافشان
تزیینات قسمت بیرونی مناره جام
سنگ فرش خشتی حیاط در نزدیکی منار جام
پانویس
↑ Gupta, Om. Encyclopaedia of India, Pakistan and Bangladesh. Gyan Publishing House, 2006. 1979. ISBN 81-8205-389-7. Retrieved on August 17, 2009.
سرچشمه ها
این یک نوشتار خُرد پیرامون افغانستان است. با گسترش آن به ویکیپدیا کمک کنید.
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ منار جام موجود است.
ن • ب • و
میراث جهانی یونسکو در افغانستان
فرهنگی
منار جام • تندیسهای بودا در بامیان
طبیعی
.
ترکیبی
.
در خطر
.
ردههای صفحه: آثار تاریخی افغانستان باستانشناسی افغانستان منارههامیراث جهانی در خطرمیراث جهانی یونسکو در افغانستان
از ویکی پدیا
قس عربی
مئذنة جام (فارسیة:منار جام) هی إحدى مواقع الیونسکو للتراث العالمی فی غرب أفغانستان. تقع المنارة فی ولایة غور بجانب نهر هریرود، حوالی 215کم شرقی هرات. ارتفاع الموقع هو 1900م فوق مستوى البحر، وتحیط به جبال یبلغ ارتفاعها 3500م فوق مستوى البحر، تم إنشاء المنارة فی نهایة القرن الثانی من الألفیة الأولى للمیلاد. تعرف المئذنة بأنها بناء رشیق وممشوق، تبلغ من الارتفاع 65م، تغطیها زخرفة من القرمید وفی قمتها کتابة بالقرمید الأزرق، وتوجد علیها کتابات قرآنیة. إن وجود المئذنة فی حالتها الطبیعیة معجزة، فهذه واحدة من النصب القلیلة التی ضلت بعد اجتیاح المغول للمنطقة عام 1222. لکن خطر تعرضها للهدم من قبل عوامل طبیعیة ما یزال قائماً.
محتویات
1 الاکتشاف
2 التهدید
3 معرض
4 مراجع
الاکتشاف
لعدة قرون، ظلت هذه المئذنة منسیة فی العالم الخارجی حتى أعید اکتشافها عام 1886 على ید السیر توماس هولدتش، لکن اکتشافه لم یصل إلى انتباه العالم. فی عام 1957 تم اکتشاف المنارة على ید علماء آثار فرنسیین، وعن طریق أعمالهم وضعت مسوحات حول الموقع فی سبعینات القرن الماضی، لکنها توقفت بعد الغزو السوفییتی لأفغانستان.
الموقع الأثری نجح فی التأهل لأن یکون أحد مواقع التراث العالمی فی 2002، لیکون بذلک أول موقع یترشح لذلک فی أفانستان. ولقد وضع أیضا فی قائمة مواقع التراث المهددة للیونسکو، بسبب الحالة الغیر مستقرة فی الحفاظ على المئذنة وتعرض الموقع للنهب.
التهدید
المئذنة حالیا مهددة بالتعریة، وتسرب المیاه والفیضانات، التی تحدث عن طریق زیادة منسوب المیاه فی نهری هاری وجام. والتهدید الآخر هو حدوث الفیضانات بصورة متکررة فی المنطقة. السرقات الأثریة التی تحصل فی الموقع، ونتیجة لهذه الظروف بدأت المئذنة بالمیلان، ولکن العمل هو تحقیق الاستقرار فی التقدم لوقف هذا الخطر.
معرض
قصر زرافشان, أغسطس 2005
تزیین خارجی للمئذنة, أغسطس 2005
ساحة ممهدة من القرمید, أغسطس 2005
مراجع
↑ أ ب ت معلومات عن الموقع المهدد
↑ أ ب مئذنة جام مشروع أثری
^ SAARC للسیاحة. معلومات سیاحیة عن أفغانستان، مئذنة جام
^ موقع الیونسکو للتراث العالمی
تصنیفان: مواقع التراث العالمی فی أفغانستان مواقع تراث عالمی مهددة
قس انگلیسی
The Minaret of Jam is a UNESCO World Heritage Site in western Afghanistan. It is located in the Shahrak District, Ghor Province, by the Hari River. The 65-metre high minaret, surrounded by mountains that reach up to 2400m, was built in the 1190s, entirely of baked-bricks. It is famous for its intricate brick, stucco and glazed tile decoration, which consists of alternating bands of kufic and naskhi calligraphy, geometric patterns, and verses from the Quran (the surat Maryam, relating to Mary, the mother of Jesus).
Contents
1 Site
2 History
3 Threats
4 Gallery
5 See also
6 Further reading
7 References
8 External links
Site
The circular minaret rests on an octagonal base; it had 2 wooden balconies and was topped by a lantern. It is thought to have been a direct inspiration for the Qutub Minar in Delhi, which was also built by the Ghurid Dynasty. After the Qutub Minar in Delhi, India, which it inspired, the Minaret of Jam is the second-tallest brick minaret in the world.
The Minaret of Jam belongs to a group of around 60 minarets and towers built between the 11th and the 13th centuries in Central Asia, Iran and Afghanistan, ranging from the Kutlug Timur Minaret in Old Urgench (long considered the tallest of these still in existence) to the tower at Ghazni. The minarets are thought to have been built as symbols of Islams victory, while other towers were simply landmarks or watchtowers.
The archaeological landscape around Jam also includes the ruins of a palace, fortifications, a pottery kiln and a Jewish cemetery, and has been suggested to be the remains of the lost city of Turquoise Mountain.
The archaeological site of Jam was successfully nominated as Afghanistans first World Heritage site in 2002. It was also inscribed in UNESCOs list of World Heritage in Danger, due to the precarious state of preservation of the minaret, and results of looting at the site.
History
See also: History of Afghanistan
The Minaret of Jam is probably located at the site of the Ghurid Dynastys summer capital, Firuzkuh (Firuz Koh). The 12th and 13th century Ghurids controlled not only Afghanistan, but also parts of eastern Iran, Northern India and parts of Pakistan.
The Arabic inscription dating the minaret is unclear - it could read 1193/4 or, more likely, 1174/5. It could thus commemorate the victory of the Ghurid sultan Ghiyas ud-Din over the Ghaznevids in 1192 in Delhi, or the defeat of the Ghuzz Turks at Ghazna in 1173. The assumption is that the Minaret was attached to the Friday Mosque of Firuzkuh, which the Ghurid chronicler Juzjani states was washed away in a flash-flood, some time before the Mongol sieges. Work at Jam by the Minaret of Jam Archaeological Project, has found evidence of a large courtyard building beside the minaret, and evidence of river sediments on top of the baked-brick paving.
The Ghurid Empires glory waned after the death of Ghiyath ud-Din in 1202, as it was forced to cede territory to the Khwarezm Empire. Juzjani states that Firuzkuh was destroyed by the Mongols in 1222.
The Minaret was little known outside of Afghanistan until Sir Thomas Holdich reported it in 1886 while working for the Afghan Boundary Commission. It did not come to world attention, however, until 1957 through the work of the French archaeologists André Maricq and Gaston Wiet. Later, Werner Herberg conducted limited surveys around the site in the 1970s, before the Soviet invasion of 1979 once again cut off outside access.
Threats
The Minaret of Jam is currently threatened by erosion, water infiltration and floods, due to its proximity to the Hari and Jam rivers. Another threat are the earthquakes which happen frequently in the region. Looters and illegal excavations have also damaged the archaeological site surrounding the minaret. The tower has started to lean, but stabilisation work is in progress to halt this danger.
Gallery
Minaret of Jam, Decorative inscriptions on the exterior
Minaret of Jam, detail view
Minaret of Jam, part of decorative exterior inscription
Decorated exterior of the Minaret of Jam, August 2005
Minaret of Jam - interior
Minaret of Jam on the bank of Hari Rud River
Baked-brick courtyard paving near the Minaret of Jam, August 2005
The Minaret of Jam and Qasr Zarafshan, August 2005
Farmstead on the way to the minaret
See also
Hari River, Afghanistan
Turquoise Mountain - the greater archeological site that the minaret is part of
Further reading
Cruickshank, Dan (23 April 2008). "Meeting with a Minaret". The Guardian.
Sampietro, Albert (July 28, 2003). "The Minaret of Jam in Afghanistan". albertsampietro.com.
Freya Stark: The Minaret of Djam, an excursion in Afghanistan, London: John Murray, 1970
References
^ a b "Minaret and Archaeological Remains of Jam". UNESCO World Heritage Center. UNESCO. Retrieved 19 February 2011.
Dan Cruickshank (ed.), Sir Banister Fletchers A History of Architecture, Twentieth edition, Architectural Press 1996, ISBN 0-7506-2267-9
Herberg, W. with D. Davary, 1976. Topographische Feldarbeiten in Ghor: Bericht über Forschungen zum Problem Jam-Ferozkoh. Afghanistan Journal 3/2, 57-69.
Maricq, A. & G. Wiet, 1959. Le Minaret de Djam: la découverte de la capitale des Sultans Ghurides (XIIe-XIIIe siècles). (Mémoires de la Délégation archéologique française en Afghanistan 16). Paris.
Sourdel-Thomine, J., 2004. Le minaret Ghouride de Jam. Un chef doeuvre du XIIe siècle. Paris: Memoire de lAcademie des Inscriptions et Belles Lettres.
Stewart, Rory. 2006. The Places In Between. Harvest Books. ISBN 0-15-603156-6.
Thomas, David, 2004. Looting, heritage management and archaeological strategies at Jam, Afghanistan
Thomas, D.C., G. Pastori & I. Cucco, 2004. “Excavations at Jam, Afghanistan.” East and West 54 (Nos. 1-4) pp. 87–119.
Thomas, D.C., G. Pastori & I. Cucco, 2005. The Minaret of Jam Archaeological Project at Antiquity
Thomas, D.C., & A. Gascoigne, in press. Recent Archaeological Investigations of Looting at Jam, Ghur Province, in J. van Krieken (ed.) Afghanistan’s Cultural Heritage: its Fall and Survival. Leiden: E.J. Brill.
External links
Dupree, Nancy Hatch (1977): An Historical Guide to Afghanistan. 1st Edition: 1970. 2nd Edition. Revised and Enlarged. Afghan Tourist Organization.
Minaret of Jam Archaeological Project
UNESCO site on threats to the minaret
UNESCO World Heritage Center-Minaret and Archaeological Remains of Jam
Quicktime VR at the World Heritage Tour website
Asian Historical Architecture: Minaret of Jam
www.thewalt.de
World Heritage Tour - panoramic photos of Jam
Turquoise Mountain Foundation
Hidden jewel of Afghan culture BBC News 3 May 2008
v t e
World Heritage Sites in Afghanistan
Cultural Landscape and Archaeological Remains of the Bamyan Valley · Minaret and Archaeological Remains of Jam
View page ratings
Rate this page
Whats this?
Trustworthy
Objective
Complete
Well-written
I am highly knowledgeable about this topic (optional)
Submit ratings
Categories: World Heritage Sites in AfghanistanBuildings and structures in Ghōr ProvinceWorld Heritage in Danger
قس اردو
مینار جام یونیسکو کے عالمی ثقافتی ورثہ میں شامل مقام ہے جو مغربی افغانستان کے صوبہ غور میں ضلع شاہراک میں دریائے ہری کے کنارے پر واقع ہے۔ مینار جام 65 میٹر اونچا مینار ہے جو کہ پہاڑوں میں گھرا ہوا ہے جو تقریباً 2400 میٹر تک بلند ہیں۔ یہ مینار 1190ء میں تعمیر کیا گیا تھا اور خالصتاّ بھٹی میں پکائی ہوئی سرخ اینٹوں سے بنایا گیا ہے۔ یہ اپنی تعمیر میں استعمال ہونے والی مضبوط اینٹ، کشیدہ پھول کاریوں اور فن تعمیر کی وجہ سے مشہور ہے۔ اس مینار پر کوفی اور نسخ انداز میں کیلیگرافی کی گئی ہے اور جیومیٹری کے اصولوں کے عین مطابق نہایت صفائی سے پھول بوٹے اور سورۃ مریم سے آیات کنندہ کیے گئے ہیں۔
فہرست کریں
1 دریافت نو
2 مقام
3 لاحق خطرات
4 تاریخ
5 گیلری
6 مزید دیکھیے
7 حوالہ جات
8 بیرونی روابط
دریافت نو
صدیوں تک مینار جام کو بیرونی دنیا بھلا چکی تھی۔ 1880ء میں سر تھامس ہولدچ نے اسے دوبارہ دریافت کیا جو اس وقت افغان سرحدی کمشن کے رکن تھے۔ گو اس وقت عالمی طور پر اس کی دریافت نو کی پزیرائی نہ ہوئی، مگر 1957ء میں فرانسیسی ماہر آثار قدیمہ آندرے ماریک اور وہیٹ ہربرگ نے اس علاقے میں تحقیقی دورے کیے جو 1970ء تک جاری رہے، جس میں مینار جام بارے از سرنو تحقیق شامل تھی۔ مزید تحقیق بہرحال 1979ء میں روسی حملے کے بعد ایک بار پھر تعطل کا شکار ہو گئی۔
مینار جام کے آثار قدیمہ کو 2002ء میں افغانستان سے پہلے عالمی ثقافتی ورثے کے طور پر نامزد کیا گیا۔ اس کے ساتھ ہی اس مقام کو دنیا کے ان عالمی ورثوں میں بھی شامل کیا گیا، جن کی بقا ء کو شدید خطرات لاحق ہیں۔ یونیسکو کے مطابق مینار کی خستہ حالت، یہاں گاہے بگاہے ہونے والی لوٹ مار کی وارداتوں اور قدرتی آفات جیسے سیلاب اور زلزلوں کے سبب اسے شدید خطرات لاحق ہیں۔
مقام
جام مینار اور اس سے متعلقہ آثار قدیمہ کا مرکزی مینار گول ہے، جو کہ آٹھ کونوں والی بنیاد پر کھڑا ہے۔ اس مینار کی دو لکڑی سے بنی بالکنیاں ہیں اور سب سے اوپر ایک لالٹین آویزاں ہے۔ یہ خیال کیا جاتا ہے کہ اس مینار کا مرکزی خیال مکمل طور پر دہلی کے قطب مینار سے ہم آہنگ ہے جو کہ غور یوں نے تعمیر کروایا تھا۔ قطب مینار کے بعد، مینار جام دنیا میں دوسرا بڑا اینٹ سے تعمیر کیا گیا مینار ہے۔
مینار جام وسط ایشیاء، ایران اور افغانستان میں 11ویں اور 13ویں صدی کے درمیانی عرصے میں تعمیر کیے جانے والے 60 میناروں میں سے ایک ہے، جن میں تیمور مینار اور غزنی کے دور کے مینار شامل ہیں۔ کہا جاتا ہے کہ یہ مینار اسلام یا اسلامی بادشاہوں کی فتح کی نشانی کے طور پر تعمیر کیے گئے تھے اور ان میں ہی بعض کی حیثیت سادہ چوکیداری کے لیے بنائے گئے تھے۔ اس لحاظ سے یہ گمان کیا جا سکتا ہے کہ تہذیبی اور بناوٹی حساب سے مینار جام ان چند میناروں میں شامل ہے جو کہ خالصتاّ اسلامی فتوحات کی یادگار کے طور پر تعمیر کیے گئے تھے۔
مینار جام کے آس پاس کے آثار سے معلوم ہوا ہے کہ یہاں ایک محل، قبرستان، عیدگاہ اور یہودیوں کی عبادت گاہ بھی تھی۔ ماہرین کے مطابق یہ کھنڈرات قدیم تور قویض پہاڑی کے شہر کے ہیں۔
لاحق خطرات
اس وقت مینار جام کو زمینی کٹاؤ، سیلابی پانی اور دریائے ہری اور دریائے جام کے ملاپ سے خطرات لاحق ہیں۔ اس کے علاوہ یہاں اکثر زلزلے بھی محسوس کیے جاتے ہیں، جو کہ دوسرا قدرتی خطرہ ہے۔ یہاں پر لوٹ مار اور غیر قانونی تعمیرات نے بھی ان آثار کو خطرات سے دوچار کر رکھا ہے۔ گو مینار اپنی بنیاد سے کھسک رہا ہے مگر اقوام متحدہ کی امداد سے اس کی بحالی اور حفاظت کا کام جاری ہے۔
تاریخ
مزید دیکھیے: تاریخ افغانستان
یہ خیال کیا جاتا ہے کہ مینار جام اس مقام پر واقع ہے جو کبھی غوری سلطنت کا گرمائی دارالخلافہ ہوا کرتا تھا، اس شہر کو فیروز کوہ کہا جاتا تھا۔ 12ویں اور 13ویں صدی میں غوری نہ صرف افغانستان بلکہ مشرقی ایران، شمالی ہندوستان اور موجودہ پاکستان کے کچھ علاقوں پر حکمران تھے۔
عرب تاریخ میں مینار کی تعمیر بارے کوئی بھی مستند رائے موجود نہیں ہے۔ یہ 1193ء یا 1174ء میں تعمیر کیا گیا۔ اس لحاظ سے یہ کہا جا سکتا ہے کہ یہ مینار غوری سلطان غیاث الدین کی غزنوی سلطنت پر 1192ء میں فتح یا غزنی میں غزنوی کی 1173ء میں شکست کی یادگار کے طور پر تعمیر کیا گیا ہے۔ تحقیق سے معلوم ہوا ہے کہ مینار کا بڑا حصہ فیروز کوہ کی مرکزی جامع مسجد کے ساتھ تعمیر کیا گیا تھا، جو کہ سیلاب میں بہہ گئی تھی، اور موجودہ مینار اسی کی باقیات میں شامل ہیں۔ فیروز کوہ میں بیان کیا گیا سیلاب منگولوں کے اس علاقے پر حملے سے قلیل عرصہ پہلے آیا تھا۔ عالمی طور پر مینار جام کے آثار قدیمہ بارے تحقیقی منصوبے نے اس بات کا واضع پتہ چلایا ہے کہ مینار سے ملحقہ ایک بہت بڑی عمارت جو کہ مسجد اور عدالت سے مشابہت رکھتی ہے دریافت کی گئی ہے۔ اس احاطے میں عمارت کے علاوہ باغ اور پختہ راستے بھی تعمیر کیے گئے تھے۔
1202ء میں غوری سلطان غیاث الدین کی وفات کے بعد سلطنت زوال کا شکار ہو گئی کیونکہ خوارزمیوں نے حملوں میں یہاں تباہی مچائی۔ بعد ازاں 1222ء میں منگول حملوں میں جوزانی اور فیروز کوہ شہر کو مکمل طور پر تباہ کر دیے گئے۔
گیلری
قصر زرفشاں، 2005ء
مینار جام کی بیرونی دیوار پر کنندہ نقش و نگار، 2005ء
اینٹوں سے بنائے گئے مینار کے احاطے میں راستے، 2005ء
مزید دیکھیے
دریائے ہری، افغانستان
حوالہ جات
^ اوم گپتا (17 اگست)، پاکستان، بھارت اور بنگلہ دیش کا دائرۃ المعارف، گیان پبلشنگ ہاؤس، ص: 1979ء
بیرونی روابط
مینار جام کے آثار بارے تحقیقی منصوبہ
یونیسکو کی خطرات سے دوچار ثقافتی ورثے کی فہرست
یونیسکو کا مینار جام اور آثار قدیمہ بارے موقع جال
عالمی ثقافتی ورثہ کے موقع جال پر مینار جام بارے ایک ویڈٰو
مینار جام بارے ایک فیچر
افغانستان کا مینار جام
دنیا کا ثقافتی ورثہ: مینار جام کی تصاویر
کوہ تور قویض فاؤنڈیشن
افغان ثقافت کا پوشیدہ ہیرا بی بی سی نیوز 3 مئی 2008ء
زمرہ جات: آثار قدیمہعالمی ثقافتی ورثہ تعمیرات
قس ترکی استانبولی
Cam Minaresi Batı Afganistanda yer alan bir UNESCO Dünya Mirası Alanıdır. Gor ilinin Şahrak ilçesi sınırları içinde bulunan yapı, Hari Irmağının hemen yanındadır. Kızarmış taştan yapılmış olan 65 metre yüksekliğindeki minarenin çevresi 2400 mye varan dağlarla çevrilidir. Yapı; girintili çıkıntılı taşları, dış kaplaması ile Küfi ve Nesih el yazmaları, geometrik desenler ve Kuran ayetleriyle (Meryem sûresi) süslenmiş taşlarıyla ün yapmıştır.
Konu başlıkları
1 Keşfi
2 Alan
3 Tehditler
4 Geçmiş
5 Fotoğraflar
6 Kaynakça
7 Dış bağlantılar
Keşfi
Minare 1886 yılında o sırada Afgan Sınır Kurulunda görevli olan Sir Thomas Holdich tarafından yeniden bulgulanıncaya dek dış dünyaya kapalı kalmıştır. Ne var ki, yapının dünya kamuoyu tarafından tanınması Fransız arkeologlar André Maricq ve Wietnin 1957 tarihli çalışmalarına dayanmaktadır. Minare, Herbergin 1970li yıllarda yaptığı küçük çaplı araştırmaların ardından 1979 Sovyet işgaliyle kapılarını yeniden dış dünyaya kapatmıştır.
Camdaki arkeolojik alan 2002 yılında Afganistanın ilk Dünya Mirası Alanı adayı gösterilmiştir. Yapı, minarenin çökme riski taşıması ve bölgedeki yağmacılıktan ötürü UNESCOnun Tehlike altındaki Dünya Mirası Alanları listesine de alınmıştır.
Alan
Sekizgen bir taban üzerine kurulmuş olan dairesel minare, tahtadan yapılmış iki balkona sahip olmasının yanı sıra tepe noktasında bir de fener bulundurmaktaydı. Yapının Delhide bulunan ve yine Gurlular tarafından yapılmış olan Kutub Minardan doğrudan esinlendiği düşünülmektedir. Cam Minaresi, Kutub Minarın ardından dünyanın en yüksek taş minaresidir.
Cam Minaresi, 11. ve 13. yüzyıllar arasında Orta Asya, İran ve Afganistanda yapılmış olan 60 minare ve kule arasında yer almaktadır. Gürgençte bulunan Kutluk Timur Minaresi (uzun süre dünyanın en yüksek minaresi olduğu düşünülmüştür) ve Gaznedeki kule bu yapılara örnek olarak gösterilebilir. Minareler İslamın yengisini simgelerken kuleler daha çok gözetleme amacıyla yapılmışlardır.
Cam çevresindeki arkeolojik kalıntılar arasında yer alan saray, çömlek fırını ve Yahudi mezarlığının Turkuaz Dağ antik kentine ait olduğu düşünülmektedir.
Tehditler
Cam Minaresi, Hari ve Cam ırmaklarına olan yakınlığı nedeniyle toprak kayması, su sızıntısı gibi tehditlerle karşı karşıya bulunmaktadır. Bölgede sıklıkla meydana gelen depremler de yapıyı tehdit eden bir diğer ögedir. Yağmacılar ve kuraldışı kazılar minare çevresindeki arkeolojik alanı büyük zarara uğratmıştır. Kule eğilmeye başlamıştır ancak süregelen dengeleme çalışmaları ile bu sorunun üstesinden gelinebilmektedir.
David Thomas, "Camda Yağmacılık, Kalıt Yönetimi ve Arkeolojik Stratejiler" adlı kitabında bu tarihi alanın yüz yüze olduğu tehditleri şöyle sıralamaktadır:
Anıtın farklı açılardan önem taşıyor olması ve karşılaştığı tehditler 2002 yılında Afganistanın ilk Dünya Mirası olarak kabul edilmesiyle uluslararası kamuoyu tarafından izlenmeye başlamıştır.
...Bölgede son 25 yıldır süregelen karışıklıklar arkeolojik çalışmaların önünü kesmiş ve zararlı etkilere neden olmuştur. Yapı her ne kadar savaş alanı dışında kaldıysa da, asırlardır sürmekte olan ırmak kaynaklı toprak kaymaları minarenin tehdit edici ölçüde eğilmesine yol açmıştır. Tüm bunlara karşın, Cam hak ettiği ilgiyi görmeye başlıyor. Minare eğikliğini düzeltmeye odaklanan bir mimari koruma projesi başlatılmış durumda ve Istituto Italiano per L’Africa e L’Oriente tarafından yürütülen Cam Minaresi Arkeoloji Projesi Temmuz 2003ten bu yana etkin.
...Cam benzeri alanlardaki yağma, önceliği boşaltmaktan çok korumak olan UNESCO ve benzer örgütleri büyük bir soruyla karşı karşıya getirmekte: En gerçekçi koruma biçimi, yapıya zarar veren arkeolojik boşaltmalarla ne ölçüde bağlantılı?
Geçmiş
Ana madde: Afganistan tarihi
Cam Minaresinin Gurluların yazlık başkenti Firuzkuhta yer aldığı düşünülmektedir. Gurlular 12. ve 13. yüzyıllarda Afganistanın yanı sıra Doğu İran, Kuzey Hindistan ve Pakistanın bir bölümünü de ellerinde tutmuşlardır.
Minarenin tam olarak ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Yapının, Gur Sultanı Gıyasüddinin Gaznelileri 1192 yılında Delhide yenilgiye uğratmasının ardından ya da Oğuz Türklerinin 1173 yılında Gaznede aldıkları yenilginin ardından yapıldığı düşünülmektedir. Minarenin Firuzkuhtaki Cuma Camiine eklendiği ve Moğol kuşatmalarından hemen önce ani bir su taşkınına maruz kaldığı öne sürülmektedir. Cam Minaresi Arkeoloji Projesi bulgularına göre minarenin hemen yanında büyük bir avlu bulunmakta ve taş döşeme üzerinde ırmak tortularına rastlanmaktadır.
Gurlu Krallığı Gıyasüddinin 1202de ölümüyle sonlanmış ve Firuzkuh, Moğollar tarafından 1222de ortadan kaldırılmıştır.
Fotoğraflar
Kasr Zarafshan, Ağustos 2005
Cam Minaresinin süslü dış kaplaması, Ağustos 2005
Cam Minaresi yakınındaki avlu, Ağustos 2005
Kaynakça
^ David Thomas, "Camda Yağmacılık, Kalıt Yönetimi ve Arkeolojik Stratejiler", Mart 2005
İngilizce Vikipedideki 15.08.2009 tarihli Minaret of Jam maddesi
Dan Cruickshank, Sir Banister Fletcherın Mimarlık Tarihi, 20. baskı, Architectural Press 1996, ISBN 0-7506-2267-9
Herberg, W. & D. Davary, 1976. Topographische Feldarbeiten in Ghor: Bericht über Forschungen zum Problem Jam-Ferozkoh. Afghanistan Journal 3/2, 57-69.
Maricq, A. & G. Wiet, 1959. Le Minaret de Djam: la découverte de la capitale des Sultans Ghurides (XIIe-XIIIe siècles). (Mémoires de la Délégation archéologique française en Afghanistan 16). Paris.
Sourdel-Thomine, J., 2004. Le minaret Ghouride de Jam. Un chef doeuvre du XIIe siècle. Paris: Memoire de lAcademie des Inscriptions et Belles Lettres.
Stewart, Rory. 2006. Aradaki Yerler. Harvest Books. ISBN 0-15-603156-6.
Thomas, David, 2004. Camda Yağmacılık, Kalıt Yönetimi ve Arkeolojik Stratejiler
Thomas, D.C., G. Pastori & I. Cucco, 2004. “Camdaki Boşaltmalar” East and West 54 (Nos. 1-4) s. 87-119.
Thomas, D.C., G. Pastori & I. Cucco, 2005. Cam Minaresi Arkeoloji Projesi, Antiquity
Thomas, D.C., & A. Gascoigne, Camdaki Yağmacılığa İlişkin Güncel Arkeolojik Gözlemler, J. van Krieken, Afghanistan’ın Kültürel Kalıtı: Çöküşü ve Yaşam Savaşımı. Leiden: E.J. Brill.
Dış bağlantılar
Dupree, Nancy Hatch (1977): . 1. baskı: 1970. 2. baskı. Afghan Tourist Organization. Afganistan Tarihi Rehberi
Minarenin karşı karşıya olduğu tehditleri içeren UNESCO sayfası
UNESCO Dünya Mirası Merkezi - Camdaki Minare ve Arkeolojik Kalıntılar
Dünya Mirasları web sitesinde yer alan bir Quicktime video kaydı
Asya Tarihi Mimarisi: Cam Minaresi
www.thewalt.de
Dünya Mirasları web sitesi - Cam fotoğrafları
Turkuaz Dağ Vakfı
Afgan kültürünün gizli hazinesi BBC News 3 Mayıs 2008
g · t · dAfganistandaki Dünya Mirası Alanları
Bamyan Vadisindeki Arkeolojik Kalıntılar · Camdaki Minare ve Arkeolojik Kalıntılar
Koordinatlar: 34°23′48, N°64′30
Kategoriler: Afganistandaki Dünya MiraslarıTehlike altındaki Dünya MiraslarıMinareler
كوب مئذنة
اطلاعات بیشتر واژه
کلمه «منار جام» به عنوان یک ترکیب در زبان فارسی به معنای منارهای مرتبط با شهر جام در ایران است و به یکی از آثار تاریخی و فرهنگی این منطقه اشاره دارد. در نگارش و قواعد مربوط به این ترکیب، نکات زیر میتواند مورد توجه قرار گیرد:
-
حالت نوشتاری: «منار جام» به صورت جدا نوشته میشود. «منار» به عنوان یک اسم و «جام» به عنوان یک صفت جغرافیایی عمل میکند.
-
حروف بزرگ: در متون علمی و رسمی، میتوان از حروف بزرگ برای آغاز هر واژه استفاده کرد (بهخصوص در نامها و عناوین خاص). بنابراین، میتوان نوشت: «منار جام» یا «منار جام».
-
نکات نگارشی: در صورتی که این ترکیب در وسط جمله قرار گیرد، نیاز به ویرگول یا نشانهگذاری خاصی نیست، مگر اینکه قواعد خاصی در جمله دیگر ایجاب کند.
-
تلفظ: توجه به تلفظ صحیح کلمات «منار» و «جام» در حفظ معنای دقیق آنها اهمیت دارد.
- معادلهای دیگر: در برخی متون با توجه به سیاق، ممکن است به کلمات معادل دیگری برخورد کنید، اما «منار جام» به عنوان یک نام خاص باید به همین شکل استفاده شود.
توجه به این نکات در نوشتار شما به دقت و شفافیت متن کمک میکند.