تاجیکستان
license
98
1137
100
معنی کلمه تاجیکستان
معنی واژه تاجیکستان
tajikistan
|
تاجیکستان
معنی:
تاجیکستان یا جمهوری تاجیکستان (به خط تاجیکی: Ҷумҳурии Тоҷикистон) کشوری در آسیای میانه است. این کشور از جنوب با افغانستان، از باختر با ازبکستان، از شمال با قرقیزستان، و از خاور با چین همسایه‌است. تاجیکستان یک کشور محاط در خشکی است که در گذشته راه ابریشم از آن گذر می‌کرده‌است. پهناوری تاجیکستان ۱۴۳٬۱۰۰ کیلومتر مربع (۹۵ام در جهان) است. این کشور، کوهستانی و پربارش است و منابع آب فراوانی دارد.
جمعیت تاجیکستان ۷٬۲۱۵٬۷۰۰ تن (برآورد ۱۳۸۷) است. حدود ۸۰٪ مردم تاجیک هستند (که به فارسی دری سخن می‌گویند)، ۱۵٪ ازبک و سایر مردم روس، اوکراینی، چینی، کره‌ای، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است (بیشتر سنی، دارای اقلیت قابل توجه شیعه اسماعیلی).
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در پاره‌هایی از دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان و فرارود (از جمله تاجیکستان) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان فارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی‌زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر فارسی محسوب می‌گردد. در نخستین سده‌های هجری، خراسان و ماوراالنهر مهد تمدن و علوم ایرانی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته‌است.
حکومت تاجیکستان، جمهوری است و رئیس جمهور کنونی این کشور امامعلی رحمان است که از سال ۱۳۷۱ تاکنون بر سر قدرت است.
محتویات
نام
واژهٔ تاجیکستان از دو بخش «تاجیک» و «ستان» تشکیل شده‌است که به معنای «سرزمین تاجیک‌ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی آن فارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گستردهٔ بازرگانی و حکومتی دارد. یکای پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این کشور در سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی (۱۹۹۱) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.
تاریخ
نوشتار اصلی: تاریخ تاجیکستان
سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می‌گیرد، در زمان داریوش یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد. پس از یورش اسکندر مقدونی، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی‌های سلوکی، دولت یونانی باختر، تخارستان، کوشانیان، ساسانیان، هفتالیان و خیونان بود.
مجسمه ولادیمیر لنین، از رهبران شوروی سابق، در شهر دوشنبه
در سال ۷۱۵ میلادی (در زمان امویان)، این سرزمین به تصرف عرب‌ها درآمد و مردم تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون شد.
در سدهٔ دهم میلادی، سامانیان اولین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام در این منطقه تشکیل شد. پس از سقوط سامانیان با اتحاد غزنویان و قراخانیان پس از تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای قراخانیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول و تیموریان شد. پس از سقوط تیموریان تا سدهٔ نوزدهم میلادی حکومتهای مختلف ازبک کنترل این سرزمین را در دست داشتند، البته نادر شاه افشار پادشاه ایران برای دورهٔ کوتاهی آن را به تصرف خود درآورد. در سدهٔ نوزدهم شمال تاجیکستان (خجند) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بود. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵ خورشیدی (۱۸۶۶ میلادی)، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ (۱۸۶۸ میلادی)، زیر سلطهٔ روسیه تزاری درآمدند.
پس از انقلاب اکتبر، تاجیکستان ابتدا بخشی از جمهوری ازبکستان در اتحاد جماهیر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۳۰۷ (۱۹۲۸ م)، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان به عنوان جزئی از اتحاد جماهیر شوروی) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۳۷۰ (۱۹۹۱)، تاجیکستان به استقلال دست یافت.
کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ (۱۹۹۱ میلادی)، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا (به رهبری عبدالله نوری) درگرفت.
در این جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی‌خانمان شدند. در سال[۱۳۷۶ (۱۹۹۷ (میلادی) با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به امضای دو طرف رسید.
تغییر خط در تاجیکستان
نوشتار اصلی: تغییر خط در تاجیکستان
در سال ۱۳۰۷ خط تاجیکستان از فارسی به لاتین تغییر کرد و در دهه ۱۳۲۰ نیز اینبار خط سیریلیک (روسی) برای نگارش فارسی تاجیکی رسمی شد. این تغییر خطها از فارسی به لاتین و سیریلیک به‌اجبار و به دستور سران شوروی در همهٔ جمهوری‌های مسلمان شوروی برای بریدن ارتباط آنها با گذشته‌شان انجام شد. پس از استقلال تاجیکستان، بسیاری در این کشور برصدد آمدند که خط خود را به خط نیاکان (فارسی) بازگرداند اما تاکنون اقدامی جدی در اینباره صورت نگرفته‌است و مشکلاتی در راه این کار وجود دارد.
اقتصاد
تاجیکستان از فقیرترین کشورها در میان جمهوری‌های سابق اتحاد شوروی است. در سال ۲۰۰۵، تولید ناخالص ملی آن نزدیک به ۲ میلیارد دلار بود.
مردم
کودکان تاجیک
۷۹.۹٪ مردم تاجیک هستند (که به فارسی تاجیکی سخن می‌گویند)، ۱۵.۳٪ ازبک، ۱.۱٪ روس، ۱.۱٪ قرقیز، ۰.۳٪ ترکمن و ۰.۳٪ تاتار هستند. اقلیت‌های کوچک غیربومی نیز از قبیل اوکراینی، چینی، کره‌ای و غیره نیز در تاجیکستان وجود دارند که ۲٪ مابقی از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. دین بیش از ۹۰٪ مردم اسلام است (۹۵٪ سنی حنفی، اقلیت ۵٪ شیعه که غالبا شیعه اسماعیلی و کمتر از ۱٪ آن شیعه دوازده امامی)است. شیعیان بیشتر در بدخشان زندگی می‌کنند. غیر از دین اسلام اقلیت‌های دینی آن مسیحیت، یهودیت، زردتشتی، بودایی و بهائیت است. طریقت نقشبندیه تصوف نیز در تاجیکستان وجود دارد.
شخصیت‌ها
باباجان غفورف تاریخ‌دان و نویسندهٔ کتاب تاریخ تاجیکان از اهالی تاجیکستان است. تیمور ملک نیز از شخصیت ها و قهرمانان تاریخی تاجیک به شمار می‌آید.
سیاست
تصویر باباجان غفوروف بر روی اسکناس.
نوشتار اصلی: وضعیت سیاسی تاجیکستان
امامعلی رحمان از سال ۱۳۷۱ ریاست جمهوری تاجیکستان را به عهده دارد. در سال ۱۳۷۱، پس از برکناری اجباری رحمان نبی، نخستین رهبر این کشور پس از استقلال از اتحاد جماهیر شوروی سابق، امام علی رحمان، که پیشتر رئیس یک مجتمع کشاورزی بود، به مقام ریاست شورای عالی تاجیکستان منصوب شد. در سال ۱۳۷۳، رحمان به مقام ریاست جمهوری انتخاب شد. پس از پایان دورهٔ پنج ساله، او دوباره در سال ۱۳۷۸ به مدت هفت سال دیگر به این مقام برگزیده شد.
در سال ۱۳۸۲، در یک همه‌پرسی، ۹۳٪ مردم به اصلاح قانون اساسی (برای ممکن‌شدن انتخاب دوبارهٔ رحمان) رای مثبت دادند. دولت می‌گوید که ۹۶٪ مردم در این همه پرسی شرکت کرده‌اند. در نوروز ۱۳۸۶ ه.خ. (۲۰۰۷ م) امامعلی رحمانف خواستار آن شد که او را امامعلی رحمان بنامند. از آنجا که امکان تمدید دورهٔ ریاست جمهوری در کنار ده‌ها اصلاحیهٔ دیگر به رأی گذاشته شد، منتقدان دولت گفتند که رأی مردم با آگاهی کامل نبوده‌است.
جغرافیا
تصویر ماهواره‌ای تاجیکستان
پهناوری تاجیکستان ۱۴۳٬۱۰۰ کیلومتر مربع (۹۵ ام در جهان) است و جمعیت آن حدود ۷ میلیون تن (حدوداً ۱۰۰ ام در جهان) است (آمار ۲۰۰۸). تراکم جمعیت در این کشور ۴۶ تن در هر کیلومتر مربع است. تاجیکستان کشوری کوهستانی و سرسبز با بارندگی فراوان است که می‌تواند صادرکنندهٔ آب و برق به سایر کشورها باشد. تاجیکستان کشوری مرتفع است که رشته‌کوه پامیر آن را پوشانده‌است، ولی در شمال کشور، منطقه پست فرغانه وجود دارد.
رودها
تاجیکستان دارای رودهای بسیاری است. شمار رودهایی که طول آنها از ۱۰ کیلومتر تجاوز می‌کند به ۹۴۷ میرسد. رودهای مهم آن عبارتند از:
سیر دریا (سیحون)
آمودریا (جیحون)
رودخانه زرافشان
رود پنج
رودخانه مرغاب
سرخ آب
کافرنهان
رود وخش
در مجموع طول ۹۴۷ رودخانه تاجیکستان بیش از ۲۸٫۰۰۰ کیلومتر است. همچنین در تاجیکستان ۱٫۳۰۰ مرداب، جمعا به مساحت ۷۰۵ کیلومتر مربع وجود دارد. بزرگترین مرداب کشور قراکول نام دارد.
مرزها
افغانستان (جنوب): ۱۲۰۶ کیلومتر
ازبکستان (باختر): ۱۱۶۱ کیلومتر
قرقیزستان (شمال): ۸۷۰ کیلومتر
چین (خاور): ۴۱۴ کیلومتر
تقسیمات کشوری
نقشه تقسیمات کشوری تاجیکستان (۱- ولایت سغد، ۲- ناحیه‌های تابع جمهوری، ۳- ولایت ختلان، ۴- ولایت مختار کوهستان بدخشان)
بنا بر قانون تقسیمات کشوری، تاجیکستان به واحدهای زیر تقسیم شده‌است:
ولایت مختار کوهستان بدخشان به مرکزیت خاروغ
ولایت سغد به مرکزیت خجند
ولایت ختلان به مرکزیت قُرغان‌تپه
ناحیه‌های تابع جمهوری که یک واحد اداری را تشکیل می‌دهند و شامل هیچ کدام از ولایت‌ها نیستند و مستقیماً از پایتخت کشور اداره می‌شوند.
در تاجیکستان هر ولایت (معادل استان در تقسیمات کشوری ایران) به چندین ناحیه (معادل شهرستان در تقسیمات کشوری ایران) و هر ناحیه به چندین جماعت دهات (معادل دهستان در تقسیمات کشوری ایران) و هر جماعت به چندید ده (معادل روستا در تقسیمات کشوری ایران) تقسیم می‌گردد.
در سال ۱۳۸۸ تاجیکستان دارای یک ولایت مختار، دو ولایت، ۱۷ شهر، ۴۸ ناحیه (از آن جمله ۱۳ ناحیه تابع پایتخت) و ۵۴ شهرک بود.
جُستار وابسته: فهرست شهرهای تاجیکستان، استان‌های تاجیکستان
ن • ب • و
تاجیکستان
ناحیه‌ها و جماعت‌ها
ناحیه‌ها (شهرستان‌ها) و جماعت‌ها (بخش‌ها) در تاجیکستان:
(برای دیدن فهرست‌ها بر روی دکمه «نمایش» کلیک کنید)
ن • ب • و
ولایت سغد
ن • ب • و
ناحیه‌های تابع جمهوری
ن • ب • و
ولایت خَتلان تاجیکستان
ن • ب • و
ولایت مختار کوهستان بدخشان
شهرها
نمایش • بحث • ویرایش
نمایش • بحث • ویرایش
شهرهای اصلی تاجیکستان
منبع: جیونیمز
دوشنبه
خجند
رتبه شهر ولایت جمعیت
کولاب
قرغان‌تپه
۱ دوشنبه دوشنبه ۶۷۹٬۴۰۰
۲ خجند سغد ۱۵۵٬۹۰۰
۳ کولاب ختلان ۹۳٬۹۰۰
۴ قرغان‌تپه ختلان ۷۱٬۰۰۰
۵ استروشن سغد ۶۰٬۲۰۰
۶ وحدت ناحیه‌های تابع جمهوری ۴۹٬۱۰۰
۷ کان بادام سغد ۴۷٬۱۰۰
۸ تورسون‌زاده ناحیه‌های تابع جمهوری ۴۴٬۲۰۰
۹ اسفره سغد ۴۰٬۶۰۰
۱۰ پنجکنت سغد ۳۵٬۹۰۰
قلّه‌ها
نقشه توپوگرافی تاجیکستان
کوه بلندی محل
قلّهٔ استقلال (قلّهٔ انقلاب) ۷٬۱۷۴ متر ۲۳٬۵۳۷ فوت شمالی‌ترین مرز در کوهستان سراسری آلای
گردنه قیزیل‌آرت ۴٬۲۸۰ متر ۱۴٬۰۴۲ فوت شمالی‌ترین مرز در کوهستان سراسری آلای
قلّهٔ اسماعیل سامانی (بلندترین قلّه) ۷٬۴۹۵ متر ۲۴٬۵۹۰ فوت شمال ولایت خودمختار کوهستان بدخشان
قلّهٔ ابن سینا (قلّهٔ لنین) ۶٬۹۷۴ متر ۲۲٬۸۸۱ فوت شمال قلّهٔ اسماعیل سامانی
قلّهٔ کورژنیوسکی ۷٬۱۰۵ متر ۲۳٬۳۱۰ فوت ولایت خودمختار کوهستان بدخشان
رشته‌کوه آکادمیای فان‌ها ۶٬۷۸۵ متر ۲۲٬۲۶۰ فوت ولایت خودمختار کوهستان بدخشان
قلّهٔ کُنکُرد ۵٬۴۶۹ متر ۱۷٬۹۴۳ فوت مرز جنوبی رشته‌کوه قره‌قوروم
قلّهٔ کارل مارکس ۶٬۷۲۶ متر ۲۲٬۰۶۷ فوت مرز جنوبی رشته‌کوه قره‌قوروم
قلّهٔ مایاکاوسکی ۶٬۰۹۶ متر ۲۰٬۰۰۰ فوت مرز افغانستان.
نگارخانه
امامعلی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان در سال ۱۳۸۰
نقشهٔ تاجیکستان
نقشهٔ تاجیکستان (از سازمان سیا)
کشورهای مرتبط سیاسی با تاجیکستان
رود آینه زرافشان
شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان
مجسمهٔ رودکی در پنجکنت
بازاری در پنجکنت
یک خانوادهٔ تاجیک برسر سفره
جستارهای وابسته
تغییر خط در تاجیکستان
مردم تاجیک
فهرست شهرهای تاجیکستان
قانون اساسی تاجیکستان
خط تاجیکی
میدان مین مرز ازبکستان-تاجیکستان
انجمن پیوند
پانویس
↑ وضعیت زبان و خط فارسی در تاجیکستان در گفتگو با محمدجان شکوری
↑ ۲٫۰ ۲٫۱ CIA - The World Factbook -- Tajikistan
↑ تاجیکستان در یک نگاه، سیدمحمد رکنی، بوشهر: شروع (۱۳۸۸)، صص ۱۸، ۳۶ و۳۷.
↑ غفوروف، تاجیکان،۷۰۴ و ۷۰۵.
↑ کشور تاجیکستان - بی‌بی‌سی فارسی
منابع
غفوروف، باباجان. تاجیکان، تاریخ قدیم، قرون وسطی و دورهٔ نوین، جلد اول و دوم. دوشنبه: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۷.
نک: حبیب برجیان، «تاجیکستان»، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد ۱۴.
پیوند به بیرون
tajikistanweb (به انگلیسی و فارسی به سیریلیک)
چهره‌های سرشناس سدهٔ بیستم تاجیکستان (به انگلیسی)، در قالب پی‌دی‌اف.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ تاجیکستان موجود است.
ن • ب • و
کشورهاى آسیای میانه
ن • ب • و
کشورها و مناطق ایرانی زبان
ن • ب • و
کشورهای فارسی‌زبان
ن • ب • و
جغرافیای جشن نوروز
ن • ب • و
کشورهای عضو اکو
ن • ب • و
سازمان همکاری شانگهای
ن • ب • و
کشورهای مستقل همسود
رده‌های صفحه: تاجیکستان آسیای میانه کشورها و سرزمین‌های فارسی‌زبان کشورهای آسیای میانه کشورهای اسلامی کشورهای عضو سازمان ملل متحد کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی کشورهای فارسی‌زبان کشورهای محصور در خشکی
از ویکی پدیا
قس عربی
طاجیکستان دولة تقع وسط آسیا. یحد جمهوریة طاجیکستان من الشرق إقلیم الترکستان الشرقیة.ومن الشمال جمهوریة قرغیزیا.ومن الغرب والشمال جمهوریة أوزبکستان ومن الجنوب أفغانستان.ویشکل المجری الأعلى لنهر جیجون الحدود بینهما. أطول سد فی العالم هو سد نورک بارتفاع 300 متر فی طاجیکستان.
محتویات
أصل التسمیة
طاجکستان أی «أرض الطاجیک» - و«طاجیک» تعریب حدیث لـ«تاجیک» فی ألسنة المنطقة - واستخدم الأتراک فی العصور الوسطى کلمة «تاجیک» لیشیروا إلى الشعوب الناطقة باللغات الإیرانیة. وابتدائاً من القرن الحادی عشر المیلادی، أشارت الکلمة إلى الشعوب الإیرانیة الشرقیة، وأصبحت بحلول القرن الخامس عشر المیلادی تشیر إلى الناطقین بالفارسیة. فی العصور الوسطى، ظهرت کلمة «تاجیک» فی الکتابات الفارسیة کمرادف لـ«فارسی».
وکتحدید للهویة الذاتیة، لم تکن کلمة «تاجیک» مقبولة حتّى أواخر القرن العشرین، ومسببة قویة لذلک کانت الإدارة السوفییتیة فی وسط آسیا التی سمّیت المنطقة (بالروسیة: Таджикистан). ولا تشیر الکلمة إلى هویة عرقیة بمفهومها الضیق، بل تظل تصنیفاً لعامّة القومیات الناطقة بالفارسیة فی وسط آسیا. کما قیل ان طاجیکستان تعنی «دولة صاحب التاج» وهو إسماعیل السامانی الذی له تمثال على رأسه تاج من الذهب فی قلب العاصمة دوشنبه (والتی تعنی باللغة الفارسیة مدینة «یوم الإثنین» نسبة لسوق کان یقام فی ذاک الیوم).
التاریخ
وصول الإسلام إلى هذه المنطقة مرتبط بفتح خراسان وبلاد ماوراء النهر.فبعد معرکة القادسیة امتد نفود الإسلام إلى بلاد فارس.ثم وصل نهر جیحون.ثم انتقل إلى منطقة وادی فرغانة.ففی الفترة الواقعة بین سنتی أربع وتسعون وست وتسعون من الهجرة.فتح القائد قتیبة بن مسلم منطقة وادی فرغانة وتجاوزها نحو الشرق حتى وصل إلى حدود الصین.وثم ذلک بفتح کاشغر.وبعد سلسلة من الفتوحات عاد قتیبة بن مسلمة.وتولى أخوه صالح بن مسلم فأکمل فتح باقی منطقة وادی فرغانة وفتح صالح بن مسلم الباهلی کاسان وأورشت فی وادی فرغانة.ذلک بعد عودة قتیبة إلى مرو.واستمر انتشار الدعوة طیلة العصر الأموی. وفی العصر العباسی ازدادت صلة الخلفاء العباسیین بفارس وخراسان ووسط آسیا.وازدهرت الدعوة الإسلامیة فی عهد السامانیین وخلف السامانیین الغزنویون فی الحکم وأخلصوا للدعوة الإسلامیة لاسیما فی عهد محمود الغزنوی الذی مد حدود الدولة إلى الهند.ثم جاء الأتراک السلاجقة بعد الغزنویین واسس السلاجقة دولة واسعة. ثم اجتاح المغول منطقة وسط آسیا بعد ضعف الدولة السلوجوقیة ولما ضعفت دولة المغول سیطر الروس علیها وکانت أکثر محاولات السیطرة الروسیة فی سنة1869 حیث استولوا على طاجیکستان فی سنة 1917 وأصبحت جمهوریة اتحادیة فی سنة 1922. وفی آوائل 1990 شهدت جمهوریة طاجیکستان انتفاضة ضد السلطة السوفیاتیة مما أدی إلی العدید من الظاهرات والعصیان المدنی وقد استخدمت السلطات القوات المسلحة ضد العصیان. وقبل أن ینتهی عام1991 تفکک الاتحاد السوفیاتی وأعلنت طاجیکستان استقلالها.
الحرب الاهلیة فی طاجکستان
سبقت الحرب الاهلیة فی طاجیستان مظاهرات واسعة وقعت فی دوشنبه فی فیرایر/شباط عام 1990 مطالبة باستقالة قهار مخکاموف السکرتیر الأول للحزب الشیوعی الطاجیکی الذی انتخب فی نوفمبر/تشرین الثانی للعام نفسه أول رئیس فی طاجیکستان. فاجتمع امام مبنى اللجنة المرکزیة للحزب الشیوعی ما یزید عن 4 آلاف شخص ودخل بعضهم فی المبنى واضرم النار فیه. وفی مساء الیوم نفسه رد المتظاهرون على إطلاق النار من قبل رجال الشرطة بحرق المحلات التجاریة والدکاکین والاکشاک. وشهدت دوشنبه فی 13 فبرایر/شباط توقف عمل المواصلات فی المدینة والسکک الحدید والمعاهد والمدارس وروضات الاطفال ومکاتب البرید. کما توقفت الصحف والمجلات عن الصدور. وتحولت المظاهرات إلى مذابح واعمال عنف تجاه اهالی المدینة من اصل روسی کبارا وصغارا.
شهدت طاجیکستان فی زمن البیریسترویکا نهضة الحرکة الإسلامیة. وصعد إلى السلطة فی البلاد بعد تفکک الاتحاد السوفیتی عام 1991 واعلان الاستقلال رحمن نابییف من اهالی مدینة لینین اباد. لکن المعارضة الطاجیکیة قامت بمحاولة الاطاحة به.
وقد جرت العادة فی العهد السوفیتی ان یحتل مسؤولون من اهالی مدینة لینین اباد المناصب الإداریة الهامة. وکان مسؤولون من اهالی مدینة کلاب یشغلون المناصب القیادیة فی أجهزة الامن والشرطة. وحاول ممثلو الطوائف الأخرى من اهالی بدخشان وغیسار وغارم بعد اعلان استقلال طاجیکستان تغییر توزع المناصب الإداریة والقیادیة فی البلاد. وساعد فی ذلک تعدد الاحزاب رغم أنه حمل طابعا شکلیا لم یتم دعمه باصدار قوانین. وقد قامت المعارضة على اساس طائفی وإقلیمی. وشکل حزب النهضة الإسلامیة نواة للمعارضة الطاجیکیة التی انضم الیه أیضا الحزب الدیمقراطی. اما انصار الرئیس نابییف فاطلقت علیهم تسمیة "الشیوعیین الجدد" إذ ان ممثلی النخبة السوفیتیة والشیوعیة شکلوا اساسهم. وتمثلت الحرب الاهلیة فی طاجکستان فی واقع الامر بمواجهة بین شمال البلاد المتطور اقتصادیا والجنوب الزراعی.
وانتقلت المواجهة فی مایو/آیار عام 1992 إلى مرحلة النزاع الحاد. وقام المعارضون على مدى أشهر بمظاهرات الاحتجاج فی الساحة الرئیسیة للجمهوریة بطلب استقالة ممثلی الحکومة. وکان انصار الرئیس یواجهونهم بتنظیم المظاهرات المؤیدة له. ووقع أول حادث سفک للدم یوم 5 مایو/آیار فی احدى القرى الواقعة على مشارف مدینة دوشنبه حیث حاول اهالیها الحیلولة دون حضور انصار الحکومة إلى المدینة. واسفرت الاضطرابات التی اعقتبت هذا الحادث عن سقوط المبانی الحکومیة فی العاصمة والمطار والطرق المؤدیة إلیها فی ایدی المعارضة. وتم فی 11 مایو/آیار تشکیل حکومة الوفاق الوطنی التی شغل ممثلو المعارضة فیها 8 مناصب بما فیها بعض المناصب الرئیسیة.
لکن لم یؤد ذلک إلى احلال السلام. فشهد جنوب البلاد فی یونیو/حزیران عام 1992 اشتباکات مسلحة بین انصار رئیس الجمهوریة وتشکیلات المعارضة. وقد تم خرق وقف إطلاق النار الموقع بین الجانبین أکثر من مرة. واسفرت المواجهة عن تشرید ما یربو على 140 الف شخص. واوکلت إلى فرقة المشاة الروسیة المرابطة بالجمهوریة فی ظل ذلک مهمة حراسة الاهداف الاستراتیجیة الهامة. انتهى الامر باستقالة الرئیس نابییف الذی هدد ضحایا الحرب الاهلیة بالاعدام بالرصاص من قبل المعارضین.
هکذا بدأت المواجهة التی اسفرت عن وقوع النزاع بین الطوائف والحرب الاهلیة فی البلاد اعوم 1992 – 1997. وذلک بمشارکة الجبهة الشعبیة من انصار الدولة العلمانیة الممثلین للطوائف الجنوبیة فی إقلیم هاتلون من جهة والمعارضة الطاجیکیة الموحدة التی مثلها ائتلاف الإسلامیین من اهالی إقلیم غارما و"الدیمقراطیین" من اهالی إقلیم بدخشان الجبلی من جهة أخرى.
فی اواخر سبتمبر/ایلول دخلت قوات الجبهة الشعبیة المدعومة من قبل أوزبکستان وروسیا فی مدینة کورغان تیوبه الطاجیکیة بهدف الحیلولة دون اسلمة البلاد وصعود العناصر الإسلامیة إلى السلطة، الامر الذی کان من شأنه ان یخل بالتوازن الجیوسیاسی فی المنطقة. وشهدت العاصمة الطاجیکیة فی دیسمبر/کانون الأول عام 1992 دخول وحدات الجبهة الشعبیة فی دوشنبه واضطر المعارضین الذین تم دفعهم إلى أفغانستان المجاورة وشرق البلاد. وتولى امام على رحمن منصب رئیس الحکومة الجدیدة.
کما لم تشهد الحدود الطاجیکیة الأفغانیة التی کان الجنود الروس یحمونها هدوءً. وحاولت العناصر المسلحة فی المعارضة الطاجیکیة فی ربیع عام 1993 خرق الحدود، وذلک بدعم من المجاهدین الأفغان.
وحاولت المعارضة فی عام 1994 تنشیط عملها. لکنها اخفقت فی ذلک. وفشل عام 1995 هجوم المعارضة المنطلق من الاراضی لقاء یلتسین بامام علی رحمون وممثلی المعاضة الأفغانیة. وجرت فی أبریل/نیسان فی موسکو ومایو/آیار عام 1995 فی کابول مفاوضات بین الحکومة الطاجیکیة والمعارضة على مستوى عالی، حیث اسفرت عن توقیع اتفاق تمدید وقف إطلاق النار لمدة قصیرة. وشهدت فترة ما بین أبریل/نیسان عام 1994 ومایو/آیار عام 1995 8 جولات من المفاوضات بین جانبی النزاع. لکن زعماء المعارضة لم یتخذوا فیها مواقف واضحة بسبب الخلافات التی وقعت خلالها. وقد تم فی 23 دیسمبر/کانون الأول عام 1996 فی موسکو توقیع الاتفاقیة من قبل رئیس الجمهوریة امام على رحمن وزعیم المعارضة الموحدة سعید عبد الله نوری. وقضت الاتفاقیة بضم ممثلی المعارضة إلى الحکومة وانخراط 4.5 فردا من مسلحیها فی أجهزة الامن الطاجیکیة والعفو عن الف 5.4 عضو فی المعارضة.
وتم توقیع اتفاقیة الوفاق النهائی فی الکرملین یوم 27 یونیو/حزیران علم 1997، وذلک فی ختام الجولة التاسعة للمفاوضات بین الجانبین المتنازعین. وبقی بموجب الاتفاقیة امام على رحمن الممثل للسلطة العلمانیة یتولى منصب رئیس الجمهوریة. ومنح قیادیوا المعارضة مقابل ذلک الفرصة للانتخاب فی البرلمان واحتلال مناصب المدراء فی المرافق الإنتاجیة الکبرى. اما جنود المعارضة فانخرطوا فی صفوف الجیش الطاجیکی. ثم بدأت عملیة عودة اللاجئین من أفغانستان.
وبدأ الوضع السیاسی والعسکری فی البلاد بعد توقیع اتفاقیة الوفاق الوطنی یستقر تدریجیا. لکن القائد المیدانی محمود هودوی بیردی ممثل الجبهة الشعبیة والمدعوم من قبل أوزبکستان لم یتوقف عن الصراع المسلح باستیلائه على مدینة کورغان تیوبه التی فرضت القوات الحکومیة السیطرة علیها عام 1998 فقط. وتستمر بعض الفرق الصغیرة العدد التی لم توقع الاتفاقیة فی المقاومة. ومنها تشکیلات القائد المیدانی مولو عبد الله التی لا تزال تسیطر منذ عام 2009 على بعض المناطق الجبلیة النائیة.
الاقتصاد
هذا القسم فارغ أو غیر مکتمل، مساعدتکم مرحب بها!
التعلیم
هذا القسم فارغ أو غیر مکتمل، مساعدتکم مرحب بها!
السیاحة
لا تعد السیاحة فی طاجیکستان مصدر اساسی للدخل، إلا أن وجود أکبر سد فی العالم ووجود أکبر بحیرة متجمدة غیر قطبیة مصادر للسیاحة، کما ان الطبیعة ترکت اثرا طیبا
القوات المسلحة
هذا القسم فارغ أو غیر مکتمل، مساعدتکم مرحب بها!
النقل والمواصلات
هذا القسم فارغ أو غیر مکتمل، مساعدتکم مرحب بها!
الثقافة
هذا القسم فارغ أو غیر مکتمل، مساعدتکم مرحب بها!
الدیموغرافیا
هذا القسم فارغ أو غیر مکتمل، مساعدتکم مرحب بها!
السکان
یشکل المسلمون أغلبیة سکان طاجیکستان وکانت نسبة المسلمین بها 96% وانخفضت هذه النسبة إلى 83% بسبب هجرة الروس إلیها. کان شعب الطاجیک أکثر الشعوب تناسلأً بالاتحاد السوفیاتی.
مجموعة العرقیة
یشکل الطاجیک حوالی 58% والأوزبک 23% من جملة السکان والتتار 2.5% وإلى جانبه أقلیة من القرغیز. وتشکل هذه الجماعات مسلمی طاجستان أما الروس والأیرانیین فتصل نسبتهم حوالی 15%.
المعتقدات الدینیة
مسجد فی اسفرة
الإسلام هو الدیانة الأکثر انتشارا فی طاجیکستان ویشکل السنة 98% من المسلمین و3% شیعة، کما یوجد هناک من یدینون بالمسیحیة الأرثوذکسیة الروسیة، إضافة لمجموعات مسیحیة أخرى وأقلیة یهودیة.
الحکومة والسیاسة
هذا القسم فارغ أو غیر مکتمل، مساعدتکم مرحب بها!
الاستقلال
استقلت طاجیکستان عن الاتحاد السوفیاتی عام 1991.
الدستور
والدستور المعمول به فی البلاد هو دستور عام 1994، وقد تم تعدیله عامی 1999 و2003.
السلطة التنفیذیة
تتکون من رئیس للدولة ومجلس وزراء، ولرئیس الدولة صلاحیات تعیین رئیس الوزراء وأعضاء مجلس الوزراء. وتم تعدیل الدستور فی عهد الرئیس إمام علی رحمان الذی تولى زمام الحکم عام 1994، لیتاح للرئیس فرصة ترشیح نفسه لرئاسة الجمهوریة أکثر من فترتین.
حکومات الولایات والمحلیات
یعین رئیس الجمهوریة رؤساء الولایات، ولکل ولایة مجلس یتم انتخابه انتخابا مباشرا.
السلطة التشریعیة
تسمى المجلس الأعلى وتتکون من مجلسین هما المجلس الوطنی وعدد أعضائه 34 عضوا یختارون بالانتخاب غیر المباشر. إذ ینتخب الممثلون المحلیون 25، ویعین الرئیس 8، ویحتفظ بمقعد لرئیس المجلس السابق.ومجلس النواب وعدد أعضائه 63 یختارون بالانتخاب الشعبی المباشر.
النظام الانتخابی
یحق الاقتراع لمن یبلغ 18 سنة من الذکور والإناث. وتعتمد طاجیکستان نظام الجولتین فی الانتخابات الرئاسیة، ففی حال فشل أی مرشح فی الحصول على نسبة 50% من أصوات الناخبین، تعقد جولة ثانیة بین المرشحین الذین حصلا على أعلى الأصوات فی الجولة الأولى.
السلطة القضائیة
ینص الدستور على استقلال القضاء، وینص فی الوقت نفسه على أن من حق رئیس الدولة تعیین القضاة وإقالتهم بموافقة مجلس النواب.
النظام القانونی والقضائی
المحکمة العلیا هی أعلى سلطة قضائیة، وتوجد محکمة دستوریة وأخرى عسکریة. کما توجد محاکم فی المحافظات والأقالیم.
التقسیمات الإداریة
تنقسم طاجیکستان إلى ثلاث ولایات رئیسیة هی صغد وختلان وغورنو-باداخشان، وإدارة مستقلة للعاصمة دوشنبه.
المراجع
هذا القسم فارغ أو غیر مکتمل، مساعدتکم مرحب بها!
^ نبذة عن طاجیکستان روسیا الیوم 22.09.2010
^ This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
هناک المزید من الصور والملفات فی ویکیمیدیا کومنز حول: طاجیکستان
ع • ن • تجمهوریات الاتحاد السوفیتی السابق
ع • ن • تاتحاد الدول المستقلة (ا د م - CIS)
ع • ن • تدول فی آسیا الوسطى
ع • ن • تآسیا
عرض • نقاش • تعدیلمنظمة التعاون الإسلامی
ع • ن • تمنظمة شانغهای للتعاون
بوابة آسیا
تصنیفات: أعضاء منظمة التعاون الاسلامیدول تأسست فی 1991الدول الأعضاء فی رابطة الدول المستقلةالدول الأعضاء فی الأمم المتحدةبلدان وسط آسیاطاجیکستانبلدان غیر ساحلیةأعضاء منظمة المؤتمر الإسلامیبلدان ومقاطعات ناطقة بالفارسیةبلدان ومقاطعات ناطقة بالروسیة
قس آذربایجانی
Tacikistan Respublikası — Mərkəzi Asiyada dövlət.
Mündəricat
Coğrafiyası
Tacikistanın ərazisi əsasən dağlıqdır. Şimalda Fərqanə vadisi, şimal-qərbdə və ölkənin mərkəzində Türküstan, Zərəfşan, Hissar, Alay sıra dağları. Cənub-Şərqdə İsmayıl Səməni piki olan Pamir dağları yerləşir. Tacikistanın böyük hidroresursları var. Tacikistanda həmçinin zəngin aliminium yataqlarıda var. Tacikistanın çox böyük hidroresursları var. Dünyanın ən hündür bəndi olan SESi Nurek burada yerləşir.
Təbii ehtiyatları
Tacikistanda olduqca zəngin qızıl, gümüş və antimon yataqları var. ən böyük gümüş yatağı Sugd əyalətindədir. Bundan başqa Tacikistan strontium, duz, qurğuşun, sink, floraspar və civə istehsaı edir. Sovet dönəmində külli miqdarda uranium istehsal edilirdi. Ama müstəqillik dönəmində iqtisadi çətinliklərə görə uranium istehsalı dayandırıldı. Qazaxıstanın ekstensiv aluminium sənayesi tamamilə gətirilmə filizlə işləyir. Tacikistanda balıqçılığın inkişafı üçün münbit şərait var. 2003-də 158 ton balıq ixrac olunub.
Kənd təsərrüfatı
Tacikistanda kənd təsərrüfatı nisbətən zəif inkişaf edib. Bunun əsas səbəbi yararlı torpaqların sahəsinin olduqca az olması və bununla yanaşı iqtisadi çətinliklərdir. Tacikistan höküməti torpaq islahatları haqqında qanun versədə bu qanunun düzgün icra olunmaması bir çox problemlər yaradır. Buda öz növbəsində kənd təsərrüfatının inkişafının qarşısını alır. Tacikistanda əsasən taxıl, kartof, soğan, pomidor, meyvəçilik və düyü becərilir. ərazinin 80 % dan çoxunun irriqasiyaya ehtiyacı var. Tacikistan Qazaxıstan və Özbəkistandan külli miqdarda üzüm idxal edir. Tacikistan əsasən alüminium, pambıq, parça, bitki yağları, meyvələr ixrac edir, və dəzgahlar, ərzaq, içkilər, elektronika, avtomonillər idxal edir.
İqtisadiyyat
Tacikistan xammalın həcmində, ehtiyatları mineralında (faydalı qazıntılarında) və mənbəyində мühüm və unikal yerə malikdir, kömür daxil olmaqla, neft, qaz, daş duzları, sürmə, civə, qızıl, gümüş və s. Bu vaxta kəşfiyyat apardı və hazır inkişafa 400-dən çox yataqlаr işləyəcək vəziyəttədir.
Tacikistan hidroenerji potensialında zəngin ölkə hesab edilir və dünyada səkkizinci yerdədir.
Hal-hazırda Respublikada 45000-dən çox müəssisə və təşkilat qeydə aldığı kiçik müəssisələri və orta ədəd biznes daxil olmaqla . Dünya miqyasında tanınan böyük müəssisələr: Taciк alümini zavodu (Таlcо), Nurek hidro enereji stansiyası, Açıq səhmdar şirkəti "Parçalar", səhmdar şirkəti "Abreşim", "Taciktekstilmaş", birgə müəssisə "Zarafşon", "Kabool Taciktekstil" birgə müəssisəsi, "Obi Zulol" birgə müəssisəsi, Açıq səhmdar cəmiyyət "Kolinho", aşağı voltlu təchizatın istehsalı ilə məşğul оlаn Adrasman fabriki, yağ toplayan sənaye kompleksləri v. s. var. Rəngli metallurgiya kimi belə sferalar, lahiyələşdirən su enerjisi, kənd təsərrüfatı, kommunikasiya və telekommunikasiyalar, nəqliyyat, dağ-mədən, asan və qida, kimya sənayesi, xalq təsərrüfatlarında aparıcı yerini təşkil edir.
İqtisadi islahatların, xalq təsərrüfatının iqtisadi restrukturlaşdırmalarının dərinləşməyə dünya iqtisadiyyatına beynəlxalq əlaqələrin və inteqrasiyanın inkişafları götürülürməsi üçün nəhəng addımlar atılıb,
Xarici ticarətlər və valyuta sazişləri qıymətlər liberallaşdırmış ticarətdirlər. Respublikada fəaliyyet göstərən ortanın və böyüyün təxminən 70 %-indən kiçik müəssisələr tamamıyla özəlləşdirilir. Beynəlxalq tələbləri qarşılayan ölkənin yeni Vergi və Gömrük Кodeksləri qəbul edilirlər. Dünya Ticarət Təşkilatına respublika yaranmasında daxil olması üçün işlər aparılır.
Xarici investisiyaların cazibədarlığı üçün əlverişli şərtlər, reklamın bazar strukturlarının və inkişafının dəstəkləri üçün maddi cəhətdən, bank sistemi və maliyə sistemi yaxşılaşdırılır.
Hər il toplu ajanda çap olunur ki onda "İnvestisiya layihələr nəşr edilir" ən maraqlı kapital qoyuluşu layihələrin əməkdaşlığa dəvət ədir .
Tacik iqtisadiyyatında investisiyanın prioritet istiqamətləri: lahiyələşdirən su enerjisi, və qiymətli metalların emal edərək daşlar, polymetallik filizləri, telekommunikasiyaların inkişafı, və başqa kənd təsərrüfatı məhsullar.
Birgə müəssisələrin və mülkiyyətin başqa nümunələrinin qeydiyyatı üçün prosedura sadələşdirilir. Xarici investorların iştirakı ilə təxminən 300 birgə müəssisəсi fəaliyyət edib.
Bu gün üçün Tacikistan iqtisadiyyatının ən böyük investorları arasında şirkətlərdir- Rusiyadan, ABŞ-dan, Kanadadan, Böyük Britaniyadan, Koreyadan, Almaniyadan, İsveçrədən, İtaliyadan, Macarıstandan və İrandan: Rusyaдан "Birləşdirilən Enerji Sistemləri" Cəmiyyətini, Körfəz Beynəlxalq Minerallarını (qızıl yataqların), Nelson Qızıl Korporasiyasını (qızıl və gümüş yataqları),Birinci Boston Kredit (İsveçrəli füçers şirkəti), Kabool Tekstayl və Adjind Beynəlxalq şirkəti (tekstil parçaları istehsal edir). Respublikada müştərək fəaliyyet əden belə böyük müəssisələr, "Zarafşon", "Aprelevka," "Obi Zulol," "Hasid aytisi" "Ravgani Tocik," "İndiqo," "Pulodon," "Ispgeko International," "Tocikazot," "Ozgün Inşaat," "BSK Oriyon," "Birinci mikrofinans bankı," "Assor Perm," "Anis firması" müvəffəqiyyətlə işləyir v.s.
Таcikistan Respublikasının Qanunları "Tacikistan Respublikasında biznesin dövlət müdafiəsi və dəstəyi haqqında" "xarici investisiyalar haqqında "xarici ticarət fəaliyyətləri haqqında," "səhmdar şirkətlər haqqında," "тəxminən icarəyə götürmək," "Konsessiyalar-güzəştlər haqqında" təmin edir ki, hüquqların müdafiəsi, maraqlar və xarici investorların mülkiyyəti, respublikanın iqtisadiyyatının inteqrasiyası üçün dünya iqtisadiyyatına güclü hüquqi əsası yaradır kimi , xalq təsərrüfatının müxtəlif sahələrində əməkdaşlıq genişlənməsində xarici investorların iştirakını stimullaşdırır.
Еnerji və neft -qaz kompleksi.
Hidroelektroenerji resursların-ehtiyatlarının müəyyən indikatorlarında dünyada birinci və tam indikatorlarda (300 milyard kilovat/saatda bir ildə) səkkizinci yer tutur. Resursların там isitfadəsi halində, respublika regionda elektrik enerjisinin ən böyük eksportçusu haline gələbilər.
Əhəmiyyətli enerji resuslarına baxmayaraq Respublika indi də enerji defisitinə ( bir ildə 600 mln Kvt/saat), malik olmağa davam edir, əsasən, qış dövrü ərzində.
Yaxşı perspektivləri neft-qazın inkişafı görülür və respublika yaxşı neft-qaz kompleksi resurslarına malikdir.
1 yanvar 1997 ili üçün Hidrokarbonik xammalının tam resursları 1033,76 milyon ton şərti yanacaqda qiymətləndirildi.
Ekspertlərin proqnozlarının altında, Tacikistanın yerin təkində 113,1 milyon ton neft , 863 mlrd metre kub bazında tebii gaz və 36 milyon ton qaz kondensatı mövcüddür. Ölkənin bütün neftinin və qaz resurslarının 80,8 %-i respublika cənub-qərbində, 19,2 %- isə Tacikistanın şimalində toplanır.
İndiki vəziyyəti ilə ən yaxşı kəşf yərləri
Şərq Sepetau seşesi Tacikistanın şimalində 20,5 milyon tonda neft ilə 14,3 milyard m3 təbii gaz mövcüd.
Тacikistanın cənub-gərbində Reygan arazisi 50 milyard m3 gaz ehtiyatı mövcüd. Таcikistan Respublikasının cənub-gerp səmtində Kayrakkum meydanı 4,9 million ton neft ehtiyatı mövcüd. Şərqtə – Olimtoy arazisi Таcikistanın cənub-gərb kısmında terleşir 3,9 milyon ton neftin ehtiyatları vardır. 20 milyard m3 qazın ehtiyatları ilə Tacikistanın cənub-qərbYangizgak ərazisində. Qazın ehtiyatları ilə bir başka ərazi Sargazon ərazisi olup Tacikistanın cənub-qərbindedir.
Siyasət
Tacikistan hökuməti prezidentlik forması ilə, demokratik, dünyəvi suveren və unitar bir dövlətdir.
Tacikistan Respublikasının, Konstitusiyası (Sarkonun) 6 Noyabr 1994 tarixində referendumla qəbul edilən dövlət və cəmiyyətin mevzuatının əhəmiyyətli bir parçasıdır.
Cəmiyyətdə böyük bir siyasi müddətlər əks olunan dəyişiklik və möhkəmlətmə 26 Sentyabr 1999 tarixində ölkənin təməl qanun olaraq, ölkədəki seçki sisteminin demokratikləşməsi yolunda ciddi bir addım olmuşdur qalıcı olaraq. Majlisi Namoyandagon – Bir əhəmiyyətli dəyişiklik institutun giriş bir iki məclisli parlament və Məclis alt evin millət vəkili üçün namizəd təyin etmək üzrə siyasi quruluşduru.
Ədalətli seçki və cəmiyyət rəhbərliyi sistemlərinin yaxşılaşdırılması məqsədiylə iyunun 2003də Konstitusiyada dəyişiklik edilmiş.
Konstitusiyaya görə, Tacikistan güc sistemi üç kola ayrılıb – Majlisi Namoyandagon, hökumət və mühakimə tərəfindən icra icra etmə gücü, Konstitusiya və Yüksək Məhkəmələr ibarət olan – qanunuma, iki hissədən meydana gəlməkdə
Majlisi Olu, icra edilən Yüksək iqtisadi və əsgəri məhkəmələr.
Konstitusiya (Sarkonun) Tacikistan Respublikas(n)ı görə, Respublika başçısı dövlət və icra etmə orqanı (Hökumət) başçısıdır.
Hökumət icra etmə orqanlarının sistem tərəfindən idarə olunan və onlara rəhbərlik təmin edərlər. O Baş nazir və onun millət vəkilləri, nazirlər və dövlət komitələrin başçıları meydana gələr. Baş nazir və Nazirlər kabineti üzvləri təyin edilər və Majlisi Olu tərəfindən təsdiqlənən başçılıq fərmanları, vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdır.
Hökumət iqtisadi, ictimai və mədəni sahələrdə, qanunların icra edilməsi, Parlament qərarları, fərman və Respublika başçısı sifarişlərin təsirli rəhbərliyi təmin edər. Bu sosio-iqtisadi proqramlaşdırar Majlisi Olu, günahkarların qaytarması və əldə hökumət kreditləri, digər dövlətlər, qaralama dövlət büdcəsi və dövlətin büdcə açığının ola biləcək paylama, əhatə qaynaqlarını iqtisadi kömək mövzularına etməkdir quruluş, işlətmə və Hökumət güclərinin nizamı Tacikistan Respublikası "Hökuməti Konstitusiya Hüququ tərəfindən təyin olunar.
Majlisi Olu Konstitusiyanın 48. Maddəsi uyğun olaraq Tacikistan Respublikas(n)ı Konstitusiya qanunuma və nümayəndəsi səlahiyyətlilərin iki məclisli parlamentdə təmsil – Majlisi Olu Millət Məclisi və ya Majlisi Namoyandagon (alt məclis) meydana gələr. 5 il davam edə ilə Majlisi Olu vəzifə yerinə yetirər.
Konstitusiyanın Majlisi Olu səlahiyyətləri Tacikistan Respublikası təriflər və yeni yığıncaq və Majlisi Olu başında günündə sona çatar. Təşkilat və Majlisi Olu iş konstitusiya hüququ tərəfindən təyin olunar. Majlisi Olu seçkilərinin demokratik bir şəkildə professional bir parlament seçkiləri üçün təməlini 1999/10/12 il arası "Majlisi Olu seçkiləri" Qanun uyğun olaraq icra edilməkdədir.
Majlisi Namoyandagon ayrı-ayrı oturarlar. vəziyyətlərdə, Konstitusiyanın nəzərdə tutduğu ortaq bir yığıncaq otaqları toplanar.
ortaq yığıncaqlarda Majlisi Milli və Majlisi Namoyandagon Səlahiyyətləri: təyin edilməsinə bağlı prezidentlik fərmanları təsdiqi və vəzifədən Baş nazirlik – Naziri və digər hökumət üzvləri, əsgəri giriş və ölkədəki fövqəladə halında Prezidentlik Fərmanı tərəfindən təsdiqlənən, Respublikası Silahlı Qüvvətlərinin istifadəsi üçün verən razılıq diqqətə Respublika başçısı toxunulmazlığı; Tacikistan xaricdə Tacikistan, ən yüksək əsgəri rütbələri verərək prezidentlik seçkiləri təyin edilməsi və Respublika başçısı, mükafatlı dövlət başçısı istefasını qəbul edilməsi və beynəlxalq təəhhüdləri qarşılamaq üçün.
Respublika başçısı Majlisi Olu ortaq iclasında, and al/götürər və respublikanın iç və xarici siyasətinin ana istiqamətləri haqqında bir mesaj verər.
Majlisi Milli yığıncaq təməlində hərəkət edər və ildə ən az iki dəfə toplanar. Üzvləri, gizli səs ver bilvasitə oy ilə seçilər və təyin edilər. Badakhşan, Suğd və Khatlon bölgələrdən 5 adam və respublikaçı itaət Bucaq və Düşanbe şəhərində – dörddə üçü (yüzdə 75), yerli məclislərin bilvasitə oy ilə seçilər isə Millət Məclisi üzvlərindən biri-dördüncü hissəsi (yüzdə 25) Tacikistan Respublika başçısı təyin edər. Millət Məclisi üzv seçilə bilər və ya 35 il içində vətəndaş təyin edilən, universitet təhsili ilə. o bu haqqın istifadəsi imtina etməsi müddətcə Tacikistan Respublikası hər köhnə Respublika başçısı, həyat üçün Millət Məclisi üzvüdür.
Böyük güclər: təhsil, qaldırılması və administrativ-regional vahidlər dəyişdirmək; təsdiq və ya Məclisi Namoyandagon etibarlı qanunları rədd etmək, seçki və xatırlama başçıları, millət vəkilləri və Konstitusiya və hakimlərin, Respublika başçısı Konstitusiya və Konstitusiya İqtisadi kortu, görüş və Baş prokuror və onun millət vəkili alınmasına razılıq. İyun Oktyabr arasında – Majlisi Namoyandagon 9 komitə və iki komissiya, ildə bir dəfə təşkil edilən təhsil yığıncaqları şəklində davam edən bir əsasda fəaliyyət göstərməkdədir. Evi üzvləri gizli səs ver, bərabər və doğrudan oy ilə seçilər. seçkilərdə mütənasib və əksəriyyətçi seçki sistemi tətbiq olunmaqdadır. aşağıdakı kimi bölünmüş 1963 vəzifəsi: 22 – partiya siyahılarına görə, 41 – tək üzvü bölgələrindən. Majlisi Namoyandagon hər hengi bir vətəndaşı 25 ildən gənc olmayansaçıla bilər.
Ana məsuliyyətləri: Seçkilər və halkoylaması, seçki və başçı köməkçisi xatırlama və komitə üzvləri Başçı, qanun qanunlarını və digər əhəmiyyətli dövlət və cəmiyyət işlərinin ictimai mübahisə/müzakirənin təlqin tərəfindən Mərkəz Komissiyası təhsili; referendum, damar meydana gəlməsi; dövlət simvollarının qəbul, tam əksəriyyət və konstitusiya qanun, 2 / 3 millət vəkili sayı, təsdiqlənməsi ya da beynəlxalq razılaşmalar və andlaşmalar, damarların meydana gəlməsi, ictimai və iqtisadi proqramlaşdırar iddia rədd etmək bir xüsusiyyətli əksəriyyət ilə qanunların qəbulu dövlət büdcəsinin qüvvəyə girməsi və nümayiş olunması və atama və Milli Bankın və onun millət vəkilləri, əsgəri rütbələri, diplomatik rütbələri quruluşunun vəzifədən də Prezidentlik Fərmanı tərəfindən təsdiqlənən hökumət kreditləri, dövlət mükafatlar mənimsənməsi alınması üçün icazə verərək, qərarın tətbiq olunmasını nəzarət edəcək xüsusi rütbə və ünvanlar.
Seçki son Fevral 2010 28 təşkil etdi. partiya meylləri olaraq, mövcud Məclis PDP (Tacikistan Demokratik Xalq Partiyası) üzvlərindən ibarət olan/yaranan – 45 millət vəkili, IRP (Tacikistan İslami İntibah Partiyası) – 2 üzv, CPT (Tacikistan Kommunist Partiyası) – 2 millət vəkili PERT (Tacikistan İqtisadi İslahatlar Partiyası) – 2 üzv, APP (Tacikistan Əkinçilik Partiyası) – 2 üzv və partiya xarici – 10 millət vəkili.
Tacikistandakı siyasi partiyalar On Tacikistan Respublikasının hüquqa uyğun olaraq Respublikaçı siyasi partiyanın yalnız yaradıla bilər. Siyasi partiyaların tüzük mənimsəməyə, qurucu konqres da hər hansı bir səlahiyyətləndirmə olmadan, azadca Tacikistan Respublikası vətəndaşı olan və partiya rəhbərlik orqanları qurdu.
Bir çox şəhərdə və Tacikistan Respublikası mahal mukimi olan dəstəkçiləri – Siyasi partiyaların dövlət qeydi üçün ən az bir mini aşan adam siyahısını təqdim edirik.
strukturları da daxil olmaq üzrə digər dövlətlər, siyasi partiyalar, Respublikası Tacikistan təsiri torpaqlarında qadağandır.
Tacikistan Bu gün qeydli və bu siyasi partiyaların fəaliyyət:
1. Tacikistan Demokratik Xalq Partiyası (PDP),
2. İslami İntibah Partiyası (IRP),
3. Tacikistan İqtisadi İslahat Partiyası (PERT),
4. Tacikistan Əkinçilik Partiyası (APT),
5. Tacikistan Kommunist Partiyası (CPT),
6. Tacikistan Demokrat Partiya (DPT),
7. Tacikistan Sosialist Partiyası (CPT),
8. Tacikistan (SDP) İctimai Demokrat Partiya.
Bütün tərəflərin lazımlı şirkətləşmə sənədləri, tüzük və proqramları bir-birinə çox bənzər.
Tacikistan da, birlikdə iqtisadiyyatın müxtəlif sektorları nümayəndələrinin gətirən Müstəqil Peşələr Federasiyası vardır.
Tacikistanda mühakimə və müstəqil dövlət hakimlərin adına işlədilməkdədir. Mühakimə səlahiyyəti Konstitusiya Məhkəməsi, Yargıtay, Yüksək İqtisadi Məhkəməsi, Əsgəri Məhkəmə, Gorno-Badakhshan Avtonom Bölgəsi Məhkəməsi tərəfindən tətbiq olunar, oblasts və Duşanbe və mahallarda, Dağlık-Badaxşan İqtisadi Məhkəməsi avtonom bölgə və Duşanbe iqtisadi məhkəmələrin məhkəmələri. 10 ildir hakimlərin vəzifə müddəti.
Respublika başçısı seçkisi və xatırlama başçısı, başçı köməkçisi və Konstitusiya, Yargıtay və hakimlər üçün Millət Məclisinə təqdim edəcək, Ədalət Şurası tərəfindən qurulan Yüksək İqtisadi məhkəmələri. Badakhshan, Əsgəri Məhkəməsi, Məhkəmə hakimləri regional, Duşanbe şəhər, şəhər və bölgə məhkəmələri təyin edilər və Ədalət Şurası Başçısı tərəfindən vəzifədən al/götürdü.
Konstitusiya Məhkəməsi Badakhshan bir nümayəndəsidir bunlardan birinin 7 üzvdən meydana gələr. Konstitusiya Məhkəməsi mühakiməçi 30 deyil daha gənc vəkillər və peşə təcrübəm/təcrübə, ən az 10 il heç 65 yaş arasından seçiləcək.
Konstitusiya Məhkəməsinin səlahiyyətləri: qanunların tərifi, ortaq Majlisi Namoyandagon qanuni hərəkətlər, Majlisi Milli Majlisi Namoyandagon, Başçı hərəkətləri Hökumət, Konstitusiya Məhkəməsi, Yüksək İqtisadi Məhkəməsi və digər dövlət və cəmiyyət quruluşları, və Tacikistan, öz səlahiyyət əlaqədar cəmiyyət nüfuzları arasındakı razılaşmazlıqlar olaraq Konstitusiya və qanunların nəzərdə tutduğu digər vəzifələri ifa razılaşmaların qanuni qüvvəyə gəlmir.
Nəqliyyat
Yaxın və uzaq ölkələrlə nəqliyyat Dövlət Hava yolları şirkəti "Tacik Air" və şəxsi havayolu şirkəti "Somon Air" qurudan isə Dövlət Unitar Müəssisə "Rohi Ohani Tocikiston" Taciksitan dəmir yolları ilə və digər beynəlxalq daşınma agentlikləri ilə yerinə yetirilir.
Birinci qatar Düşəmbə şəhərinin dəmiryolu stansiyasına 1929 sentyabrda gəlmişdir.
Dəmir yollarının fəliyyətləri bu illərdə başa çatmışdı və istifadəyə verilmişdir:
1899 ilində Suğd vilayətinə, 1929-də Düşəmbədə, 1974-də Kurqon- Teppda şəhərində Xatlon vilayəti və 1999-də Kulоb- Qurgan-Teppa demir yolu istifadəyə verilmişdir .
Respublikanın dəmir yollarının uzunluğu 1260.6km edir , 679,9 km əsas yollar təşkil edir, 270,8 км-i Dövlət Unitar Müəssısəsi "Tacik Demir Yollarına" aid və digər şirkətlər isə 310.2 km kimi yollara sahibdilər.
Beynəlxalq sərnişin daşınmalar MDB ölkələri ilə əsasən yerinə yetirilir.
Tacik Demir Yolları bütün MDB və Baltik ölkələr ilə əməkdaşlıq edir. Başlıcaları OSCD, GKO, MSCD, TASİS və başqa nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlarının əməkdaşlığının тəşkilatında səlahiyyətli nümayəndəleri vardır ve üzvudur.
Xarici dünya ilə yük və sərnişin daşıma, beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən inkişaf etdirilən nəqliyyat koridorları vasitəsi ilə yerinə yetirilir.
Dəmiryol nəqliyyatına daxil olur:
Yük vaqonları, 2508 vahid, onlardan, 1800 vahid Unitar Müəssisə "Rohi Ohani Tocik"-a mənsubdur və 708 vahid xarici təşkilatlara və şəxsi müəssisələrə mənsubdur; Sərnişin vagonların 318 adədi DUM "Rohi Ohani Tocik"-a aid. Lokomotivlər, 90 vahid, onlardan, 57 vahid DUM "Рrohi Ohani Toci"-e mensubdur geri kalan kısmı isə 38 vaid diğer çirkətlere aid. Tacik dəmir yolu müəssisələrin və təşkilatların strukturu ardınca malikdir:
İdarəetmə; İz xidmətləri və kommunikasiyalar; dəmiryol nəqliyyatı хidməti; DUM-un sərnişin daşınmaları xidməti. bərə məlumatı; logistika (maddi-texniki təminat) хidməti; Məsafəli olarak yükün nəqliyyat işlənməsi ; Tibbi stasyonar ; Məktəbə qədər mərkəz; "Demiryoluekspedisiya"Unitar təşkilatı KurganTeppa-Kulob şəhri dəmir yolunun tikmə idarəetmə birimi.
İndi Tacikistan Respublikasında ölkənin daxili uçuşlarına xidmət edən 11 aeroporta və həmçinin beynəlxalq uçuşların gəlmələrinin və getmələri xidmətləri üçün 4 beynəlxalq aeroport fəaliyyet gösterir. Bunlar (Düşəmbə, Xucand, Kulоb və Kurqan-Teppa) şəhərlərinin hava limanlarıdır.
Tacikistan Respublikasının hava məkanından həmçinin Avropadan Asiyaya uçuşları yerinə yetirən beynəlxalq təyyarələrin uçuşları üçün istifad
tajikistan
طاجيكستان
tacikistan
tadjikistan
tadschikistan
tayikistán
tagikistan
جمعیت تاجیکستان ۷٬۲۱۵٬۷۰۰ تن (برآورد ۱۳۸۷) است. حدود ۸۰٪ مردم تاجیک هستند (که به فارسی دری سخن می‌گویند)، ۱۵٪ ازبک و سایر مردم روس، اوکراینی، چینی، کره‌ای، تاتار و غیره هستند. دین بیشتر مردم اسلام است (بیشتر سنی، دارای اقلیت قابل توجه شیعه اسماعیلی).
تاریخ و فرهنگ تاجیکستان با ایران اشتراکات بسیاری دارد. در پاره‌هایی از دوران پیش از اسلام، تاجیکستان جزئی از شاهنشاهی ایران بود. پس از اسلام، سرزمین خراسان و فرارود (از جمله تاجیکستان) زنده کننده فرهنگ ایرانی و به وجود آورنده زبان فارسی دری بود که جانشین زبان پهلوی شد. نخستین شاعران پارسی‌زبان از این ناحیه به پا خاستند، به ویژه رودکی، که پدر شعر فارسی محسوب می‌گردد. در نخستین سده‌های هجری، خراسان و ماوراالنهر مهد تمدن و علوم ایرانی بودند و بزرگانی مانند ابن سینا و فارابی در خود پرورند. حکومت سامانی نیز از تاجیکستان برخاسته‌است.
حکومت تاجیکستان، جمهوری است و رئیس جمهور کنونی این کشور امامعلی رحمان است که از سال ۱۳۷۱ تاکنون بر سر قدرت است.
محتویات
نام
واژهٔ تاجیکستان از دو بخش «تاجیک» و «ستان» تشکیل شده‌است که به معنای «سرزمین تاجیک‌ها» است. پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است و زبان رسمی آن فارسی با گویش تاجیکی است، گرچه زبان روسی نیز کاربرد گستردهٔ بازرگانی و حکومتی دارد. یکای پول تاجیکستان، سامانی نام دارد. این کشور در سال ۱۳۷۰ هجری خورشیدی (۱۹۹۱) با فروپاشی شوروی، استقلال یافت.
تاریخ
نوشتار اصلی: تاریخ تاجیکستان
سرزمین سغد باستان که سرزمین کنونی تاجیکستان را دربر می‌گیرد، در زمان داریوش یکم به جزئی از امپراتوری هخامنشی تبدیل شد. پس از یورش اسکندر مقدونی، تاجیکستان به ترتیب جزئی از پادشاهی‌های سلوکی، دولت یونانی باختر، تخارستان، کوشانیان، ساسانیان، هفتالیان و خیونان بود.
مجسمه ولادیمیر لنین، از رهبران شوروی سابق، در شهر دوشنبه
در سال ۷۱۵ میلادی (در زمان امویان)، این سرزمین به تصرف عرب‌ها درآمد و مردم تاجیک دین اسلام را پذیرفتند. پس از اسلام تاجیکستان تبدیل به مهد زبان فارسی دری و فرهنگ و علوم گوناگون شد.
در سدهٔ دهم میلادی، سامانیان اولین حکومت مستقل ایرانی پس از اسلام در این منطقه تشکیل شد. پس از سقوط سامانیان با اتحاد غزنویان و قراخانیان پس از تاجیکستان به ترتیب جزئی از حکومتهای قراخانیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان مغول و تیموریان شد. پس از سقوط تیموریان تا سدهٔ نوزدهم میلادی حکومتهای مختلف ازبک کنترل این سرزمین را در دست داشتند، البته نادر شاه افشار پادشاه ایران برای دورهٔ کوتاهی آن را به تصرف خود درآورد. در سدهٔ نوزدهم شمال تاجیکستان (خجند) جزئی از خانات خوقند، و جنوب تاجیکستان جزئی از خانات بخارا بود. خانات بخارا در سال ۱۲۴۵ خورشیدی (۱۸۶۶ میلادی)، و خانات خوقند در سال ۱۲۴۷ (۱۸۶۸ میلادی)، زیر سلطهٔ روسیه تزاری درآمدند.
پس از انقلاب اکتبر، تاجیکستان ابتدا بخشی از جمهوری ازبکستان در اتحاد جماهیر شوروی بود تا اینکه در سال ۱۳۰۷ (۱۹۲۸ م)، جمهوری سوسیالیستی شوروی تاجیکستان به عنوان جزئی از اتحاد جماهیر شوروی) تشکیل شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، در سال ۱۳۷۰ (۱۹۹۱)، تاجیکستان به استقلال دست یافت.
کمی پس از استقلال تاجیکستان در سال ۱۳۷۰ (۱۹۹۱ میلادی)، جنگ داخلی پنج ساله بین دولت تحت حمایت مسکو و مخالفان اسلامگرا (به رهبری عبدالله نوری) درگرفت.
در این جنگ، بیش از ۵۰ هزار نفر کشته و بیش از ۷۰۰ هزار نفر بی‌خانمان شدند. در سال[۱۳۷۶ (۱۹۹۷ (میلادی) با وساطت سازمان ملل متحد، پیمان صلح به امضای دو طرف رسید.
تغییر خط در تاجیکستان
نوشتار اصلی: تغییر خط در تاجیکستان
در سال ۱۳۰۷ خط تاجیکستان از فارسی به لاتین تغییر کرد و در دهه ۱۳۲۰ نیز اینبار خط سیریلیک (روسی) برای نگارش فارسی تاجیکی رسمی شد. این تغییر خطها از فارسی به لاتین و سیریلیک به‌اجبار و به دستور سران شوروی در همهٔ جمهوری‌های مسلمان شوروی برای بریدن ارتباط آنها با گذشته‌شان انجام شد. پس از استقلال تاجیکستان، بسیاری در این کشور برصدد آمدند که خط خود را به خط نیاکان (فارسی) بازگرداند اما تاکنون اقدامی جدی در اینباره صورت نگرفته‌است و مشکلاتی در راه این کار وجود دارد.
اقتصاد
تاجیکستان از فقیرترین کشورها در میان جمهوری‌های سابق اتحاد شوروی است. در سال ۲۰۰۵، تولید ناخالص ملی آن نزدیک به ۲ میلیارد دلار بود.
مردم
کودکان تاجیک
۷۹.۹٪ مردم تاجیک هستند (که به فارسی تاجیکی سخن می‌گویند)، ۱۵.۳٪ ازبک، ۱.۱٪ روس، ۱.۱٪ قرقیز، ۰.۳٪ ترکمن و ۰.۳٪ تاتار هستند. اقلیت‌های کوچک غیربومی نیز از قبیل اوکراینی، چینی، کره‌ای و غیره نیز در تاجیکستان وجود دارند که ۲٪ مابقی از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند. دین بیش از ۹۰٪ مردم اسلام است (۹۵٪ سنی حنفی، اقلیت ۵٪ شیعه که غالبا شیعه اسماعیلی و کمتر از ۱٪ آن شیعه دوازده امامی)است. شیعیان بیشتر در بدخشان زندگی می‌کنند. غیر از دین اسلام اقلیت‌های دینی آن مسیحیت، یهودیت، زردتشتی، بودایی و بهائیت است. طریقت نقشبندیه تصوف نیز در تاجیکستان وجود دارد.
شخصیت‌ها
باباجان غفورف تاریخ‌دان و نویسندهٔ کتاب تاریخ تاجیکان از اهالی تاجیکستان است. تیمور ملک نیز از شخصیت ها و قهرمانان تاریخی تاجیک به شمار می‌آید.
سیاست
تصویر باباجان غفوروف بر روی اسکناس.
نوشتار اصلی: وضعیت سیاسی تاجیکستان
امامعلی رحمان از سال ۱۳۷۱ ریاست جمهوری تاجیکستان را به عهده دارد. در سال ۱۳۷۱، پس از برکناری اجباری رحمان نبی، نخستین رهبر این کشور پس از استقلال از اتحاد جماهیر شوروی سابق، امام علی رحمان، که پیشتر رئیس یک مجتمع کشاورزی بود، به مقام ریاست شورای عالی تاجیکستان منصوب شد. در سال ۱۳۷۳، رحمان به مقام ریاست جمهوری انتخاب شد. پس از پایان دورهٔ پنج ساله، او دوباره در سال ۱۳۷۸ به مدت هفت سال دیگر به این مقام برگزیده شد.
در سال ۱۳۸۲، در یک همه‌پرسی، ۹۳٪ مردم به اصلاح قانون اساسی (برای ممکن‌شدن انتخاب دوبارهٔ رحمان) رای مثبت دادند. دولت می‌گوید که ۹۶٪ مردم در این همه پرسی شرکت کرده‌اند. در نوروز ۱۳۸۶ ه.خ. (۲۰۰۷ م) امامعلی رحمانف خواستار آن شد که او را امامعلی رحمان بنامند. از آنجا که امکان تمدید دورهٔ ریاست جمهوری در کنار ده‌ها اصلاحیهٔ دیگر به رأی گذاشته شد، منتقدان دولت گفتند که رأی مردم با آگاهی کامل نبوده‌است.
جغرافیا
تصویر ماهواره‌ای تاجیکستان
پهناوری تاجیکستان ۱۴۳٬۱۰۰ کیلومتر مربع (۹۵ ام در جهان) است و جمعیت آن حدود ۷ میلیون تن (حدوداً ۱۰۰ ام در جهان) است (آمار ۲۰۰۸). تراکم جمعیت در این کشور ۴۶ تن در هر کیلومتر مربع است. تاجیکستان کشوری کوهستانی و سرسبز با بارندگی فراوان است که می‌تواند صادرکنندهٔ آب و برق به سایر کشورها باشد. تاجیکستان کشوری مرتفع است که رشته‌کوه پامیر آن را پوشانده‌است، ولی در شمال کشور، منطقه پست فرغانه وجود دارد.
رودها
تاجیکستان دارای رودهای بسیاری است. شمار رودهایی که طول آنها از ۱۰ کیلومتر تجاوز می‌کند به ۹۴۷ میرسد. رودهای مهم آن عبارتند از:
سیر دریا (سیحون)
آمودریا (جیحون)
رودخانه زرافشان
رود پنج
رودخانه مرغاب
سرخ آب
کافرنهان
رود وخش
در مجموع طول ۹۴۷ رودخانه تاجیکستان بیش از ۲۸٫۰۰۰ کیلومتر است. همچنین در تاجیکستان ۱٫۳۰۰ مرداب، جمعا به مساحت ۷۰۵ کیلومتر مربع وجود دارد. بزرگترین مرداب کشور قراکول نام دارد.
مرزها
افغانستان (جنوب): ۱۲۰۶ کیلومتر
ازبکستان (باختر): ۱۱۶۱ کیلومتر
قرقیزستان (شمال): ۸۷۰ کیلومتر
چین (خاور): ۴۱۴ کیلومتر
تقسیمات کشوری
نقشه تقسیمات کشوری تاجیکستان (۱- ولایت سغد، ۲- ناحیه‌های تابع جمهوری، ۳- ولایت ختلان، ۴- ولایت مختار کوهستان بدخشان)
بنا بر قانون تقسیمات کشوری، تاجیکستان به واحدهای زیر تقسیم شده‌است:
ولایت مختار کوهستان بدخشان به مرکزیت خاروغ
ولایت سغد به مرکزیت خجند
ولایت ختلان به مرکزیت قُرغان‌تپه
ناحیه‌های تابع جمهوری که یک واحد اداری را تشکیل می‌دهند و شامل هیچ کدام از ولایت‌ها نیستند و مستقیماً از پایتخت کشور اداره می‌شوند.
در تاجیکستان هر ولایت (معادل استان در تقسیمات کشوری ایران) به چندین ناحیه (معادل شهرستان در تقسیمات کشوری ایران) و هر ناحیه به چندین جماعت دهات (معادل دهستان در تقسیمات کشوری ایران) و هر جماعت به چندید ده (معادل روستا در تقسیمات کشوری ایران) تقسیم می‌گردد.
در سال ۱۳۸۸ تاجیکستان دارای یک ولایت مختار، دو ولایت، ۱۷ شهر، ۴۸ ناحیه (از آن جمله ۱۳ ناحیه تابع پایتخت) و ۵۴ شهرک بود.
جُستار وابسته: فهرست شهرهای تاجیکستان، استان‌های تاجیکستان
ن • ب • و
تاجیکستان
ناحیه‌ها و جماعت‌ها
ناحیه‌ها (شهرستان‌ها) و جماعت‌ها (بخش‌ها) در تاجیکستان:
(برای دیدن فهرست‌ها بر روی دکمه «نمایش» کلیک کنید)
ن • ب • و
ولایت سغد
ن • ب • و
ناحیه‌های تابع جمهوری
ن • ب • و
ولایت خَتلان تاجیکستان
ن • ب • و
ولایت مختار کوهستان بدخشان
شهرها
نمایش • بحث • ویرایش
نمایش • بحث • ویرایش
شهرهای اصلی تاجیکستان
منبع: جیونیمز
دوشنبه
خجند
رتبه شهر ولایت جمعیت
کولاب
قرغان‌تپه
۱ دوشنبه دوشنبه ۶۷۹٬۴۰۰
۲ خجند سغد ۱۵۵٬۹۰۰
۳ کولاب ختلان ۹۳٬۹۰۰
۴ قرغان‌تپه ختلان ۷۱٬۰۰۰
۵ استروشن سغد ۶۰٬۲۰۰
۶ وحدت ناحیه‌های تابع جمهوری ۴۹٬۱۰۰
۷ کان بادام سغد ۴۷٬۱۰۰
۸ تورسون‌زاده ناحیه‌های تابع جمهوری ۴۴٬۲۰۰
۹ اسفره سغد ۴۰٬۶۰۰
۱۰ پنجکنت سغد ۳۵٬۹۰۰
قلّه‌ها
نقشه توپوگرافی تاجیکستان
کوه بلندی محل
قلّهٔ استقلال (قلّهٔ انقلاب) ۷٬۱۷۴ متر ۲۳٬۵۳۷ فوت شمالی‌ترین مرز در کوهستان سراسری آلای
گردنه قیزیل‌آرت ۴٬۲۸۰ متر ۱۴٬۰۴۲ فوت شمالی‌ترین مرز در کوهستان سراسری آلای
قلّهٔ اسماعیل سامانی (بلندترین قلّه) ۷٬۴۹۵ متر ۲۴٬۵۹۰ فوت شمال ولایت خودمختار کوهستان بدخشان
قلّهٔ ابن سینا (قلّهٔ لنین) ۶٬۹۷۴ متر ۲۲٬۸۸۱ فوت شمال قلّهٔ اسماعیل سامانی
قلّهٔ کورژنیوسکی ۷٬۱۰۵ متر ۲۳٬۳۱۰ فوت ولایت خودمختار کوهستان بدخشان
رشته‌کوه آکادمیای فان‌ها ۶٬۷۸۵ متر ۲۲٬۲۶۰ فوت ولایت خودمختار کوهستان بدخشان
قلّهٔ کُنکُرد ۵٬۴۶۹ متر ۱۷٬۹۴۳ فوت مرز جنوبی رشته‌کوه قره‌قوروم
قلّهٔ کارل مارکس ۶٬۷۲۶ متر ۲۲٬۰۶۷ فوت مرز جنوبی رشته‌کوه قره‌قوروم
قلّهٔ مایاکاوسکی ۶٬۰۹۶ متر ۲۰٬۰۰۰ فوت مرز افغانستان.
نگارخانه
امامعلی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان در سال ۱۳۸۰
نقشهٔ تاجیکستان
نقشهٔ تاجیکستان (از سازمان سیا)
کشورهای مرتبط سیاسی با تاجیکستان
رود آینه زرافشان
شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان
مجسمهٔ رودکی در پنجکنت
بازاری در پنجکنت
یک خانوادهٔ تاجیک برسر سفره
جستارهای وابسته
تغییر خط در تاجیکستان
مردم تاجیک
فهرست شهرهای تاجیکستان
قانون اساسی تاجیکستان
خط تاجیکی
میدان مین مرز ازبکستان-تاجیکستان
انجمن پیوند
پانویس
↑ وضعیت زبان و خط فارسی در تاجیکستان در گفتگو با محمدجان شکوری
↑ ۲٫۰ ۲٫۱ CIA - The World Factbook -- Tajikistan
↑ تاجیکستان در یک نگاه، سیدمحمد رکنی، بوشهر: شروع (۱۳۸۸)، صص ۱۸، ۳۶ و۳۷.
↑ غفوروف، تاجیکان،۷۰۴ و ۷۰۵.
↑ کشور تاجیکستان - بی‌بی‌سی فارسی
منابع
غفوروف، باباجان. تاجیکان، تاریخ قدیم، قرون وسطی و دورهٔ نوین، جلد اول و دوم. دوشنبه: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۷.
نک: حبیب برجیان، «تاجیکستان»، دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، جلد ۱۴.
پیوند به بیرون
tajikistanweb (به انگلیسی و فارسی به سیریلیک)
چهره‌های سرشناس سدهٔ بیستم تاجیکستان (به انگلیسی)، در قالب پی‌دی‌اف.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ تاجیکستان موجود است.
ن • ب • و
کشورهاى آسیای میانه
ن • ب • و
کشورها و مناطق ایرانی زبان
ن • ب • و
کشورهای فارسی‌زبان
ن • ب • و
جغرافیای جشن نوروز
ن • ب • و
کشورهای عضو اکو
ن • ب • و
سازمان همکاری شانگهای
ن • ب • و
کشورهای مستقل همسود
رده‌های صفحه: تاجیکستان آسیای میانه کشورها و سرزمین‌های فارسی‌زبان کشورهای آسیای میانه کشورهای اسلامی کشورهای عضو سازمان ملل متحد کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی کشورهای فارسی‌زبان کشورهای محصور در خشکی
از ویکی پدیا
قس عربی
طاجیکستان دولة تقع وسط آسیا. یحد جمهوریة طاجیکستان من الشرق إقلیم الترکستان الشرقیة.ومن الشمال جمهوریة قرغیزیا.ومن الغرب والشمال جمهوریة أوزبکستان ومن الجنوب أفغانستان.ویشکل المجری الأعلى لنهر جیجون الحدود بینهما. أطول سد فی العالم هو سد نورک بارتفاع 300 متر فی طاجیکستان.
محتویات
أصل التسمیة
طاجکستان أی «أرض الطاجیک» - و«طاجیک» تعریب حدیث لـ«تاجیک» فی ألسنة المنطقة - واستخدم الأتراک فی العصور الوسطى کلمة «تاجیک» لیشیروا إلى الشعوب الناطقة باللغات الإیرانیة. وابتدائاً من القرن الحادی عشر المیلادی، أشارت الکلمة إلى الشعوب الإیرانیة الشرقیة، وأصبحت بحلول القرن الخامس عشر المیلادی تشیر إلى الناطقین بالفارسیة. فی العصور الوسطى، ظهرت کلمة «تاجیک» فی الکتابات الفارسیة کمرادف لـ«فارسی».
وکتحدید للهویة الذاتیة، لم تکن کلمة «تاجیک» مقبولة حتّى أواخر القرن العشرین، ومسببة قویة لذلک کانت الإدارة السوفییتیة فی وسط آسیا التی سمّیت المنطقة (بالروسیة: Таджикистан). ولا تشیر الکلمة إلى هویة عرقیة بمفهومها الضیق، بل تظل تصنیفاً لعامّة القومیات الناطقة بالفارسیة فی وسط آسیا. کما قیل ان طاجیکستان تعنی «دولة صاحب التاج» وهو إسماعیل السامانی الذی له تمثال على رأسه تاج من الذهب فی قلب العاصمة دوشنبه (والتی تعنی باللغة الفارسیة مدینة «یوم الإثنین» نسبة لسوق کان یقام فی ذاک الیوم).
التاریخ
وصول الإسلام إلى هذه المنطقة مرتبط بفتح خراسان وبلاد ماوراء النهر.فبعد معرکة القادسیة امتد نفود الإسلام إلى بلاد فارس.ثم وصل نهر جیحون.ثم انتقل إلى منطقة وادی فرغانة.ففی الفترة الواقعة بین سنتی أربع وتسعون وست وتسعون من الهجرة.فتح القائد قتیبة بن مسلم منطقة وادی فرغانة وتجاوزها نحو الشرق حتى وصل إلى حدود الصین.وثم ذلک بفتح کاشغر.وبعد سلسلة من الفتوحات عاد قتیبة بن مسلمة.وتولى أخوه صالح بن مسلم فأکمل فتح باقی منطقة وادی فرغانة وفتح صالح بن مسلم الباهلی کاسان وأورشت فی وادی فرغانة.ذلک بعد عودة قتیبة إلى مرو.واستمر انتشار الدعوة طیلة العصر الأموی. وفی العصر العباسی ازدادت صلة الخلفاء العباسیین بفارس وخراسان ووسط آسیا.وازدهرت الدعوة الإسلامیة فی عهد السامانیین وخلف السامانیین الغزنویون فی الحکم وأخلصوا للدعوة الإسلامیة لاسیما فی عهد محمود الغزنوی الذی مد حدود الدولة إلى الهند.ثم جاء الأتراک السلاجقة بعد الغزنویین واسس السلاجقة دولة واسعة. ثم اجتاح المغول منطقة وسط آسیا بعد ضعف الدولة السلوجوقیة ولما ضعفت دولة المغول سیطر الروس علیها وکانت أکثر محاولات السیطرة الروسیة فی سنة1869 حیث استولوا على طاجیکستان فی سنة 1917 وأصبحت جمهوریة اتحادیة فی سنة 1922. وفی آوائل 1990 شهدت جمهوریة طاجیکستان انتفاضة ضد السلطة السوفیاتیة مما أدی إلی العدید من الظاهرات والعصیان المدنی وقد استخدمت السلطات القوات المسلحة ضد العصیان. وقبل أن ینتهی عام1991 تفکک الاتحاد السوفیاتی وأعلنت طاجیکستان استقلالها.
الحرب الاهلیة فی طاجکستان
سبقت الحرب الاهلیة فی طاجیستان مظاهرات واسعة وقعت فی دوشنبه فی فیرایر/شباط عام 1990 مطالبة باستقالة قهار مخکاموف السکرتیر الأول للحزب الشیوعی الطاجیکی الذی انتخب فی نوفمبر/تشرین الثانی للعام نفسه أول رئیس فی طاجیکستان. فاجتمع امام مبنى اللجنة المرکزیة للحزب الشیوعی ما یزید عن 4 آلاف شخص ودخل بعضهم فی المبنى واضرم النار فیه. وفی مساء الیوم نفسه رد المتظاهرون على إطلاق النار من قبل رجال الشرطة بحرق المحلات التجاریة والدکاکین والاکشاک. وشهدت دوشنبه فی 13 فبرایر/شباط توقف عمل المواصلات فی المدینة والسکک الحدید والمعاهد والمدارس وروضات الاطفال ومکاتب البرید. کما توقفت الصحف والمجلات عن الصدور. وتحولت المظاهرات إلى مذابح واعمال عنف تجاه اهالی المدینة من اصل روسی کبارا وصغارا.
شهدت طاجیکستان فی زمن البیریسترویکا نهضة الحرکة الإسلامیة. وصعد إلى السلطة فی البلاد بعد تفکک الاتحاد السوفیتی عام 1991 واعلان الاستقلال رحمن نابییف من اهالی مدینة لینین اباد. لکن المعارضة الطاجیکیة قامت بمحاولة الاطاحة به.
وقد جرت العادة فی العهد السوفیتی ان یحتل مسؤولون من اهالی مدینة لینین اباد المناصب الإداریة الهامة. وکان مسؤولون من اهالی مدینة کلاب یشغلون المناصب القیادیة فی أجهزة الامن والشرطة. وحاول ممثلو الطوائف الأخرى من اهالی بدخشان وغیسار وغارم بعد اعلان استقلال طاجیکستان تغییر توزع المناصب الإداریة والقیادیة فی البلاد. وساعد فی ذلک تعدد الاحزاب رغم أنه حمل طابعا شکلیا لم یتم دعمه باصدار قوانین. وقد قامت المعارضة على اساس طائفی وإقلیمی. وشکل حزب النهضة الإسلامیة نواة للمعارضة الطاجیکیة التی انضم الیه أیضا الحزب الدیمقراطی. اما انصار الرئیس نابییف فاطلقت علیهم تسمیة "الشیوعیین الجدد" إذ ان ممثلی النخبة السوفیتیة والشیوعیة شکلوا اساسهم. وتمثلت الحرب الاهلیة فی طاجکستان فی واقع الامر بمواجهة بین شمال البلاد المتطور اقتصادیا والجنوب الزراعی.
وانتقلت المواجهة فی مایو/آیار عام 1992 إلى مرحلة النزاع الحاد. وقام المعارضون على مدى أشهر بمظاهرات الاحتجاج فی الساحة الرئیسیة للجمهوریة بطلب استقالة ممثلی الحکومة. وکان انصار الرئیس یواجهونهم بتنظیم المظاهرات المؤیدة له. ووقع أول حادث سفک للدم یوم 5 مایو/آیار فی احدى القرى الواقعة على مشارف مدینة دوشنبه حیث حاول اهالیها الحیلولة دون حضور انصار الحکومة إلى المدینة. واسفرت الاضطرابات التی اعقتبت هذا الحادث عن سقوط المبانی الحکومیة فی العاصمة والمطار والطرق المؤدیة إلیها فی ایدی المعارضة. وتم فی 11 مایو/آیار تشکیل حکومة الوفاق الوطنی التی شغل ممثلو المعارضة فیها 8 مناصب بما فیها بعض المناصب الرئیسیة.
لکن لم یؤد ذلک إلى احلال السلام. فشهد جنوب البلاد فی یونیو/حزیران عام 1992 اشتباکات مسلحة بین انصار رئیس الجمهوریة وتشکیلات المعارضة. وقد تم خرق وقف إطلاق النار الموقع بین الجانبین أکثر من مرة. واسفرت المواجهة عن تشرید ما یربو على 140 الف شخص. واوکلت إلى فرقة المشاة الروسیة المرابطة بالجمهوریة فی ظل ذلک مهمة حراسة الاهداف الاستراتیجیة الهامة. انتهى الامر باستقالة الرئیس نابییف الذی هدد ضحایا الحرب الاهلیة بالاعدام بالرصاص من قبل المعارضین.
هکذا بدأت المواجهة التی اسفرت عن وقوع النزاع بین الطوائف والحرب الاهلیة فی البلاد اعوم 1992 – 1997. وذلک بمشارکة الجبهة الشعبیة من انصار الدولة العلمانیة الممثلین للطوائف الجنوبیة فی إقلیم هاتلون من جهة والمعارضة الطاجیکیة الموحدة التی مثلها ائتلاف الإسلامیین من اهالی إقلیم غارما و"الدیمقراطیین" من اهالی إقلیم بدخشان الجبلی من جهة أخرى.
فی اواخر سبتمبر/ایلول دخلت قوات الجبهة الشعبیة المدعومة من قبل أوزبکستان وروسیا فی مدینة کورغان تیوبه الطاجیکیة بهدف الحیلولة دون اسلمة البلاد وصعود العناصر الإسلامیة إلى السلطة، الامر الذی کان من شأنه ان یخل بالتوازن الجیوسیاسی فی المنطقة. وشهدت العاصمة الطاجیکیة فی دیسمبر/کانون الأول عام 1992 دخول وحدات الجبهة الشعبیة فی دوشنبه واضطر المعارضین الذین تم دفعهم إلى أفغانستان المجاورة وشرق البلاد. وتولى امام على رحمن منصب رئیس الحکومة الجدیدة.
کما لم تشهد الحدود الطاجیکیة الأفغانیة التی کان الجنود الروس یحمونها هدوءً. وحاولت العناصر المسلحة فی المعارضة الطاجیکیة فی ربیع عام 1993 خرق الحدود، وذلک بدعم من المجاهدین الأفغان.
وحاولت المعارضة فی عام 1994 تنشیط عملها. لکنها اخفقت فی ذلک. وفشل عام 1995 هجوم المعارضة المنطلق من الاراضی لقاء یلتسین بامام علی رحمون وممثلی المعاضة الأفغانیة. وجرت فی أبریل/نیسان فی موسکو ومایو/آیار عام 1995 فی کابول مفاوضات بین الحکومة الطاجیکیة والمعارضة على مستوى عالی، حیث اسفرت عن توقیع اتفاق تمدید وقف إطلاق النار لمدة قصیرة. وشهدت فترة ما بین أبریل/نیسان عام 1994 ومایو/آیار عام 1995 8 جولات من المفاوضات بین جانبی النزاع. لکن زعماء المعارضة لم یتخذوا فیها مواقف واضحة بسبب الخلافات التی وقعت خلالها. وقد تم فی 23 دیسمبر/کانون الأول عام 1996 فی موسکو توقیع الاتفاقیة من قبل رئیس الجمهوریة امام على رحمن وزعیم المعارضة الموحدة سعید عبد الله نوری. وقضت الاتفاقیة بضم ممثلی المعارضة إلى الحکومة وانخراط 4.5 فردا من مسلحیها فی أجهزة الامن الطاجیکیة والعفو عن الف 5.4 عضو فی المعارضة.
وتم توقیع اتفاقیة الوفاق النهائی فی الکرملین یوم 27 یونیو/حزیران علم 1997، وذلک فی ختام الجولة التاسعة للمفاوضات بین الجانبین المتنازعین. وبقی بموجب الاتفاقیة امام على رحمن الممثل للسلطة العلمانیة یتولى منصب رئیس الجمهوریة. ومنح قیادیوا المعارضة مقابل ذلک الفرصة للانتخاب فی البرلمان واحتلال مناصب المدراء فی المرافق الإنتاجیة الکبرى. اما جنود المعارضة فانخرطوا فی صفوف الجیش الطاجیکی. ثم بدأت عملیة عودة اللاجئین من أفغانستان.
وبدأ الوضع السیاسی والعسکری فی البلاد بعد توقیع اتفاقیة الوفاق الوطنی یستقر تدریجیا. لکن القائد المیدانی محمود هودوی بیردی ممثل الجبهة الشعبیة والمدعوم من قبل أوزبکستان لم یتوقف عن الصراع المسلح باستیلائه على مدینة کورغان تیوبه التی فرضت القوات الحکومیة السیطرة علیها عام 1998 فقط. وتستمر بعض الفرق الصغیرة العدد التی لم توقع الاتفاقیة فی المقاومة. ومنها تشکیلات القائد المیدانی مولو عبد الله التی لا تزال تسیطر منذ عام 2009 على بعض المناطق الجبلیة النائیة.
الاقتصاد
هذا القسم فارغ أو غیر مکتمل، مساعدتکم مرحب بها!
التعلیم
هذا القسم فارغ أو غیر مکتمل، مساعدتکم مرحب بها!
السیاحة
لا تعد السیاحة فی طاجیکستان مصدر اساسی للدخل، إلا أن وجود أکبر سد فی العالم ووجود أکبر بحیرة متجمدة غیر قطبیة مصادر للسیاحة، کما ان الطبیعة ترکت اثرا طیبا
القوات المسلحة
هذا القسم فارغ أو غیر مکتمل، مساعدتکم مرحب بها!
النقل والمواصلات
هذا القسم فارغ أو غیر مکتمل، مساعدتکم مرحب بها!
الثقافة
هذا القسم فارغ أو غیر مکتمل، مساعدتکم مرحب بها!
الدیموغرافیا
هذا القسم فارغ أو غیر مکتمل، مساعدتکم مرحب بها!
السکان
یشکل المسلمون أغلبیة سکان طاجیکستان وکانت نسبة المسلمین بها 96% وانخفضت هذه النسبة إلى 83% بسبب هجرة الروس إلیها. کان شعب الطاجیک أکثر الشعوب تناسلأً بالاتحاد السوفیاتی.
مجموعة العرقیة
یشکل الطاجیک حوالی 58% والأوزبک 23% من جملة السکان والتتار 2.5% وإلى جانبه أقلیة من القرغیز. وتشکل هذه الجماعات مسلمی طاجستان أما الروس والأیرانیین فتصل نسبتهم حوالی 15%.
المعتقدات الدینیة
مسجد فی اسفرة
الإسلام هو الدیانة الأکثر انتشارا فی طاجیکستان ویشکل السنة 98% من المسلمین و3% شیعة، کما یوجد هناک من یدینون بالمسیحیة الأرثوذکسیة الروسیة، إضافة لمجموعات مسیحیة أخرى وأقلیة یهودیة.
الحکومة والسیاسة
هذا القسم فارغ أو غیر مکتمل، مساعدتکم مرحب بها!
الاستقلال
استقلت طاجیکستان عن الاتحاد السوفیاتی عام 1991.
الدستور
والدستور المعمول به فی البلاد هو دستور عام 1994، وقد تم تعدیله عامی 1999 و2003.
السلطة التنفیذیة
تتکون من رئیس للدولة ومجلس وزراء، ولرئیس الدولة صلاحیات تعیین رئیس الوزراء وأعضاء مجلس الوزراء. وتم تعدیل الدستور فی عهد الرئیس إمام علی رحمان الذی تولى زمام الحکم عام 1994، لیتاح للرئیس فرصة ترشیح نفسه لرئاسة الجمهوریة أکثر من فترتین.
حکومات الولایات والمحلیات
یعین رئیس الجمهوریة رؤساء الولایات، ولکل ولایة مجلس یتم انتخابه انتخابا مباشرا.
السلطة التشریعیة
تسمى المجلس الأعلى وتتکون من مجلسین هما المجلس الوطنی وعدد أعضائه 34 عضوا یختارون بالانتخاب غیر المباشر. إذ ینتخب الممثلون المحلیون 25، ویعین الرئیس 8، ویحتفظ بمقعد لرئیس المجلس السابق.ومجلس النواب وعدد أعضائه 63 یختارون بالانتخاب الشعبی المباشر.
النظام الانتخابی
یحق الاقتراع لمن یبلغ 18 سنة من الذکور والإناث. وتعتمد طاجیکستان نظام الجولتین فی الانتخابات الرئاسیة، ففی حال فشل أی مرشح فی الحصول على نسبة 50% من أصوات الناخبین، تعقد جولة ثانیة بین المرشحین الذین حصلا على أعلى الأصوات فی الجولة الأولى.
السلطة القضائیة
ینص الدستور على استقلال القضاء، وینص فی الوقت نفسه على أن من حق رئیس الدولة تعیین القضاة وإقالتهم بموافقة مجلس النواب.
النظام القانونی والقضائی
المحکمة العلیا هی أعلى سلطة قضائیة، وتوجد محکمة دستوریة وأخرى عسکریة. کما توجد محاکم فی المحافظات والأقالیم.
التقسیمات الإداریة
تنقسم طاجیکستان إلى ثلاث ولایات رئیسیة هی صغد وختلان وغورنو-باداخشان، وإدارة مستقلة للعاصمة دوشنبه.
المراجع
هذا القسم فارغ أو غیر مکتمل، مساعدتکم مرحب بها!
^ نبذة عن طاجیکستان روسیا الیوم 22.09.2010
^ This article incorporates text from this source, which is in the public domain.
هناک المزید من الصور والملفات فی ویکیمیدیا کومنز حول: طاجیکستان
ع • ن • تجمهوریات الاتحاد السوفیتی السابق
ع • ن • تاتحاد الدول المستقلة (ا د م - CIS)
ع • ن • تدول فی آسیا الوسطى
ع • ن • تآسیا
عرض • نقاش • تعدیلمنظمة التعاون الإسلامی
ع • ن • تمنظمة شانغهای للتعاون
بوابة آسیا
تصنیفات: أعضاء منظمة التعاون الاسلامیدول تأسست فی 1991الدول الأعضاء فی رابطة الدول المستقلةالدول الأعضاء فی الأمم المتحدةبلدان وسط آسیاطاجیکستانبلدان غیر ساحلیةأعضاء منظمة المؤتمر الإسلامیبلدان ومقاطعات ناطقة بالفارسیةبلدان ومقاطعات ناطقة بالروسیة
قس آذربایجانی
Tacikistan Respublikası — Mərkəzi Asiyada dövlət.
Mündəricat
Coğrafiyası
Tacikistanın ərazisi əsasən dağlıqdır. Şimalda Fərqanə vadisi, şimal-qərbdə və ölkənin mərkəzində Türküstan, Zərəfşan, Hissar, Alay sıra dağları. Cənub-Şərqdə İsmayıl Səməni piki olan Pamir dağları yerləşir. Tacikistanın böyük hidroresursları var. Tacikistanda həmçinin zəngin aliminium yataqlarıda var. Tacikistanın çox böyük hidroresursları var. Dünyanın ən hündür bəndi olan SESi Nurek burada yerləşir.
Təbii ehtiyatları
Tacikistanda olduqca zəngin qızıl, gümüş və antimon yataqları var. ən böyük gümüş yatağı Sugd əyalətindədir. Bundan başqa Tacikistan strontium, duz, qurğuşun, sink, floraspar və civə istehsaı edir. Sovet dönəmində külli miqdarda uranium istehsal edilirdi. Ama müstəqillik dönəmində iqtisadi çətinliklərə görə uranium istehsalı dayandırıldı. Qazaxıstanın ekstensiv aluminium sənayesi tamamilə gətirilmə filizlə işləyir. Tacikistanda balıqçılığın inkişafı üçün münbit şərait var. 2003-də 158 ton balıq ixrac olunub.
Kənd təsərrüfatı
Tacikistanda kənd təsərrüfatı nisbətən zəif inkişaf edib. Bunun əsas səbəbi yararlı torpaqların sahəsinin olduqca az olması və bununla yanaşı iqtisadi çətinliklərdir. Tacikistan höküməti torpaq islahatları haqqında qanun versədə bu qanunun düzgün icra olunmaması bir çox problemlər yaradır. Buda öz növbəsində kənd təsərrüfatının inkişafının qarşısını alır. Tacikistanda əsasən taxıl, kartof, soğan, pomidor, meyvəçilik və düyü becərilir. ərazinin 80 % dan çoxunun irriqasiyaya ehtiyacı var. Tacikistan Qazaxıstan və Özbəkistandan külli miqdarda üzüm idxal edir. Tacikistan əsasən alüminium, pambıq, parça, bitki yağları, meyvələr ixrac edir, və dəzgahlar, ərzaq, içkilər, elektronika, avtomonillər idxal edir.
İqtisadiyyat
Tacikistan xammalın həcmində, ehtiyatları mineralında (faydalı qazıntılarında) və mənbəyində мühüm və unikal yerə malikdir, kömür daxil olmaqla, neft, qaz, daş duzları, sürmə, civə, qızıl, gümüş və s. Bu vaxta kəşfiyyat apardı və hazır inkişafa 400-dən çox yataqlаr işləyəcək vəziyəttədir.
Tacikistan hidroenerji potensialında zəngin ölkə hesab edilir və dünyada səkkizinci yerdədir.
Hal-hazırda Respublikada 45000-dən çox müəssisə və təşkilat qeydə aldığı kiçik müəssisələri və orta ədəd biznes daxil olmaqla . Dünya miqyasında tanınan böyük müəssisələr: Taciк alümini zavodu (Таlcо), Nurek hidro enereji stansiyası, Açıq səhmdar şirkəti "Parçalar", səhmdar şirkəti "Abreşim", "Taciktekstilmaş", birgə müəssisə "Zarafşon", "Kabool Taciktekstil" birgə müəssisəsi, "Obi Zulol" birgə müəssisəsi, Açıq səhmdar cəmiyyət "Kolinho", aşağı voltlu təchizatın istehsalı ilə məşğul оlаn Adrasman fabriki, yağ toplayan sənaye kompleksləri v. s. var. Rəngli metallurgiya kimi belə sferalar, lahiyələşdirən su enerjisi, kənd təsərrüfatı, kommunikasiya və telekommunikasiyalar, nəqliyyat, dağ-mədən, asan və qida, kimya sənayesi, xalq təsərrüfatlarında aparıcı yerini təşkil edir.
İqtisadi islahatların, xalq təsərrüfatının iqtisadi restrukturlaşdırmalarının dərinləşməyə dünya iqtisadiyyatına beynəlxalq əlaqələrin və inteqrasiyanın inkişafları götürülürməsi üçün nəhəng addımlar atılıb,
Xarici ticarətlər və valyuta sazişləri qıymətlər liberallaşdırmış ticarətdirlər. Respublikada fəaliyyet göstərən ortanın və böyüyün təxminən 70 %-indən kiçik müəssisələr tamamıyla özəlləşdirilir. Beynəlxalq tələbləri qarşılayan ölkənin yeni Vergi və Gömrük Кodeksləri qəbul edilirlər. Dünya Ticarət Təşkilatına respublika yaranmasında daxil olması üçün işlər aparılır.
Xarici investisiyaların cazibədarlığı üçün əlverişli şərtlər, reklamın bazar strukturlarının və inkişafının dəstəkləri üçün maddi cəhətdən, bank sistemi və maliyə sistemi yaxşılaşdırılır.
Hər il toplu ajanda çap olunur ki onda "İnvestisiya layihələr nəşr edilir" ən maraqlı kapital qoyuluşu layihələrin əməkdaşlığa dəvət ədir .
Tacik iqtisadiyyatında investisiyanın prioritet istiqamətləri: lahiyələşdirən su enerjisi, və qiymətli metalların emal edərək daşlar, polymetallik filizləri, telekommunikasiyaların inkişafı, və başqa kənd təsərrüfatı məhsullar.
Birgə müəssisələrin və mülkiyyətin başqa nümunələrinin qeydiyyatı üçün prosedura sadələşdirilir. Xarici investorların iştirakı ilə təxminən 300 birgə müəssisəсi fəaliyyət edib.
Bu gün üçün Tacikistan iqtisadiyyatının ən böyük investorları arasında şirkətlərdir- Rusiyadan, ABŞ-dan, Kanadadan, Böyük Britaniyadan, Koreyadan, Almaniyadan, İsveçrədən, İtaliyadan, Macarıstandan və İrandan: Rusyaдан "Birləşdirilən Enerji Sistemləri" Cəmiyyətini, Körfəz Beynəlxalq Minerallarını (qızıl yataqların), Nelson Qızıl Korporasiyasını (qızıl və gümüş yataqları),Birinci Boston Kredit (İsveçrəli füçers şirkəti), Kabool Tekstayl və Adjind Beynəlxalq şirkəti (tekstil parçaları istehsal edir). Respublikada müştərək fəaliyyet əden belə böyük müəssisələr, "Zarafşon", "Aprelevka," "Obi Zulol," "Hasid aytisi" "Ravgani Tocik," "İndiqo," "Pulodon," "Ispgeko International," "Tocikazot," "Ozgün Inşaat," "BSK Oriyon," "Birinci mikrofinans bankı," "Assor Perm," "Anis firması" müvəffəqiyyətlə işləyir v.s.
Таcikistan Respublikasının Qanunları "Tacikistan Respublikasında biznesin dövlət müdafiəsi və dəstəyi haqqında" "xarici investisiyalar haqqında "xarici ticarət fəaliyyətləri haqqında," "səhmdar şirkətlər haqqında," "тəxminən icarəyə götürmək," "Konsessiyalar-güzəştlər haqqında" təmin edir ki, hüquqların müdafiəsi, maraqlar və xarici investorların mülkiyyəti, respublikanın iqtisadiyyatının inteqrasiyası üçün dünya iqtisadiyyatına güclü hüquqi əsası yaradır kimi , xalq təsərrüfatının müxtəlif sahələrində əməkdaşlıq genişlənməsində xarici investorların iştirakını stimullaşdırır.
Еnerji və neft -qaz kompleksi.
Hidroelektroenerji resursların-ehtiyatlarının müəyyən indikatorlarında dünyada birinci və tam indikatorlarda (300 milyard kilovat/saatda bir ildə) səkkizinci yer tutur. Resursların там isitfadəsi halində, respublika regionda elektrik enerjisinin ən böyük eksportçusu haline gələbilər.
Əhəmiyyətli enerji resuslarına baxmayaraq Respublika indi də enerji defisitinə ( bir ildə 600 mln Kvt/saat), malik olmağa davam edir, əsasən, qış dövrü ərzində.
Yaxşı perspektivləri neft-qazın inkişafı görülür və respublika yaxşı neft-qaz kompleksi resurslarına malikdir.
1 yanvar 1997 ili üçün Hidrokarbonik xammalının tam resursları 1033,76 milyon ton şərti yanacaqda qiymətləndirildi.
Ekspertlərin proqnozlarının altında, Tacikistanın yerin təkində 113,1 milyon ton neft , 863 mlrd metre kub bazında tebii gaz və 36 milyon ton qaz kondensatı mövcüddür. Ölkənin bütün neftinin və qaz resurslarının 80,8 %-i respublika cənub-qərbində, 19,2 %- isə Tacikistanın şimalində toplanır.
İndiki vəziyyəti ilə ən yaxşı kəşf yərləri
Şərq Sepetau seşesi Tacikistanın şimalində 20,5 milyon tonda neft ilə 14,3 milyard m3 təbii gaz mövcüd.
Тacikistanın cənub-gərbində Reygan arazisi 50 milyard m3 gaz ehtiyatı mövcüd. Таcikistan Respublikasının cənub-gerp səmtində Kayrakkum meydanı 4,9 million ton neft ehtiyatı mövcüd. Şərqtə – Olimtoy arazisi Таcikistanın cənub-gərb kısmında terleşir 3,9 milyon ton neftin ehtiyatları vardır. 20 milyard m3 qazın ehtiyatları ilə Tacikistanın cənub-qərbYangizgak ərazisində. Qazın ehtiyatları ilə bir başka ərazi Sargazon ərazisi olup Tacikistanın cənub-qərbindedir.
Siyasət
Tacikistan hökuməti prezidentlik forması ilə, demokratik, dünyəvi suveren və unitar bir dövlətdir.
Tacikistan Respublikasının, Konstitusiyası (Sarkonun) 6 Noyabr 1994 tarixində referendumla qəbul edilən dövlət və cəmiyyətin mevzuatının əhəmiyyətli bir parçasıdır.
Cəmiyyətdə böyük bir siyasi müddətlər əks olunan dəyişiklik və möhkəmlətmə 26 Sentyabr 1999 tarixində ölkənin təməl qanun olaraq, ölkədəki seçki sisteminin demokratikləşməsi yolunda ciddi bir addım olmuşdur qalıcı olaraq. Majlisi Namoyandagon – Bir əhəmiyyətli dəyişiklik institutun giriş bir iki məclisli parlament və Məclis alt evin millət vəkili üçün namizəd təyin etmək üzrə siyasi quruluşduru.
Ədalətli seçki və cəmiyyət rəhbərliyi sistemlərinin yaxşılaşdırılması məqsədiylə iyunun 2003də Konstitusiyada dəyişiklik edilmiş.
Konstitusiyaya görə, Tacikistan güc sistemi üç kola ayrılıb – Majlisi Namoyandagon, hökumət və mühakimə tərəfindən icra icra etmə gücü, Konstitusiya və Yüksək Məhkəmələr ibarət olan – qanunuma, iki hissədən meydana gəlməkdə
Majlisi Olu, icra edilən Yüksək iqtisadi və əsgəri məhkəmələr.
Konstitusiya (Sarkonun) Tacikistan Respublikas(n)ı görə, Respublika başçısı dövlət və icra etmə orqanı (Hökumət) başçısıdır.
Hökumət icra etmə orqanlarının sistem tərəfindən idarə olunan və onlara rəhbərlik təmin edərlər. O Baş nazir və onun millət vəkilləri, nazirlər və dövlət komitələrin başçıları meydana gələr. Baş nazir və Nazirlər kabineti üzvləri təyin edilər və Majlisi Olu tərəfindən təsdiqlənən başçılıq fərmanları, vəzifəsindən uzaqlaşdırılmışdır.
Hökumət iqtisadi, ictimai və mədəni sahələrdə, qanunların icra edilməsi, Parlament qərarları, fərman və Respublika başçısı sifarişlərin təsirli rəhbərliyi təmin edər. Bu sosio-iqtisadi proqramlaşdırar Majlisi Olu, günahkarların qaytarması və əldə hökumət kreditləri, digər dövlətlər, qaralama dövlət büdcəsi və dövlətin büdcə açığının ola biləcək paylama, əhatə qaynaqlarını iqtisadi kömək mövzularına etməkdir quruluş, işlətmə və Hökumət güclərinin nizamı Tacikistan Respublikası "Hökuməti Konstitusiya Hüququ tərəfindən təyin olunar.
Majlisi Olu Konstitusiyanın 48. Maddəsi uyğun olaraq Tacikistan Respublikas(n)ı Konstitusiya qanunuma və nümayəndəsi səlahiyyətlilərin iki məclisli parlamentdə təmsil – Majlisi Olu Millət Məclisi və ya Majlisi Namoyandagon (alt məclis) meydana gələr. 5 il davam edə ilə Majlisi Olu vəzifə yerinə yetirər.
Konstitusiyanın Majlisi Olu səlahiyyətləri Tacikistan Respublikası təriflər və yeni yığıncaq və Majlisi Olu başında günündə sona çatar. Təşkilat və Majlisi Olu iş konstitusiya hüququ tərəfindən təyin olunar. Majlisi Olu seçkilərinin demokratik bir şəkildə professional bir parlament seçkiləri üçün təməlini 1999/10/12 il arası "Majlisi Olu seçkiləri" Qanun uyğun olaraq icra edilməkdədir.
Majlisi Namoyandagon ayrı-ayrı oturarlar. vəziyyətlərdə, Konstitusiyanın nəzərdə tutduğu ortaq bir yığıncaq otaqları toplanar.
ortaq yığıncaqlarda Majlisi Milli və Majlisi Namoyandagon Səlahiyyətləri: təyin edilməsinə bağlı prezidentlik fərmanları təsdiqi və vəzifədən Baş nazirlik – Naziri və digər hökumət üzvləri, əsgəri giriş və ölkədəki fövqəladə halında Prezidentlik Fərmanı tərəfindən təsdiqlənən, Respublikası Silahlı Qüvvətlərinin istifadəsi üçün verən razılıq diqqətə Respublika başçısı toxunulmazlığı; Tacikistan xaricdə Tacikistan, ən yüksək əsgəri rütbələri verərək prezidentlik seçkiləri təyin edilməsi və Respublika başçısı, mükafatlı dövlət başçısı istefasını qəbul edilməsi və beynəlxalq təəhhüdləri qarşılamaq üçün.
Respublika başçısı Majlisi Olu ortaq iclasında, and al/götürər və respublikanın iç və xarici siyasətinin ana istiqamətləri haqqında bir mesaj verər.
Majlisi Milli yığıncaq təməlində hərəkət edər və ildə ən az iki dəfə toplanar. Üzvləri, gizli səs ver bilvasitə oy ilə seçilər və təyin edilər. Badakhşan, Suğd və Khatlon bölgələrdən 5 adam və respublikaçı itaət Bucaq və Düşanbe şəhərində – dörddə üçü (yüzdə 75), yerli məclislərin bilvasitə oy ilə seçilər isə Millət Məclisi üzvlərindən biri-dördüncü hissəsi (yüzdə 25) Tacikistan Respublika başçısı təyin edər. Millət Məclisi üzv seçilə bilər və ya 35 il içində vətəndaş təyin edilən, universitet təhsili ilə. o bu haqqın istifadəsi imtina etməsi müddətcə Tacikistan Respublikası hər köhnə Respublika başçısı, həyat üçün Millət Məclisi üzvüdür.
Böyük güclər: təhsil, qaldırılması və administrativ-regional vahidlər dəyişdirmək; təsdiq və ya Məclisi Namoyandagon etibarlı qanunları rədd etmək, seçki və xatırlama başçıları, millət vəkilləri və Konstitusiya və hakimlərin, Respublika başçısı Konstitusiya və Konstitusiya İqtisadi kortu, görüş və Baş prokuror və onun millət vəkili alınmasına razılıq. İyun Oktyabr arasında – Majlisi Namoyandagon 9 komitə və iki komissiya, ildə bir dəfə təşkil edilən təhsil yığıncaqları şəklində davam edən bir əsasda fəaliyyət göstərməkdədir. Evi üzvləri gizli səs ver, bərabər və doğrudan oy ilə seçilər. seçkilərdə mütənasib və əksəriyyətçi seçki sistemi tətbiq olunmaqdadır. aşağıdakı kimi bölünmüş 1963 vəzifəsi: 22 – partiya siyahılarına görə, 41 – tək üzvü bölgələrindən. Majlisi Namoyandagon hər hengi bir vətəndaşı 25 ildən gənc olmayansaçıla bilər.
Ana məsuliyyətləri: Seçkilər və halkoylaması, seçki və başçı köməkçisi xatırlama və komitə üzvləri Başçı, qanun qanunlarını və digər əhəmiyyətli dövlət və cəmiyyət işlərinin ictimai mübahisə/müzakirənin təlqin tərəfindən Mərkəz Komissiyası təhsili; referendum, damar meydana gəlməsi; dövlət simvollarının qəbul, tam əksəriyyət və konstitusiya qanun, 2 / 3 millət vəkili sayı, təsdiqlənməsi ya da beynəlxalq razılaşmalar və andlaşmalar, damarların meydana gəlməsi, ictimai və iqtisadi proqramlaşdırar iddia rədd etmək bir xüsusiyyətli əksəriyyət ilə qanunların qəbulu dövlət büdcəsinin qüvvəyə girməsi və nümayiş olunması və atama və Milli Bankın və onun millət vəkilləri, əsgəri rütbələri, diplomatik rütbələri quruluşunun vəzifədən də Prezidentlik Fərmanı tərəfindən təsdiqlənən hökumət kreditləri, dövlət mükafatlar mənimsənməsi alınması üçün icazə verərək, qərarın tətbiq olunmasını nəzarət edəcək xüsusi rütbə və ünvanlar.
Seçki son Fevral 2010 28 təşkil etdi. partiya meylləri olaraq, mövcud Məclis PDP (Tacikistan Demokratik Xalq Partiyası) üzvlərindən ibarət olan/yaranan – 45 millət vəkili, IRP (Tacikistan İslami İntibah Partiyası) – 2 üzv, CPT (Tacikistan Kommunist Partiyası) – 2 millət vəkili PERT (Tacikistan İqtisadi İslahatlar Partiyası) – 2 üzv, APP (Tacikistan Əkinçilik Partiyası) – 2 üzv və partiya xarici – 10 millət vəkili.
Tacikistandakı siyasi partiyalar On Tacikistan Respublikasının hüquqa uyğun olaraq Respublikaçı siyasi partiyanın yalnız yaradıla bilər. Siyasi partiyaların tüzük mənimsəməyə, qurucu konqres da hər hansı bir səlahiyyətləndirmə olmadan, azadca Tacikistan Respublikası vətəndaşı olan və partiya rəhbərlik orqanları qurdu.
Bir çox şəhərdə və Tacikistan Respublikası mahal mukimi olan dəstəkçiləri – Siyasi partiyaların dövlət qeydi üçün ən az bir mini aşan adam siyahısını təqdim edirik.
strukturları da daxil olmaq üzrə digər dövlətlər, siyasi partiyalar, Respublikası Tacikistan təsiri torpaqlarında qadağandır.
Tacikistan Bu gün qeydli və bu siyasi partiyaların fəaliyyət:
1. Tacikistan Demokratik Xalq Partiyası (PDP),
2. İslami İntibah Partiyası (IRP),
3. Tacikistan İqtisadi İslahat Partiyası (PERT),
4. Tacikistan Əkinçilik Partiyası (APT),
5. Tacikistan Kommunist Partiyası (CPT),
6. Tacikistan Demokrat Partiya (DPT),
7. Tacikistan Sosialist Partiyası (CPT),
8. Tacikistan (SDP) İctimai Demokrat Partiya.
Bütün tərəflərin lazımlı şirkətləşmə sənədləri, tüzük və proqramları bir-birinə çox bənzər.
Tacikistan da, birlikdə iqtisadiyyatın müxtəlif sektorları nümayəndələrinin gətirən Müstəqil Peşələr Federasiyası vardır.
Tacikistanda mühakimə və müstəqil dövlət hakimlərin adına işlədilməkdədir. Mühakimə səlahiyyəti Konstitusiya Məhkəməsi, Yargıtay, Yüksək İqtisadi Məhkəməsi, Əsgəri Məhkəmə, Gorno-Badakhshan Avtonom Bölgəsi Məhkəməsi tərəfindən tətbiq olunar, oblasts və Duşanbe və mahallarda, Dağlık-Badaxşan İqtisadi Məhkəməsi avtonom bölgə və Duşanbe iqtisadi məhkəmələrin məhkəmələri. 10 ildir hakimlərin vəzifə müddəti.
Respublika başçısı seçkisi və xatırlama başçısı, başçı köməkçisi və Konstitusiya, Yargıtay və hakimlər üçün Millət Məclisinə təqdim edəcək, Ədalət Şurası tərəfindən qurulan Yüksək İqtisadi məhkəmələri. Badakhshan, Əsgəri Məhkəməsi, Məhkəmə hakimləri regional, Duşanbe şəhər, şəhər və bölgə məhkəmələri təyin edilər və Ədalət Şurası Başçısı tərəfindən vəzifədən al/götürdü.
Konstitusiya Məhkəməsi Badakhshan bir nümayəndəsidir bunlardan birinin 7 üzvdən meydana gələr. Konstitusiya Məhkəməsi mühakiməçi 30 deyil daha gənc vəkillər və peşə təcrübəm/təcrübə, ən az 10 il heç 65 yaş arasından seçiləcək.
Konstitusiya Məhkəməsinin səlahiyyətləri: qanunların tərifi, ortaq Majlisi Namoyandagon qanuni hərəkətlər, Majlisi Milli Majlisi Namoyandagon, Başçı hərəkətləri Hökumət, Konstitusiya Məhkəməsi, Yüksək İqtisadi Məhkəməsi və digər dövlət və cəmiyyət quruluşları, və Tacikistan, öz səlahiyyət əlaqədar cəmiyyət nüfuzları arasındakı razılaşmazlıqlar olaraq Konstitusiya və qanunların nəzərdə tutduğu digər vəzifələri ifa razılaşmaların qanuni qüvvəyə gəlmir.
Nəqliyyat
Yaxın və uzaq ölkələrlə nəqliyyat Dövlət Hava yolları şirkəti "Tacik Air" və şəxsi havayolu şirkəti "Somon Air" qurudan isə Dövlət Unitar Müəssisə "Rohi Ohani Tocikiston" Taciksitan dəmir yolları ilə və digər beynəlxalq daşınma agentlikləri ilə yerinə yetirilir.
Birinci qatar Düşəmbə şəhərinin dəmiryolu stansiyasına 1929 sentyabrda gəlmişdir.
Dəmir yollarının fəliyyətləri bu illərdə başa çatmışdı və istifadəyə verilmişdir:
1899 ilində Suğd vilayətinə, 1929-də Düşəmbədə, 1974-də Kurqon- Teppda şəhərində Xatlon vilayəti və 1999-də Kulоb- Qurgan-Teppa demir yolu istifadəyə verilmişdir .
Respublikanın dəmir yollarının uzunluğu 1260.6km edir , 679,9 km əsas yollar təşkil edir, 270,8 км-i Dövlət Unitar Müəssısəsi "Tacik Demir Yollarına" aid və digər şirkətlər isə 310.2 km kimi yollara sahibdilər.
Beynəlxalq sərnişin daşınmalar MDB ölkələri ilə əsasən yerinə yetirilir.
Tacik Demir Yolları bütün MDB və Baltik ölkələr ilə əməkdaşlıq edir. Başlıcaları OSCD, GKO, MSCD, TASİS və başqa nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlarının əməkdaşlığının тəşkilatında səlahiyyətli nümayəndəleri vardır ve üzvudur.
Xarici dünya ilə yük və sərnişin daşıma, beynəlxalq təşkilatlar tərəfindən inkişaf etdirilən nəqliyyat koridorları vasitəsi ilə yerinə yetirilir.
Dəmiryol nəqliyyatına daxil olur:
Yük vaqonları, 2508 vahid, onlardan, 1800 vahid Unitar Müəssisə "Rohi Ohani Tocik"-a mənsubdur və 708 vahid xarici təşkilatlara və şəxsi müəssisələrə mənsubdur; Sərnişin vagonların 318 adədi DUM "Rohi Ohani Tocik"-a aid. Lokomotivlər, 90 vahid, onlardan, 57 vahid DUM "Рrohi Ohani Toci"-e mensubdur geri kalan kısmı isə 38 vaid diğer çirkətlere aid. Tacik dəmir yolu müəssisələrin və təşkilatların strukturu ardınca malikdir:
İdarəetmə; İz xidmətləri və kommunikasiyalar; dəmiryol nəqliyyatı хidməti; DUM-un sərnişin daşınmaları xidməti. bərə məlumatı; logistika (maddi-texniki təminat) хidməti; Məsafəli olarak yükün nəqliyyat işlənməsi ; Tibbi stasyonar ; Məktəbə qədər mərkəz; "Demiryoluekspedisiya"Unitar təşkilatı KurganTeppa-Kulob şəhri dəmir yolunun tikmə idarəetmə birimi.
İndi Tacikistan Respublikasında ölkənin daxili uçuşlarına xidmət edən 11 aeroporta və həmçinin beynəlxalq uçuşların gəlmələrinin və getmələri xidmətləri üçün 4 beynəlxalq aeroport fəaliyyet gösterir. Bunlar (Düşəmbə, Xucand, Kulоb və Kurqan-Teppa) şəhərlərinin hava limanlarıdır.
Tacikistan Respublikasının hava məkanından həmçinin Avropadan Asiyaya uçuşları yerinə yetirən beynəlxalq təyyarələrin uçuşları üçün istifad
tajikistan
طاجيكستان
tacikistan
tadjikistan
tadschikistan
tayikistán
tagikistan
نمایش تصویر
اطلاعات بیشتر واژه
الگوی تکیه:
WWWS
نقش دستوری:
اسم خاص مکان
آواشناسی:
tAjikestAn
منبع:
واژه‌نامه آزاد
معادل ابجد:
945
شمارگان هجا:
4
دیگر زبان ها
انگلیسی
tajikistan
ترکی
tacikistan
فرانسوی
tadjikistan
آلمانی
tadschikistan
اسپانیایی
tayikistán
ایتالیایی
tagikistan
عربی
طاجيكستان
تشریح نگارش (هوش مصنوعی)
کلمه "تاجیکستان" در زبان فارسی به معنای کشوری است در آسیای مرکزی که به خاطر جمعیت عمده‌ی تاجیک‌ها، این نام را به خود گرفته است. برای نگارش و استفاده درست از این کلمه در زبان فارسی، به نکات زیر توجه کنید:
-
رسم‌الخط: کلمه "تاجیکستان" باید بدون فاصله و با حروف کوچک نوشته شود، مگر اینکه در ابتدای جمله قرار گیرد.
-
نوع عبارت: "تاجیکستان" به عنوان اسم خاص و نام یک کشور استفاده می‌شود، بنابراین باید به عنوان اسم شناخته شود و مشابه دیگر نام‌های کشورها، به تنهایی به کار رود.
-
پیشوندها و پسوندها: در مواردی که نیاز به استفاده از پسوندها یا پیشوندهای فارسی باشد، باید دقت کرد که این الحاقات به درستی به کلمه اضافه شوند. به عنوان مثال:
- "تاجیکستانی" (نسبت به تاجیکستان)
- "تاجیکستانی‌ها" (مردم تاجیکستان)
-
قید مکانی: در مواقعی که از تاجیکستان به عنوان یک محل جغرافیایی یا مکانی استفاده می‌شود، می‌توان از قیدهای مکانی مناسب استفاده کرد، نظیر "در تاجیکستان" یا "به تاجیکستان".
- تلفظ: در هنگام تلفظ، باید به تشدید حرف "ک" در میانه کلمه توجه کرد و "تاجیکستان" را به صورت درست تلفظ کرد.
مجموعه این نکات می‌تواند کمک کند تا کلمه "تاجیکستان" به درستی در متون و مکاتبات فارسی استفاده شود.
مثال برای واژه (هوش مصنوعی)
البته! در اینجا چند مثال برای استفاده از کلمه "تاجیکستان" در جمله آورده شده است:
- تاجیکستان یکی از کشورهای آسیای مرکزی است که به خاطر فرهنگ غنی و تاریخ طولانی‌اش شناخته می‌شود.
- من دوست دارم که یک سفر به تاجیکستان داشته باشم تا زیبایی‌های طبیعی این کشور را ببینم.
- در تاجیکستان، کوه‌های پامیر یکی از جاذبه‌های اصلی گردشگری به شمار می‌روند.
- زبان رسمی در تاجیکستان، تاجیکی است که وابسته به گروه زبان‌های ایرانی می‌باشد.
- مردم تاجیکستان به مهمان‌نوازی‌شان معروف هستند و همیشه خوشحالند که از مسافران استقبال کنند.
امیدوارم این جملات برای شما مفید باشد!