وب سنجی

معنی کلمه وب سنجی

معنی واژه وب سنجی

معنیوب‌سنجی . از اواسط دهه 1990، اصطلاحات مختلفی نظیر شبکه‌سنجی ، وب‌سنجی، اینترنت‌سنجی ، سایبرسنجی ، و کتابسنجی وب برای اشاره به این مفهوم در متون به‌کار رفته است. وب‌سنجی را "مطالعه کمّی جنبه‌های تولید و استفاده از منابع اطلاعاتی، ساختارها، و فناوری‌ها در محیط وب با استفاده از مبانی نظری کتابسنجی و اطلاع‌سنجی " تعریف کرده‌اند و میان آن و "سنجی"های دیگر تفاوت قائل شده‌اند. این موضوع در شکل 1 نشان داده شده است (3: 1216-1227).










شکل 1 - همپوشانی میان مفاهیم اطلاع‌سنجی،کتابسنجی، علم‌سنجی، سایبرمتریک و وب‌سنجی

تعریف فوق جنبه‌های کمّی و کیفی ساختاری، محتوایی، و استفاده از وب را پوشش می‌دهد. از این‌رو، می‌توان گفت که چهار حوزه مطالعاتی در تحقیقات و مطالعات مرتبط با حوزه وب‌سنجی عبارتند از: 1) تجزیه و تحلیل کمی و کیفی محتوای صفحات وب؛ 2) تجزیه و تحلیل کمی و کیفی (معنایی) ساختار پیوندهای وبی؛ 3) تجزیه و تحلیل میزان استفاده از وب (اغلب از طریق فایل گزارش وب) ؛ و 4) تجزیه و تحلیل فناوری‌های وب (شامل ارزیابی عملکرد موتورهای کاوش وب).
همان‌طور که در شکل 1 مشاهده می‌شود، حوزه تحقیقاتی سایبرسنجی علاوه بر منابع اطلاعاتی موجود در محیط وب، پدیده‌های دیگر محیطاینترنت نیز نظیر گروه‌های بحث، فهرست‌های پستی، پست الکترونیکی، و مانند آن را دربرمی‌گیرد و با طیف گسترده‌تری از انواع اطلاعات الکترونیکی سروکار دارد. البته، همان‌طور که در شکل 1 نشان داده شد، میان دو حوزه تحقیقاتی وب‌سنجی و سایبرسنجی همپوشانی بسیاری وجود دارد. اطلاع‌سنجی را "مطالعه جنبه‌های کمی استفاده از اطلاعات، در هر شکل و نوع، توسط همگان و نه فقط محققان و دانشمندان؛ کتابسنجی را "مطالعه جنبه‌های کمّی تولید، اشاعه، و استفاده از منابع اطلاعاتی مضبوط" ؛ و علم‌سنجی را "مطالعه جنبه‌های کمّی علوم به‌عنوان یک حوزه تخصصی یا فعالیت اقتصادی" نیز تعریف کرده‌اند (18: 1-3).
همان‌طور که در شکل 1 مشاهده می‌شود، وب‌سنجی با کتابسنجی همپوشانی دارد، زیرا اسناد موجود در وب، چه به صورت متن ساده و چه به صورت چندرسانه‌ای، بنابر تعریف کتابسنجی، اطلاعات مضبوط به‌شمار می‌آیند. به‌علاوه، حوزه وب‌سنجی با حوزه علم‌سنجی همپوشانی دارد، زیرا هم‌اکنون بسیاری از یافته‌ها و نتایج فعالیت‌های علمی و پژوهشی در محیط وب، برای مثال مجلات الکترونیکی علمی تمام متن، نیز قابل دسترسی هستند.
تاریخچه. لارسون یکی از پیشگامان تجزیه و تحلیل ساختار پیوندهای فرامتنی در محیط وب به‌شمار می‌آید (13) و روسو نیز در 1996 نخستین مطالعه جامع اطلاع‌سنجی را در محیط وب انجام داد (15). اما مفهوم وب‌سنجی، آن‌گونه که امروزه موردنظر است، برای نخستین بار توسط آلمیند و اینگورسن مطرح شد و اصطلاح "وب‌سنجی" به‌طور رسمی توسط آنها به‌کار رفت (2: 404-426).
با بررسی مطالعات پیشین می‌توان گفت با وجود اینکه بیش از یک دهه از عمر تحقیقات نظری و کاربردی وب‌سنجی نمی‌گذرد، این حوزه به‌طور فزاینده‌ای مورد توجه محققان مختلف، به‌ویژه متخصصان اطلاع‌رسانی و کتابداری، قرار گرفته است. در حال حاضر، انجمن بین‌المللی علم‌سنجی و اطلاع‌سنجی (آی.اس.اس.آی.) ، به‌عنوان بالاترین مرجع علمی در حوزه علم‌سنجی و اطلاع‌سنجی، اصطلاح وب‌سنجی را به‌عنوان یک زمینه تحقیقاتی نوین، در همایش‌های علمی خود مورد توجه قرار داده است. در اواخر سال 2004، مجله "انجمن اطلاع‌رسانی و فناوری اطلاعات امریکا (جی‌سیست)" نخستین ویژه‌نامه وب‌سنجی را منتشر کرد. در فراخوان مقاله برای چندین کنفرانس بین‌المللی، طی سال‌های 2004 و 2005 نیز به‌طور صریح به موضوع وب‌سنجی توجه شده است. توجه روزافزون محققان به موضوع وب‌سنجی را می‌توان از یک‌سو در بحث‌های جاری در باب اهمیت محیط وب به‌عنوان بستری برای ارتباطات علمی، و از سوی دیگر در تحریک انگیزه محققان در آزمودن فرضیه‌ها و روش‌های کتابسنجی، اطلاع‌سنجی، و علم‌سنجی در محیط وب ردگیری کرد.
از سال 1996، مقالات بسیاری در مورد پیوندهای وبی و ماهیت آنها به‌منظور کشف ارتباطات علمی و سنجش کاربرد نظریه‌های کتابسنجی، نظیر تجزیه و تحلیل استنادی مجلات در آنها منتشر شده است (4: ج 36، ص 3-72؛ 13؛ 15). این مطالعات با این پیش فرض انجام می‌شود که محیط وب برای مطالعات کمّی به‌منظور کشف ارتباطات علمی رسمی و غیررسمی مناسب است. برخی مقالات فوق، وجوه اشتراک قوی میان استنادهای رسمی و پیوندهای وبی را مطرح
کرده‌اند. برای مثال روسو از اصطلاح "Citation" برای بیان سایت‌های مورد استناد استفاده کرد (15). اینگورسن نیز اصطلاح عامل "اثرگذار وب" را به‌عنوان معادل وبی "عامل اثرگذار" مؤسسه اطلاعات علمی (آی.اس.آی.) ، به‌منظور سنجش میزان نفوذ یا اثرگذاری صفحات یا سایت‌های وب به‌کار برد (8: 236-243). افرادی نیز شباهت میان استناد کردن و برقراری پیوند در محیط وب را مورد بحث قرار داده‌اند و به وجوه اشتراک میان این دو اشاره کرده‌اند (4: ج 36، ص 3-72).
وب‌سنجی و ارتباطات علمی. اگرچه از لحاظ ساختاری می‌توان میان استنادها و پیوندهای وبی وجه اشتراک قائل شد، اما پیوندهای وبی از لحاظ کیفی ماهیتی بحث‌انگیز دارند. برخی محققان بر این باورند که تفاوت فاحشی میان استنادهای کتابشناختی و پیوندهای فرامتنی وجود دارد (5: 329-335؛ 27: 59-63) و نمی‌توان این دو پدیده را با یکدیگر مقایسه کرد. بنابراین، یکی از مسائل اصلی حوزه وب‌سنجی، کشف وجوه اشتراک میان استناد و پیوندهای وبی است. اگرچه این امکان وجود دارد که از روش‌های وب‌سنجی به منظور کشف ارتباطات غیرعلمی یا تجاری، برای مثال بررسی میزان نفوذ سایت روزنامه‌ها یا شرکت‌ها، استفاده کرد. اما اغلب تحقیقات وب‌سنجی با هدف بررسی ارتباط میان استنادهای رسمی و پیوندهای وب و کشف نشانه‌های ارتباط علمی، با بررسی فراپیوندها در محیط وب صورت گرفته است. در این میان، سایت مجلات و دانشگاه‌ها بیش از سایر سایت‌ها مورد توجه محققان وب‌سنجی بوده است (1: 79-84).
به‌طور کلی، نتایج تحقیقات به‌ویژه در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که میان پیوند به سایت مجلات علمی و تعداد استناد به آنها در پایگاه آی.اس.آی. ارتباط معنی‌دار مستقیمی وجود دارد. به عبارت دیگر، مجلات علمی که دارای بیشترین استنادها و یکی از مهم‌ترین عامل‌های اثرگذار در این پایگاه هستند، در محیط وب نیز بیشترین پیوندهای وبی را دریافت کرده‌اند. همچنین، نتایج تحقیقات در چند کشور جهان نظیر انگلیس، چین، استرالیا، و ایران درباره سایت دانشگاه‌ها نشان می‌دهد که میان رتبه ملی یا دیگر معیارهای سنجش تحقیقات در دانشگاه‌ها با تعداد پیوندهای وبی که آنها را هدف قرار داده‌اند ارتباط مستقیمی وجود دارد (11: 136-149؛ 17: 336-380؛ 21: 319-325؛ 25: 153-179). به تعبیر دیگر، دانشگاه‌هایی که دارای رتبه یا بازده تحقیقاتی بالاتری هستند، در محیط وب نیز پیوندهای وبی بیشتری را دریافت کرده‌اند. با وجود کشف این‌گونه همبستگی‌های آماری، هیچ ارتباط صریحی از نوع علت و معلولی میان پیوندهای وبی و شاخص‌های تحقیقاتی به‌دست نیامده است. در مقاله‌ای باعنوان "مروری بر وب‌سنجی و ارتباطات علمی استفاده از روش‌های کیفی به‌منظور تأیید داده‌های کمّی"، وب‌سنجی یکی از رویکردهای مهم در زمینه تحقیقات جاری دانسته شده است که برای تأیید داده‌های کمّی و کشف ارتباط میان پیوندهای وبی و دیگر شاخص‌های علمی و تحقیقاتی کمتر مورد توجه محققان بوده است (10: 7-16).
تجزیه و تحلیل پیوندهای وبی به سایت مجلات: ارتباط میان استنادهای رسمی و پیوندهای وبی. یکی از نخستین سؤالاتی که بسیاری از محققان را به انجام تحقیقات وب‌سنجی برانگیخت، این بود که آیا نظریه‌های کتابسنجی، نظیر تجزیه و تحلیل استنادی مجلات را می‌توان در محیط وب به‌کار برد؟
با تجزیه و تحلیل استنادی 22 مجله الکترونیکی داوری شده در حوزه‌های علمی مختلف در استرالیا، ارتباط میان پیوندهای وبی و عامل تأثیرگذار مجلات در آی.اس.آی. بررسی شد. نتایج نشان داد که میان این دو متغیر ارتباطی وجود ندارد. همچنین ماهیت پیوندهای وبی با استنادهای رسمی کاملا متفاوت است؛ زیرا پیوندهای وبی، کلیه سایت‌های مجلات (نه لزومآ مقالات) را هدف قرار می‌دهند؛ اما استنادهای سنتی مقالات را مورد توجه قرار می‌دهند (16: 577-592).
در مطالعه‌ای بر روی 39 مجله الکترونیکی در حوزه‌های علمی مختلف، ارتباط میان تعداد پیوندهای وبی به مقالات و نیز سایت مجلات با تعداد استنادهای رسمی به آنها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که میان این دو متغیر همبستگی وجود ندارد. همچنین، انگیزه‌های ایجاد 300 پیوند وبی که به‌طور تصادفی انتخاب شده بودند، در قالب 13 تقسیم‌بندی موضوعی طبقه‌بندی شدند. از این لحاظ این مطالعه را می‌توان نخستین تحقیق انجام شده در زمینه شناسایی انگیزه ایجاد پیوندهای وبی به‌شمار آورد که از هر دو روش کمّی و کیفی برای تأیید ماهیت پیوندهای وبی استفاده کرده است (7: 1159-1176).
اگرچه بسیاری از تحقیقات برای مطالعه پیوندهای وبی از روش‌های کمّی استفاده کرده‌اند، اما مطالعه دیگری انگیزه ایجاد پیوندهای فرامتنی در مقالات الکترونیکی علمی را مدنظر داشته است. نتایج حاکی از آن است که محققان در محیط الکترونیکی، به دلایل علمی و غیرعلمی، از پیوندهای وبی استفاده می‌کنند و فرایند ایجاد پیوند وبی، یک رفتار چند بُعدی است که با انگیزه‌های مختلفی ایجاد می‌شود (887:9-899).
رویه‌های استناد به مقالات حوزه رایانه که در قالب پی. دی.اف. و پست اسکریپت به صورت الکترونیکی و پیوسته در محیط وب منتشر شده‌اند، در تحقیق دیگری بررسی شد. نتایج نشان داد که به‌طور اخص مقالات کنفرانس‌ها در حوزه رایانه بیشتر از مقالات مجلات درمحیط وب مورد استناد قرار می‌گیرند؛ این امر تفاوت اساسی میان دریافت استنادها از مجموعه مقالات کنفرانس‌ها و مجلات علمی را نشان می‌دهد (6: 661-676).
با انتخاب مجلات کتابداری و اطلاع‌رسانی نمایه شده در آی.اس.آی.، نیز تعداد پیوندهای وبی به سایت مجلات و عامل اثرگذار آی.اس.آی. مطالعه شد. نتایج نشان داد که رابطه معنی‌داری میان دو متغیر مورد مطالعه وجود دارد و مجلاتی که دارای عامل اثرگذار بیشتری بودند، تعداد پیوندهای فرامتنی بیشتری نیز دریافت کرده‌اند (28: 356-361).
در پژوهش دیگری بر روی 88 مجله رشته حقوق و 38 مجله حوزه کتابداری و اطلاع‌رسانی که در پایگاه آی.اس.آی. نمایه شده بودند، مشخص شد که قدمت سایت و سطح محتوای آن، عوامل مؤثری برای ایجاد پیوند به سایت مجلات به‌شمار می‌آیند. نتایج تحقیق نشان داد که قدمت و سطح محتوای سایت، عوامل مؤثری برای ایجاد پیوند به سایت مجلات حقوق و کتابداری و اطلاع‌رسانی هستند. مجلاتی که دارای مقالات تمام متن رایگان هستند، تعداد بیشتری پیوند فرامتنی را دریافت کردند و این موضوع در مورد سایت مجلات با قدمت (طول عمر) بیشتر نیز صادق است. همچنین، این تحقیق نشان داد که مجلات کتابداری و اطلاع‌رسانی به‌طور نسبی بیشتر از مجلات حقوق در محیط وب، پیوند فرامتنی دریافت نموده‌اند (32: 29-38) که نشانه استفاده بیشتر محققان کتابداری و اطلاع‌رسانی، در مقایسه با محققان حقوق، از محیط وب برای ارتباطات علمی است.
با مقایسه استناد به مقالات 56 مجله کتابداری و اطلاع‌رسانی نمایه شده در پایگاه آی.اس.آی. که در 1997 منتشر شده بودند، ارتباط میان عامل اثرگذار در این پایگاه و عامل اثرگذار در وب بررسی شد. نتایج نشان داد که ارتباط مستقیمی میان دو متغیر مورد مطالعه وجود دارد و مؤلفان این طور نتیجه‌گیری کردند که پیوندهای وبی و استنادها را می‌توان پدیده‌های مشابهی به‌شمار آورد (29: 1313-1324).
در تحقیق دیگری تعداد و نوع استناد به مقالات مجلات در چهار حوزه از علوم بررسی شد. اغلب این مجلات، نه مجلات الکترونیکی تمام متن، بلکه مجلات نمایه شده در پایگاه آی.اس.آی. بودند و دارای نسخه الکترونیکی در محیط وب بوده و اغلب به‌طور رایگان قابل دسترسی نبودند. نتایج نشان داد که در سطح مقالات، میان تعداد استنادهای وبی و استنادهای آی.اس.آی. به مقالات، ارتباط مستقیمی وجود دارد. یعنی مقالاتی که دارای بیشترین تعداد استناد در پایگاه آی.اس.آی. بودند، بیشترین استنادهای رسمی را نیز در محیط وب دریافت کردند. این بررسی همچنین نشان داد که ارتباط معنی‌داری میان عامل اثرگذار آی.اس.آی. و متوسط استنادهای رسمی در محیط وب در ارتباط با مجلات مورد مطالعه وجود دارد. مجلاتی که دارای بیشترین امتیاز از لحاظ عامل اثرگذار آی.اس.آی. بوده، دارای بیشترین امتیاز از لحاظ عامل اثرگذار وب نیز بودند. برخلاف مطالعات پیشین، این مقالات مشابهت زیادی میان استنادهای وبی و استنادهای آی.اس.آی. را گزارش کرده و بر این نکته تأکید داشته‌اند که استنادهای وبی و استنادهای آی.اس.آی. کاربرد تقریبآ یکسانی در ارزیابی اثرگذاری مجلات یا مقالات دارند. به این ترتیب، استنادهای وبی این قابلیت را دارند که نه تنها به‌عنوان مکمل استنادهای آی.اس.آی. در سنجش اثرگذاری مجلات به‌کار روند، بلکه در ارزیابی ارتباطات علمی رسمی نیز به‌عنوان جایگزین استنادهای این پایگاه مورد توجه قرار گیرند (30).
نسبت انگیزه‌های رسمی و غیررسمی برای ایجاد پیوند وبی به مقالات تحقیقاتی 15 مجله الکترونیکی تمام متن داوری شده کتابداری و اطلاع‌رسانی که در سال 2000 منتشر شده‌اند، نیز مطالعه کمّی و کیفی شد. در این مطالعه پنج ویژگی زبان، تاریخ انتشار، قالب فایل، سطح محتوا، و نوع استناد وبی مربوط به منابع استنادی که مقالات الکترونیکی را از طریق گنجاندن پیوند وبی در صفحات خود هدف قرار داده بودند به صورت دستی استخراج شد. همچنین، ارتباط میان تعداد استنادهای وبی و استنادهای آی.اس.آی. به مقالات بررسی شد. نتایج تحقیق نشان داد که 43 درصد از پیوندهای وبی با انگیزه ارتباطات علمی رسمی (معادل استناد) و 18 درصد با انگیزه ارتباطات علمی غیررسمی ایجاد شده بودند. تحلیل همبستگی نشان داد که ارتباطی مستقیم، ولی نه چندان قوی، میان متوسط استنادهای وبی و متوسط استنادهای آی.اس.آی. به مقالات الکترونیکی کتابداری و اطلاع‌رسانی وجود دارد. متمایز ساختن منابع استنادی در قالب اچ.تی.ام.ال. و غیر اچ.تی.ام.ال. نشان داد که ارتباطات علمی رسمی در محیط وب بسیار تحت‌تأثیر استنادهای وبی برخاسته از منابع غیر اچ.تی.ام.ال. و با نشانی اینترنتی متنی قرار گرفته است (12).
تجزیه و تحلیل پیوندهای وبی به سایت دانشگاه‌ها: ارتباط میان شاخص‌های تحقیقاتی و پیوندهای وبی. سؤال اصلی اغلب تحقیقات وب‌سنجی بر روی سایت دانشگاه‌ها آن بوده است که آیا دانشگاه‌هایی که دارای رتبه یا شاخص تحقیقاتی بالاتری هستند، پیوندهای وبی علمی بیشتری نیز دریافت کرده‌اند؟ هدف اغلب تحقیقات وب‌سنجی بر روی سایت دانشگاه‌ها بررسی اعتبار پیوندهای وبی به‌عنوان یک منبع اطلاعاتی مهم در ارتباطات علمی (نظیر استنادهای رسمی در مجلات چاپی) بوده است. بررسی نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که تا سال 2000 ارتباط معنی‌داری میان پیوندهای وبی و شاخص‌های تحقیقات در دانشگاه‌ها به‌دست نیامده است (17: 363-380؛ 20: 185-189). اما نتایج چند تحقیق پس از آن، حاکی از وجود ارتباط میان پیوندهای وبی و رتبه تحقیقاتی دانشگاه و دیگر شاخص‌های علمی و تحقیقاتی آنهادر چند کشور جهان شامل دانشگاه‌های انگلیس، استرالیا، چین، تایوان، ایران، و کاناداست (19: 417-424؛ 31). مطالعات دیگر نشان می‌دهد که ارتباط قوی‌تری میان پیوندهای وبی با ماهیت علمی و شاخص‌های تحقیقاتی دانشگاه‌ها وجود دارد (22: 1157-1168؛ 24: 594-602). ثلوال ، نخستین محققی بود که میان تعداد پیوندهای وبی به سایت 25 دانشگاه انگلیس و متوسط فعالیت‌های تحقیقاتی انجام شده (مقاله، کتاب، سخنرانی علمی، و جز آن) توسط اعضای هیئت علمی آنها ارتباط معنی‌داری به دست آورد (22: 1157-1168).
با وجود کشف ارتباط (از نوع همبستگی) میان تحقیقات و پیوندهای وبی به سایت دانشگاه، نتایج دو تحقیق کیفی انجام شده بر روی سایت دانشگاه‌های انگلیس و ایران نشان داد که پیوندهای وبی ایجاد شده به سایت دانشگاه‌ها نه با انگیزه استنادی و علمی، بلکه به دلایل دیگری بوده است (11: 136-149؛ 23؛ 33: 59-66).
محدودیت‌های روش‌ها و ابزارهای وب‌سنجی. در مقایسه با روش‌های تحلیل استنادی سنتی، مطالعات وب‌سنجی با محدودیت‌های اساسی، به‌ویژه برای گردآوری اطلاعات (استنادها و پیوندهای وبی)، روبه‌روست که اساسآ از ماهیت وب نشأت می‌گیرد. برای مثال، وب نامرئی (بخشی از اطلاعات موجود در وب که موتورهای کاوش وب قادر به شناسایی و نمایه‌سازی آنها نیستند) در مطالعات وب‌سنجی قابل بررسی نیست. بنابراین، موتورهای کاوش، اطلاعات کل فضای وب را پوشش نمی‌دهند. پژوهش نشان داد که حتی بزرگ‌ترین موتورهای کاوش تنها 17 درصد از کل فضای وب را پوشش می‌دهند (14: 107-110). همچنین، موتورهای کاوش قادر به شناسایی و نمایه‌سازی صفحات وبی که به آنها پیوند داده نشده است، نیستند؛ زیرا موتورهای کاوش تنها از طریق پیوندهای وبی از یک سایت به سایت دیگر مراجعه و صفحات وب جدید را شناسایی و در پایگاه خود نمایه می‌کنند.
یکی دیگر از مشکلات رایج در تحقیقات وب‌سنجی، شناسایی پیوندهایی است که در صفحات وب طراحی شده در قالب برنامه‌نویسی جاوا یا در پایگاه‌های اطلاعاتی با گذار واژه گنجانده شده‌اند. به‌دلیل محدودیت‌های موتورهای کاوش تجاری (نظیر گوگل ، آلتاویستا ، و جز آن)، تلاش‌هایی به‌منظور طراحی ابزارهای گردآورهای اطلاعات مختص وب‌سنجی صورت گرفته است تا از طریق آن بتوان برخی محدودیت‌های موتورهای کاوش تجاری را برطرف کرد. با این وجود، این برنامه از جامعیت لازم نسبت به موتورهای کاوش تجاری برخوردار نبود (21: 319-325). صرف‌نظر از محدودیت‌های فوق در باب ابزارهای گردآوری اطلاعات و روش‌های مرتبط با آن برای مطالعات وب‌سنجی، مشکلاتی نیز در ارتباط با نمونه‌گیری صفحات و نیز پیوندهای وبی وجود دارد که از ماهیت ناپایدار و حجم بسیار زیاد اطلاعات در وب سرچشمه می‌گیرد. برای مثال، موتورهای کاوش کنونی، حداکثر امکان دسترسی به 1000 سایت بازیابی شده از نتایج جست‌وجو را می‌دهند. همین امر باعث می‌شود که محققان، اغلب امکان بررسی صفحات وب یا پیوندهای وبی بیشتر را نداشته باشند (26: 81-135).
در نهایت می‌توان این‌طور استنباط کرد که روش‌های سنتی تجزیه و تحلیل استنادی، لزومآ بهترین شیوه برای سنجش اثرگذاری استنادی مجلات الکترونیکی تمام متن نیستند؛ زیرا حجم قابل توجهی از استنادهای رسمی را می‌توان از طریق بررسی منابع اطلاعاتی در محیط اینترنت مشاهده کرد که هرگز در پایگاه‌های اطلاعاتی استنادی نظیر آی.اس.آی. وارد نمی‌شوند. به علاوه، در اینترنت ممکن است منابع اطلاعاتی (مقالات) را با انگیزه ارتباطات علمی غیررسمی هدف قرار داده باشند. چنین انگیزه‌هایی برخلاف استنادهای رسمی، هرگز از طریق پایگاه‌های اطلاعاتی قابل ردگیری و ثبت نیستند و تنها در محیط وب قابل سنجش و مطالعه هستند. بنابراین، می‌توان این‌طور استنباط کرد که محیط وب این فرصت را در اختیار محققان علم‌سنجی و وب‌سنجی گذاشته است که علاوه بر ارتباطات علمی رسمی (استنادهای رسمی) بتوان به مطالعه بخش پنهان ارتباطات غیررسمی که قبلا به آن کمتر توجه شده است، نیز پرداخت.

مآخذ: 1) کوشا، کیوان. "مقایسه سایت روزنامه‌های ایران با استفاده از عامل اثرگذار در وب". اطلاع‌شناسی. س.اول، 1 (بهار 1382): 79-106؛
2) Almind, T. C.; Ingwersen, P. "Informetric Analysis on the World Wide Web: Methodological Approaches to Webometrics". Journal of Documentation. Vol.53, No.4 (1997): 404-426; 3)Björneborn, L.; Ingwersen, P. "Towards a Basic Framework of Webometrics". Journal of the American Society for Information Science and Technology. Special Issue on Webometrics, Vol.55, No.14 (2004): 1216-1227; 4) Borgman, C. ; Furner, J. "Scholarly Communication and Bibliometrics". In Annual Review of Information Science and Technology, Vol.36. Medford, NJ: Information Today Inc, 2002, PP.3-72; 5) Egghe, L. "New Informetric Aspects of the Internet: Some Reflections- Many Problems". Journal of Information Science. Vol.26, No.5 (2000): 329-335; 6) Goodrum, A.A. and . "Scholarly Publishing in the Internet Age: a Citation Analysis of Computer Science Literature". Information Processing & Management. Vol.37, No.5 (2001): 661-676; 7) Harter, S.; Ford, C. "Web-Based Analysis of E-Journal Impact: Approaches, Problems, and Issues". Journal of the American Society for Information Science. Vol.51, No.13 (2000): 1159-1176; 8) Ingwersen, P. "The Calculation of Web Impact factors". Jorunal of Documentation. Vol.54, No.2 (1998): 236-243: 9) Kim, H.J. "Motivations for Hyperlinking in Scholarly Electronic Articles:A Qualitative Study". Journal of the American Society for Information Science. Vol.51, No.10 (2000): 887-899; 10) Kousha, Kayvan. "Webometrics and Scholarly Communication: An Overview". Faslenameh Ketab. Vol.15, No. 4 (Winter 2005): 7-16; 11) Kousha,Kayvan; Horri, Abbas. "The Relationship Between Scholarly Publishing and the Counts of Academic In links to Iranian University Web Sites: Exploring Academic Link Creation Motivations". In Proceedings of the International Workshop on Webometrics, Infometrics and Scientometrics (2-5 March, 2004, Roorkee, India). India: Roorkee University, 2004, PP. 136-149; 12) Kousha, Kayvan; Thelwall. M. "Motivations for URL Citations to Open Access Library and Information Science Articles". In Proceedings of 10th International Society of Scientometrics and Infometrics(ISSI)Conference, Stockholm, 24-28July, 2005. (to appear); 13) Larson, R. "Bibliometrics of the World Wide Web: An Exploratory Analysis of the Intellectual Structure of Cyberspace". In Proceedings of ASIS 1996. . Available: edu/asis96/asis96.html. Apr.2005; 14) Lawrence, S.; Giles, C.L. "Accessibility and Distribution of Informatin on the Web". Nature, 400 (1999): 107-110; 15) Rousseau, R. "Sitations: An Exploratory Study". Cybermetrics.Vol.1,No.1 (14Nov.2001). . Available: csic. es/cybermetrics/articles/v2i1p2.html/;16) Smith, A. G. "A tale of two Web Spaces: Comparing Sites Using Web Impact Factors". Journal of Documentation. Vol.55, No.5 (1999):577-592; 17) Smith,A.G.; Thelwall, M. "Web Impact Factors for Australasian Universities". Scientometrics. Vol.54, No.3 (2002): 363-380; 18) Tague-Sutcliffe, J. "An Introduction to Informetrics". Information Processing & Management. Vol.28, No.1 (1992): 1-3; 19) Tang, R.; Thelwall, M. Exploring the Pattern of Links Between Chinese University Web Sites. Proceedings of the 65th. Annual Meeting of the American Society for Information Science and Technology. Vol.39 (2002): 417-424; 20) Thelwall, M. "Web Impact Factors and Search Engine Coverage". Journal of Documentation. Vol.56, No.2 (2002): 185-189; 21) Idem. "A Web Crawler Design for data Mining". Journal of Information Science. Vol.27, No.5 (2001): 319-325; 22) Idem. Extracting Macroscopic Information from Web Links. Journal of the American Society for Information Science and Technology. Vol.52, No.13 (2001): 1157-1168; 23) Idem. "What is this link Diong here? Beginning a Fine-Grained Process of Identifying Reasons for Academic Hyperlink Creation". Information Research. Vol. 8, No.3 (2003). . Available: informationr.net/ir/8-3/paper151.html. May.2005; 24) Thelwall, M.; Harries, G. "The Connection Between the Research of a University and Counts of Links to its Web Pages: An Investigation Based Upon a Classification of the Relationships of Pages to the Research of the host University". Journal of the American Society for Information Science and Technology. Vol.54, No.7 (2003): 594-602; 25) Thelwall, M.; Tang, R. Disciplinary and Linguistic Considerations for Academic Web Linking: An Exploratory Hyperlink Mediated Study With Mainland China and Taiwan.Scientometrics. Vol.58, No.1 (2003): 153-179; 26) Thelwall, M.; Vaughan, L. and Björneborn, L. "Webometrics". In Annual Review of Information Science and Technology. Medford, NJ: Information Today Inc, 2005, PP. 81-135; 27) Van Raan, A.F.J. "Bibliometrics and Internet: some Observations and Expectations". Scientometrics. Vol.50, No.1 (2001): 59-63; 28)Vaughan. L.; Hysen, K. "Relationship Between links to Journal Web Sites and Impact Factors". In Aslib Proceedings: New Information Perspectives. Vol.54, No.6 (2002): 356-361; 29)Vaughan, L.; Shaw, D. Bibliographic and Web Citations: What is the Difference?. Journal of the American Society for Information Science and Technology. Vol.54, No.4 (2003): 1313-1324; 30) Idem. "Measuring Journal Impact with Web Citations: A Comparison of four Science Discipline". Journal of the American Society for Information Science and Technology. (in Press); 31) Vaughan, L.; Thelwall, M. "A Modeling Approach to Uncover Hyperlink Patterns: The Case of Canadian Universities". Information Processing & Management, 2005. (in Press);32) Idem. "Scholarly use of the Web. What are the key Inducers of Links to Journal Web Sites?". Journal of the American Society for Information Science and Technology. Vol.54, No.1 (2003): 29-38; 33) Wilkinson, D. and . "Motivations for Academic Web Site Interlinking: Evidence for the Web as a novel source of information on informal scholarly Communication". Journal of Information Science. Vol.29, No.1 (2003): 59-66
کیوان کوشا
انگلیسیwebometrics
عربیwebometrics