ایران پیشا آریائی

معنی کلمه ایران پیشا آریائی

معنی واژه ایران پیشا آریائی

معنیتاریخ ایران پیش از آریایی‌ها
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
تمدن‌های باستانی آسیای غربی
میان‌رودان، سومر، اکد، آشور، بابل
حتیان، هیتی‌ها، لیدیه
ایلام، اورارتو، ماننا، ماد، هخامنشی
امپراتوری‌ها / شهرها
سومر: اوروک – اور – اریدو
کیش – لاگاش – نیپور – اکد
بابل – ایسین – اموری - کلدانی
آشور: آسور، نینوا، نوزی، نمرود
ایلامیان – شوش
هوری‌ها – میتانی
کاسی‌ها – اورارتو
گاهشماری
شاهان سومر
شاهان ایلام
شاهان آشور
شاهان بابل
شاهان ماد
شاهان هخامنشی
زبان
خط میخی
آرامی – هوری
سومری – اکدی
زبان مادی
ایلامی
اساطیر میان‌رودان
انوما الیش
گیل گمش – مردوخ
نیبیرو

محتویات
ایران پیش از تاریخ



دیوارنگاری غار دوشه، خرم آباد لرستان، حدود هزاره هشتم پیش از میلاد


شماره ۱: ظرف سفالین کشف شده در تل باکون فارس حدود ۴۵۰۰ سال پیش از میلاد
شماره ۲: جام یا گلدان سفالین کشف شده در شوش، خوزستان کنونی. حدود ۴۰۰۰ سال پیش از میلاد


ظروف متعلق به تمدن جیرفت، هزاره سوم پیش از میلاد


پرچم برنزی کشف شده در منطقه شهداد نزدیک کرمان، ایران، هزاره سوم پیش از میلاد
ایران در دوره پیش از تاریخ خود به سه دوره تقسیم می‌شود که عبارت‌اند از: ۱- پارینه‌سنگی (عصر حجر قدیم). ۲- فرا پارینه سنگی. ۳- نوسنگی (عصر حجر جدید). در ایران تپه‌های باستانی بسیاری از دوره نوسنگی باقی مانده‌است از جمله تل باکون ٍ جری ٍ موشکی و... در فارس ٍ تپه شوش ٍ چغا بنوت ٍ چغا میش و... در خوزستان، گنج دره، سراب و آسیاب در کرمانشاه و در دیگر نقاط ایران.
دوران پارینه سنگی ایران به سه دوره پارینه سنگی آغازین، میانی، پایانی و یک دوره کوتاه بنام فرا پارینه سنگی تقسیم می‌شود. فرهنگهای مرتبط با پارینه سنگی قدیم ایران شامل فرهنگ ساطور ابزار الدوان و فرهنک تبر دستی آشولی هستند. کهنترین شواهد این دوره که مربوط به فرهنگ الدوان است در اطراف رود خانه کشف رود در شرق مشهد یافت شده‌است. این شواهد شامل تعدادی ابزار سنگی ساخته شده از کوارتز است که شامل تراشه و ساطور ابزار هستند. طبق نظر کاشفین این مجموعه حداقل ۸۰۰ هزار سال قدمت دارد. از فرهنگ آشولی نیز مدارک بیشتری در شمال غرب و غرب کشور بدست آمده‌است. برخی از مکانهای مهم شامل گنج پر در رستم آباد گیلان، شیوه تو در نزدیکی مهاباد، پل باریک در هلیلان ایلام هستند. از دوران پارینه سنگی میانی که فرهنگ ابزار سازی آن موستری گفته می‌شود، شواهد بیشتری در غارها و پناهگاهها یافت شده‌است که اغلب مربوط به زاگرس مرکزی هستند. این دوره از حدود ۲۰۰ تا ۱۵۰ هزار سال پیش شروع شده و تا حدود ۴۰ هزار سال پیش ادامه داشته‌است. انسان‌های نئاندرتال در این دوره در ایران می‌زیستند که بقایای اسکلت آنها در غار بیستون یافت شده‌است. مکانهای مهم این دوره غارهای بیستون، ورواسی، قبه و دو اشکفت در شمال کرمانشاه، قمری و گر ارجنه در اطراف خرم آباد، کیارام در نزدیکی گرگان، نیاسر و کفتار خون در نزدیکی کاشان، قلعه بزی در نزدیکی اصفهان و میرک در نزدیکی سمنان است. دوران پارینه سنگی جدید ایران از حدود ۴۰ هزار سال پیش آغاز و تا حدود ۱۸ هزار سال پیش ادامه یافته که مقارن با مهاجرت انسان هوشمند جدیدی به ایران است. آثار این دوره در اطراف کرمانشاه، خرم آباد، مرو دشت و کاشان یافت شده‌است. فرهنگ ابزار سازی این دوره تیغه و ریز تیغه برادوستی است. آثار دوره بعدی فراپارینه سنگی در غرب زاگرس و شمال البرز بدست آمده که فرهنگ زرزی خوانده می‌شود.
ساکنین ایران را قبل از رسیدن ایرانیان می‌توان زیر عنوان کلی کاسپین که دریای خزر بنام آنهاست جمع نمود، کاسپینها کشاورزی می‌کردند. این مردم نخستین کشاورزان جهان بوده‌اند و کشاورزی از سرزمین آنها به خاکهای رسوبی رودخانه‌های سند و سیحون و جیحون و دجله و فرات رسیده‌است. در دوران نوسنگی در برخی نواحی آسیای غربی (خاورمیانه)، انسان از مرحله جمع‌آوری و شکار به مرحله کشت و اهلی کردن برخی جانوران، انتقال یافت.
روستانشینی

قدیمیتری آثار سکونت روستا نشینان اولیه در غرب زاگرس و شمال خوزستان یافت شده‌است.برخی از این روستاهای اولیه گنج دره، سراب و آسیاب در نزدیکی کرمانشاه، علی کش در دهلران، گوران در هلیلان و چغا بنوت در شمال خوزستان است. قدیمیترین مدارک اهلی شدن بز در مکان گنج دره در نزدیکی کرمانشاه کشف شده که حدود ۱۰ هزار سال قدمت دارد.
بین هفت تا هشت هزار سال پیش مراکز روستانشین در چند نقطه از ایران، در منطقه تمدن جیرفت در تمدن تپه سیلک نزدیک کاشان و در اطراف مرودشت و در فاصله کمی از شوش، قدیمیترین شهر موجود دنیا، وجود داشته‌است. شوش یکی از قدیمیترین سکونتگاههای شناخته شدهٔ منطقه‌است، با وجود اینکه نخستین آثار یک دهکدهٔ مسکونی در آن مربوط به ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد هستند.
در طول تاریخ، مهاجرت‌های انسانی و جابجایی انسان‌ها همواره به دلیل دستیابی به شرایط بهتر برای زندگی بوده‌است، در دوران باستان این شرایط بهتر عبارت از آب فراوان‌تر و خاک حاصلخیزتر برای کشاورزی بوده‌است. به عنوان نمونه‌ای از اینگونه مهاجرت‌ها می‌توان از دو کوچ بزرگ نام برد: نخست، کوچ هندیان آریایی از پیرامون کوهستان‌های هندوکش به سرزمین‌های پنجاب و پیرامون رود سند و دیگری، کوچ ایلامیان و سومریان، به سرزمین‌های باتلاقی تازه خشک شده خوزستان در ایران و میانرودان انجام شده‌است. از اینگونه مهاجرت‌ها تمدنهای بزرگ یا گروههائی از تمدنهای بزرگ برخاستند. ویل دورانت، این آثار تمدن را کهن‌ترین آثار تمدن بشر دانسته‌است.
کهن‌ترین نشانه‌های تمدن انسانی، مربوطه به ۵۰۰۰ سال ق. م. است که در ایران تمدن شهر سوخته در سیستان، تمدن عیلام در خوزستان، تمدن جیرفت در کرمان، تمدن تپه‌حصارِ در دامغان، تمدن تپه سیلک (در کاشان)، تمدن اورارتو (در آذربایجان)، تپه گیان نهاوند، تمدن کاسی‌ها (در لرستان امروز)، پیدا شده‌است. از روی یک قسمت از آثار تمدن تپه سیلک، که گمان می‌رود مربوط به هزاره چهارم پ.م. باشد، پیدا شده‌است که اهالی آنجا به بافندگی و کارکردن با فلزات و استعمال مهر و چرخ کوزه گری پی برده بودند.
ایران نخستین سرزمینی است که در آن مردم به استخراج و استعمال فلزات پی برده‌اند. تعدادی از نخستین کوره‌های ذوب مس در تل ابلیس کرمان مربوط به هزاره پنجم ق.م. بدست آمد و اشیاء مسی شامل سنجاق و درفش، مهر و دستبند و حلقه انگشتر از آنها کشف گردید. قدیمی‌ترین فلزی که مورد استفاده انسان قرار گرفته مس بوده‌است. این فلز در ۴۵۰۰ ق. م. در آسیای غربی مورد استفاده بوده‌است.

تاریخ ایران
همچنین بخوانید: شاهان ایران · گاهشمار تاریخ ایران
پیش از آریایی‌ها
پیش از اسلام
ایران در دوران خلافت
ایران پس از اسلام
ایران در دوره ترکان
ایران در دوره مغول
ایران در دوران ملوک‌الطوایفی
حکومت‌های ملی
نمایش • بحث • ویرایش
از اواسط دوران فلز، بجز مس، فلزات دیگری چون قلع، طلا، نقره در چرخه فن‌آوری مردمان آن عصر پدیدار شدند و شاید به این دلیل است که این دوره را دوره فلز نام نهاده‌اند نه دوره مس. برنزهای مشهور به لرستان اهمیت ایران را به‌عنوان یک مرکز فلزکاری بطور روشن نشان می‌دهد. رویدادی مهم در هزاره سوم پ.م. که تأثیرگذار در زندگی ساکنان فلات ایران و خصوصاً دشت خوزستان است عبارت است از کشف فلز آلیاژی مفرغ. از مراکز مهم فرهنگهای عصر مفرغ ایران غرب ایران و حوزه زاگرس مرکزی (لرستان پیشکوه و پشتکوه) بوده‌است. مفرغ ساخته شده در کوهپایه‌های زاگرس به سومر و عیلام صادر می‌شده‌است.
اختراع خط

پیش از تاریخ به زمانی گفته می‌شود که انسان هنوز موفق به اختراع خط (نوشتار) نگردیده بود. از حدود ۳۶۰۰ سال ق. م. انسان موفق به اختراع خط گردید. پیش از این پنداشته می‌شد نخستین مخترعین خط ابتدا سومریان (۳۶۰۰ پ. م.) و سپس ساکنان نواحی جنوبی میان‌رودان و تمدن ایلام در خوزستان باشند. با کاوش‌های جدید مشخص شد اختراع خط و نوشته، مربوط به تمدن جیرفت در ایران است بر اساس سنگ نوشتهٔ جدیدی که در نوامبر سال ۲۰۰۷ در کاوشگاه جیرفت یافت شد.
شهرنشینی

شهرنشینی، شهر به مفهوم اخصّ آن از اواخر هزاره چهارم پ.م. و خصوصاً هزاره سوم پ.م. در ایران موجودیت یافت. شهر شوش یکی از قدیمیترین (۴۰۰۰ سال پ. م.) سکونتگاههای شناخته شدهٔ منطقه‌است. شهرهای مهم ایران در هزاره سوم پ.م. عبارت‌اند از: تپه حسنلو و هفتوان تپه در آذربایجان - تمدن تپه سیلک (در کاشان) - تپه‌حصارِ در دامغان - تپه گیان نهاوند، - گودین، کنگاور - شاه‌تپه و تورنگ تپه گرگان - تپه قبرستان بویین زهرای قزوین - شوش، خوزستان - تمدن جیرفت، تپه یحیی و شهداد، کرمان - ملیان، فارس - شهر سوخته در زابل.
پایان عصر مفرغ و کشف آهن (شروع دوره آهن) مقارن است با رویدادهای مهم تاریخی و فرهنگی که در هزاره دوم پ.م. زمینه‌ساز تشکیل سلسله‌ها و ظهور نخستین حکومتهای مستقل در هزاره‌های دوم و اول پ.م. همچون: ماننا، اورارتو و ماد و سرانجام امپراتوری وسیع هخامنشی شدند عبارت‌اند از مهاجرت آریایی‌ها به فلات ایران، روی کار آمدن دولتهای مستقل به جای دولت شهرهای پیشین، و تجمع اقوام و قبایل مختلف (مقیم و مهاجر) خصوصا در مناطق غربی و شمال غربی ایران که هر کدام قلمرو خاص خود را داشتند. این اقوام در شمال غربی ایران با اورارتو و آشور همسایه شدند.
به قدرت رسیدن حکومت عیلام

ایلامیان یا عیلامی‌ها مجموعه اقوامی بودند که از هزاره چهارم پ. م. تا هزاره نخست پ. م.، بر بخش بزرگی از مناطق جنوب غربی پشتهٔ ایران فرمانروایی داشتند.
آنطور که از اسناد و کتیبه‌های آشوری برمی آید عیلام نامی است که آشوریان بر این سرزمین نهاده‌اند خود آنها سرزمینشان را انشان می‌نامیدند و در کتیبه‌های هخامنشی هم به کرّات از همین نام استفاده شده‌است. بر حسب تقسیمات جغرافیای سیاسی امروز، ایلام باستان سرزمین‌های خوزستان، فارس، ایلام و بخش‌هایی از استان‌های بوشهر، کرمان، لرستان و کردستان را شامل می‌شد.
پس از تمدن جیرفت می‌توان ایلامیان را نخستین مخترعان خط در ایران دانست. البته برخی معتقدند تمدن جیرفت منشاء خط نوشتاری ایلامیان بوده‌است که بعدها در کشور گسترش یافت و به شوش رسید.
به قدرت رسیدن حکومت ایلامیان و قدرت یافتن سلسله عیلامی پادشاهی اوان در شمال دشت خوزستان مهم‌ترین رویداد سیاسی ایران در هزاره سوم پ. م. است. تا پیش از ورود مادها و پارسها حدود یک هزار سال تاریخ سرزمین ایران منحصر به تاریخ عیلام است.
سرزمین اصلی عیلام در شمال دشت خوزستان بوده. فرهنگ و تمدن عیلامی از شرق رودخانه دجله تا شهر سوخته زابل و از ارتفاعات زاگرس مرکزی تا بوشهر اثر گذار بوده‌است. عیلامیان نه سامی نژادند و نه آریایی آنان ساکنان اولیه دشت خوزستان هستند.
ورود آریائیان

واژه آریا که معنای آزاده، شریف و بزرگوار می‌دهد به قومی از نژاد هندواروپایی گفته می‌شدکه نیاکان مردمان سرزمینهای ایران، بخشی از آسیای میانه و هندوستان و بخش‌هایی از اروپاهستند. (البته گسترهٔ تاریخی این دو سرزمین که در برگیرندهٔ بخش‌هایی از شبه قارهٔ هند، آسیای میانه، خاور میانه و آسیای کوچک امروزین است). درباره خاستگاه آریائیان که در نوشته‌های کهن اوستا از آن به نام ایرانویج نام برده شده‌است چند دیدگاه طرح شده‌است.
آریائیان حدود دوهزار سال پ. م. به شکل قبیله‌های کوچک در دورترین نقطه شرقی فلات ایران و در مغرب فلات پامیر و برخی معتقدند آنها در شمال کوههای هندو کش و یا در روسیه اطراف دریاچه آرال می‌زیستند. اینان زبان و آداب و رسوم مشترکی داشتند. در دوران باستان، اقوام هندی و ایرانی (آنان که به زبان‌های هند و ایرانی سخن می‌گفتند) خود را آریایی می‌نامیدند. نمونهٔ این اشاره‌ها را می‌توان در اوستا، سنگ‌نبشته‌های هخامنشی و متن‌های کهن هندو (مانند ریگ‌ودا) دید.
بعدها، باافزایش تعداد اعضا، این قبایل ناچار به مهاجرت شدند و به نواحی شرق و غرب و جنوب سرزمین اصلی خود کوچ کردند. دلیل اصلی مهاجرت آنها مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد دشوار شدن شرایط اقلیمی و کمبود چراگاه‌ها، از دلایل آن باشد. مهاجرت آریائیان به فلات ایران یک مهاجرت تدریجی بوده و در دوره‌های مختلفی صورت گرفته‌است که در پایان دوران نوسنگی (۷۰۰۰ سال پ.م.) آغاز شد و تا ۴۰۰۰ پ.م. ادامه داشته‌است. آریاییان ساکن سرزمین‌هایی هستند که از دورترین مرزهای شرقی هندوستان تا اروپا امتداد دارد. به همین جهت به آنان نژاد هندو-اروپایی گفته می‌شود.
نخستین آریایی‌هایی که به ایران آمدند شامل کاسی‌ها (کانتوها - کاشی‌ها)، لولوبیان و گوتیان بودند. کاسی‌ها تمدنی را پایه گذاری کردند که امروزه ما آن را بنام تمدن تپه سیلک می‌شناسیم. لولوبیان و گوتیان نیز در زاگرس مرکزی اقامت گزیدند که بعدها با آمدن مادها بخشی از آنها شدند. سه گروه بزرگ آریایی به ایران آمدند و هر یک در قسمتی از ایران سکنی گزیدند: مادها در شمال غربی ایران، پارس‌ها در قسمت جنوبی و پارت‌ها در حدود خراسان امروزی. نخستین دسته از آریاییان که در نواحی غرب ایران موفق به تشکیل حکومت شد، قوم ماد بود. پارس‌ها، قوم دیگر آریایی، ابتدا در نواحی شمال و غرب ایران ساکن شدند و سپس به تدریج به سوی جنوب کوچ کردند. پارس‌ها شاهنشاهی هخامنشیان را بر پا کردند. پارت‌ها، دیگر قوم آریایی، ابتدا در نواحی شرقی حدود ماورالنهر می‌زیستند. آنان موفق به تشکیل شاهنشاهی اشکانی شدند.
تورانی‌ها و سکاها نیز از اقوام آریایی بودند که از سوی شمال به سرزمین ایران وارد شدند. این اقوام تمدنی پایین تر از دیگر اقوام آریایی داشتند. دسته‌ای از سکاها که از راه قفقاز به داخل ایران راه یافتند، ابتدادردامنه کوههای زاگرس جای گرفتند. اما بعدها به سکستان رفتند و آن سرزمین را به کانون تمدنی بزرگ، (شهر سوخته زابل) بدل ساختند. بیشتر افسانه‌های شاهنامه، درمیان قوم سکا و سرزمین ایشان که سکستان و بعدها سیستان خوانده شد اتفاق افتاده‌است.
یکی از دیدگاه‌ها می‌گوید که آریائیان در حدود هشت‌هزار سال پیش در جنوب سیبری و در اطراف دریاچه آرال می‌زیستند که با مهاجرتی که به طرف جنوب داشتند بخشی به هند و افغانستان و بخشی نیز به طرف کوههای قفقاز حرکت کرده‌اند که قوم‌های ماد و پارس از کوهها گذشتند و در اطراف دریاچه ارومیه سکنی گزیداند و بخش دیگری به سمت اروپا حرکت کردند. دیدگاه‌ دیگر آناتولی؛ آذرآبادگان؛ قفقاز و... را خاستگاه نخست این قوم می‌داند.
تازه‌ترین دیدگاه در این باره را جهانشاه درخشانی طرح کرده‌است. درخشانی خاستگاه این قوم را بستر کنونی خلیج فارس می‌داند که در دوران یخبندان بی آب بوده و پس از بالا آمدن آبهای دریای آزاد آریاییان به تدریج به فلات ایران و پهنه‌های میان‌رودان تا فلسطین کوچ کرده‌اند و تمدن‌های آغازین آن دیارها را بنیاد گذارده‌اند. بر پایه همین دیدگاه پهنه‌های شمالی نمی‌توانسته‌اند خاستگاه آریائیان بوده باشند زیرا هوای سرد دوران یخبندان امکان زیست در آن مناطق را نمی‌داده‌است.

منابع

تاریخ ماقبل ماد - دکتر خنجی
تاریخ ماد. ایگور میخائیلویچ دیاکونوف. ترجمه کریم کشاورز، تهران: نشر امیرکبیر.
تاریخ ایران باستان. دیاکونوف، میخائیل میخائیلوویچ. روحی ارباب. انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم ۱۳۸۰
کمرون، جرج. ایران در سپیده دم تاریخ. ترجمه حسن انوشه. تهران، مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۹
جستارهای وابسته

مادها
کاسی
ایلامیان
تپه هگمتانه
تاریخ ایران
جدول گاهنگاری دوره‌های فرهنگی ایران
پانویس‌ها

↑ Press TV - Iran finds worlds oldest script
↑ CHN | News
↑
↑ "Jiroft Inscription", Oldest Evidence of Written Language - Persian Journal Culture Archaeological History Art Archaeology cutlural history news & Iranian cutlure newspaper
↑ Study of the ancient Indus script
↑ Jiroft: A Lost Kingdom of …?
↑ Ancient Scripts: Articles Archive
↑ Archaeologists Have Discovered The Worlds Oldest Inscription In Jiroft
↑ Chess, Goddess and Everything: Jiroft Again
↑ , Archeologists believe that Jiroft was the origin of Elamite written language in which the writing system developed first and was then spread across the country and reached Susa. The discovered inscription of Jiroft is the most ancient written script found so far.
↑ دکتر جهانشاه درخشانی در کتاب «آریاییان، مردم کاشی و دیگر ایرانیان» این نظریه را باطل دانسته و معتقد است خاستگاه آریاییان فلات ایران بوده‌است و آن‌ها از جای دیگری به ایران مهاجرت نکرده‌اند. سه رود دجله، فرات و کارون که در بستر خلیج فارس به هم می‌پیوستند(هنوز آثارش در کف خلیج فارس باقیست)، رود پرآبی را تشکیل می‌دادند که برپایهٔ دانش دیرینه‌شناسی، در آخرین دورهٔ یخبندان از نظر شرایط زیستی مناسب‌ترین مکان برای زندگی این قوم بوده‌است.

پیوند به بیرون

آریاها و چگونگی مهاجرت آنها به فلات ایران
ایران قبل از آریاها
تمدنهای قبل از آریایی ایران
ایران ازدیدگاه باستانشناسی
ایران پیش از تاریخ‌
رده‌ها: بناهای تاریخی ایران پارینه سنگی پلیستوسن تاریخ ایران

قس انگلیسی
The prehistory of Iran could be divided to Paleolithic, Epipaleolithic, Neolithic, and Chalcolithic periods as follow:


A reconstruction of Iranian Neanderthal based on Shanidar fossils Zagros Paleolithic Museum
Contents
Paleolithic

One of the potential routes for early human migrations toward southern and eastern Asia is Iran, a country characterized by a wide range of geographic variation and resources, which could support early groups of hominins who wandered into the region. Evidence for the presence of these early populations in Iran includes sorne stone artifacts discovered From gravel deposits along the Kashafrud River Basin in eastern Iran, the Mashkid and Ladiz Rivers in the southeast, the Sefidrud River in the north, the Mahabad River in the northwest, and some surface occurrences and isolated finds From the west and northwestern parts of the country.
The main known early human occupation sites in Iran are: Kashafrud in Khorasan, Mashkid and Ladiz in Sistan, Shiwatoo in Kurdistan, Ganj Par in Gilan, Darband Cave in Gilan, Khaleseh in Zanjan, Gakia in Kermanshah, Pal Barik in Ilam. These sites fall between one million years ago to 200,000 years ago.
Mousterian Stone tools made by Neanderthal man have also been found in various parts of the country.There are more cultural remains of Neanderthal man dating back to the Middle Paleolithic period, which mainly have been found in the Zagros region and fewer in central Iran at sites such as Shanidar, Kobeh, Kunji, Bisetun, Qaleh Bozi, Tamtama, Warwasi.
Evidence for Upper Paleolithic and Epipaleolithic periods are known mainly from the Zagros region in the caves of Kermanshah and Khoramabad such as Yafteh Cave and a few number of sites in the Alborz range and Central Iran.
Epipaleolithic

The end of the Palaeolithic, called “Epipalaeolithic”,is in a period of about 7000 years from c. 18,000 to 11,000 BC. In those days groups of hunter-gatherers were mostly living in the caves of the Zagros Mountains. Compared to earlier groups of game hunters, a tendency towards increasing the number of the kinds of plants and animals, which were collected and hunted, can be observed. Not only smaller vertebrates were hunted but also pistachios and wild fruit were collected. Finally, consuming snails and smaller aquatic animals like crabs is new (Flannery 1973).
Neolithic

We know almost nothing about the 2500 years which followed the Epipalaeolithic after 11,000 BC. Only when discovering the place of Asiab (c. 8500-8000) in the Kermanshah area we are in better known periods. Asiab was a small camp of hunter-gatherers, only seasonally inhabited. Besides the fact that wild goats and sheep were hunted, great numbers of snail shells were found. These finds were interpreted in the way that from time to time the hunting activities of the inhabitants of Asiab were unsuccessful and that then they were forced to consume food which they usually did not like. Some nearby and more constantly occupied settlements in the Zagros date from a short time after Asiab, from the time between 8000 and 6800 BC. Still the material culture of Tappeh Ganj Dareh and Tappeh Abdul Hosein does not include any pottery. Thus this period is often called “aceramic Neolithic”. This is also true for the oldest levels of Tappeh Guran, located in Luristan, as well as for the sites of Ali Kosh and Chogha Sefid in the plain of Deh Luran, west of the Zagros Mountains. There, flocks of sheep and herds of goats were kept for the first time. Managing animals meant a fundamentally new orientation of the Neolithic inhabitants of Iran and must be understood to be connected with a whole number of other innovations, particularly the architecture of houses. We do not definitely know if in those days there was any cultivation of cereals. Tools for harvesting and for making cereal products are there, but remnants of burned grain are extremely rare.


Map showing location of Ganj Dareh and other early Neolithic sites in western Zagros.


Neolithic sites in Iran


Pottery vessel, fourth millennium B.C. Zagros National Museum of Iran.
Chalcolithic

Iranian Chalcolithic could be divided into three parts. "Early Chalcolithic" refer to occupations falling into the fifth millennium b.c., "Middle Chalcolithic" includes three successive phases (early Middle, Middle and late Middle Chalcolithic) dated to the fourth millennium b.c. "Late Chalcolithic" indicates pre-Bronze Age occupations dating to the first half of the third millennium b.c.
References

Bernbeck, R. (2004) Iran in the Neolithic, in T. Stöllner, R. Slotta and A. Vatandoust (eds) Persiens. Antike Pracht. Bochum: Bochum Museum, 140-147
Biglari, F. and S. Shidrang, 2006 "The Lower Paleolithic Occupation of Iran", Near Eastern Archaeology 69 (3–4): 160-168
Smith, P. E. L. (1986) - Paleolithic archaeology In Iran,Philadelphia (PA): University
Museum, University of Pennsylvania.
View page ratings
Rate this page
Whats this?
Trustworthy
Objective
Complete
Well-written
I am highly knowledgeable about this topic (optional)

Submit ratings
Categories: Archaeological sites in IranPaleolithicPleistocenePrehistoric AsiaPrehistory of the Middle East

قس روسی
Доисторический период Ирана охватывает палеолит, эпипалеолит, неолит и энеолит. В бронзовом веке часть территории Ирана была занята культурами, имевшими письменность (Элам), но часть культур, достигшая примерно того же уровня развития, оставалась бесписьменной. Поздний бронзовый век является концом дописьменной истории Ирана.
Содержание
Нижний и средний палеолит



Реконструкция неандертальца по находкам в Шанидаре. Загросский музей палеолита.
Наиболее ранние археологические артефакты в Иране обнаружены в Кашафруде и Ганджи-Паре и связаны с периодом среднего палеолита.
Также обнаружены мустьерские орудия, изготовленные неандертальцами. Останки неандертальцев периода среднего палеолита найдены главным образом в регионе Загроса, несколько меньше — в центральном Иране, в таких местах, как Шанидар, Кобе, Кунджи, Бисетун, Тамтама, Варваси и пещера Яфте.
Верхний палеолит и эпипалеолит

Верхний палеолит в Иране наступил около 36 тыс. лет назад, когда неандертальцы исчезли, а на их место пришли кроманьонцы, относившиеся к барадостской культуре.
Свидетельства верхнего палеолита и эпипалеолита происходят в основом из региона Загросских гор (например, пещера Яфте), ряд памятников с нагорья Алборз и Центрального Ирана.
Около 18 тыс. лет назад барадостскую культуру вытеснила зарзийская культура, возможно, родственная предыдущей. Это была культура эпипалеолита, просуществовавшая примерно до 11000 г. до н. э.. В те времена охотники-собиратели жили в основном в пещерах Загросских гор. По сравнению с предыдущими культурами охотников-собирателей увеличилось разнообразие употребляемых в пищу животных и растений (в частности, к рациону добавились фисташки и дикие фрукты, а также улитки и крабы) (Flannery 1973).
Мезолит и неолит



Расположение Ганджи-Даре и ряда других ранних неолитических памятников на западе Загроса.


Неолитические памятники в Иране.
Нам почти ничего не известно о почти 2500-летнем периоде, который последовал за окончанием эпипалеолита около 11000 г. до н. э. Много информации принесло открытие стоянки Асиаб (около 8500-8000 гг. до н. э.) в окрестностях Керманшаха. Асиаб был небольшим лагерем охотников-собирателей, которые населяли его не постоянно, а в определённые сезоны. В пищу стали употреблять диких коз и овец; кроме того, на стоянках того периода обнаружено большое количество раковин улиток. Археологи считают, что последние употреблялись в пищу, только когда охота была безуспешной.
Несколько поселений, существовавших относительно постоянно (а не сезонно) в Загросских горах, относились к периоду 8000 — 6800 гг. до н. э. Культура стоянок Ганджи-Даре и Абдул-Хосейн всё ещё не обладала керамикой, поэтому данный период обозначается как докерамический неолит. Этот термин также применим к наиболее ранним слоям холма Гуран в Луристане, а также к памятникам Али-Кош и Чога-Сефид на равнине Де-Луран, к западу от Загросских гор. В этих местах впервые начался выпас стад коз и овец. Переход к скотоводству означал совершенно новый тип хозяйства. Он сопровождался многочисленными инновациями, в частности, в архитектуре жилищ. Нам достоверно неизвестно, культивировались ли в это время злаки. Встречаются орудия для сбора урожая и изготовления продуктов для злака, но находки обожжённого зерна чрезвычайно редки.
Статуэтки животных и людей возрастом около 9000 лет обнаружены в Тепе-Сараб в провинции Керманшах, наряду с другими артефактами. В 8 тыс. до н. э. в западном Иране начали формироваться аграрные общины, такие, как Чога-Бонут (древнейшая известная деревня в Сузиане), либо в результате автохтонного развития, либо в результате внешнего влияния. Примерно в то же самое время были изготовлены наиболее ранние из известных в Иране глиняные сосуды и человеческие фигурки из терракоты, найденные в Ганджи-Даре, также в западном Иране. Юго-западная часть Ирана входила в Плодородный полумесяц — регион, где впервые стали культивироваться основные сельскохозяйственные культуры в таких деревнях, как Сузы (ныне — город, существующий с 7000 г. до н. э.) и Чога-Миш, чей возраст датируется около 6800 г. до н. э. В ходе раскопок в Загросских горах обнаружены сосуды с вином возрастом около 7 тыс. лет (ныне выставлены в Университете Пенсильвании) и руины того же времени в Сиалке и ряде других мест. Двумя основными поселениями неолита среди археологов Ирана считаются культура реки Заянде-Руд и Ганджи-Даре.
Бронзовый век

См. также: Сиалк, Джирофтская культура, Элам, Манна и Шахри-Сухте


Керамический сосуд, 4 тыс. до н. э., найденный в Загросе. Национальный музей Ирана.
На территории Ирана обнаружено большое количество поселений, в том числе городского типа, относящихся к 4 тыс. до н. э. Одной из наиболее ранних цивилизаций была джирофтская культура на юго-востоке Ирана, территория остана Керман. Это одна из самых богатых артефактами культур Среднего Востока. Обнаружено большое количество объектов, украшенных гравированными изображениями животных и архитектурными мотивами. Многие из объектов изготовлены из мягкого серозелёного камня хлорита, а также из меди, бронзы, терракоты и даже лазурита. В ходе недавних раскопок здесь обнаружены надписи, по возрасту, возможно, предшествовавшие месопотамским.
Существуют многочисленные письменные свидетельства о различных цивилизациях, существовавших на Иранском плато до прибытия древних персоязычных племён в раннем железном веке. Одной из главных древних цивилизаций Ирана был Элам, находившийся к востоку от Месопотамии, возникший около 3000 г. до н. э. Джирофтская культура возникла на юго-востоке Ирана, вероятно, также около 3000 г. до н. э.
В ходе раннего бронзового века происходит рост урбанизации, посёлки превращаются в города-государства, а в урукский период на Ближнем Востоке возникает письменность. К сожалению, протоэламское письмо остаётся недешифрованным, а шумерские документы, относящиеся к Эламу, весьма скудны.
Примечания

↑ 1 2 retrieved 27 March 2008
↑ J.D. Vigne, J. Peters and D. Helmer, First Steps of Animal Domestication, Proceedings of the 9th Conference of the International Council of Archaeozoology, Durham, August 2002, ISBN 1-84217-121-6
↑ AT CHOGHA BONUT: THE EARLIEST VILLAGE IN SUSIANA, IRAN, by en:Abbas Alizadeh — The Oriental Institute and the Department of Near Eastern Languages and Civilizations The University of Chicago
↑
↑ 1 2 Iran, 8000–2000 BC. The Timeline of Art History. The Metropolitan Museum of Art (October 2000). Проверено 9 августа 2008.
↑ Iranian official urges approval of Susa demarcation,
↑ Ancient Near Eastern art by Dominique Collon
↑ Chogha Mish (Iran), By K. Kris Hirst —
↑ Research
↑ Cultural Heritage news agency retrieved 27 March 2008
↑ Yarshater, Yarshater, "Iranian history", Encyclopædia Iranica. Проверено 23 июня 2008.
↑ Islamic Republic of Iran. Solcomhouse.org. The Ozone Hole Organization. Архивировано из первоисточника 20 апреля 2012. Проверено 10 августа 2008.
↑ 5000-Y-Old Inscribed Tablets Discovered in Jiroft
См. также

История Ирана
Литература

Bernbeck, R. (2004) Iran in the Neolithic, in T. Stöllner, R. Slotta and A. Vatandoust (eds) Persiens. Antike Pracht. Bochum: Bochum Museum, 140—147
Biglari, F. and S. Shidrang, 2006 «The Lower Paleolithic Occupation of Iran», Near Eastern Archaeology 69 (3-4): 160—168
Smith, P. E. L. (1986) — Paleolithic archaeology In Iran,Philadelphia (PA): University
Museum, University of Pennsylvania.
Доисторическая Азия
Категории: Доисторическая АзияАрхеология в Иране
انگلیسیiran pre -aria
عربیإيران قبل أريا