قند

معنی کلمه قند

معنی واژه قند

معنیپارسي تازي گشته غند درسنسکريت
کهند پانيذ پانذ
چشمت هميشه مانده به دست توانگران
تااينت پانذ آرد و آن خز و آن حرير
(ناصرخسرو) ابلوج آبلوک
(اسم) جسمي است جامد برنگ سفيد با
طعم شيرين و آن از التصاق بلورهاي ريز ‎-
ساکارز است (بلورهاي ريز ساکارز را در
تداول عامه شکر نامند) توضيح ساکارز
يکي از مواد گلوسيدي است که از ترکيب
دو از ‎ 6 کربني يکي به نام لوولز
و ديگري به نام گلوکز حاصل شده است و ذرات
ريز بلورهايش به نام شکر خوانده مي شود .
اصولا عمل قند سازي عبارت از آن است
که بلورهاي زير شکر را بيکديگر ملصق
کنند و نتيجه را باشکالي که مايلند (از
لحاظ عرضه به بازار) در آورند و معمولا
عمل التصاق را به وسيله ذوب کردن
مقداري از بلورهاي شکر و به حالت
بي شکل در آوردن آنها که عمل چسب
بين ديگر ذرات بلوري را به عهده دارد
انجام مي دهند . قندهايي که به بازار عرضه
مي شوند باشکال مخروطي (کله قند) و
مکعبي يا مکعب مستطيل يا کلوخه است که
از شکرهاي مستخرج از نيشکر يا چغندر
قند حاصل مي شوند قند معمولي
تبرزد :
آنکه زهرت دهد بدو ده قند
وانکه از تو برد درو پيوند .
(حديقه . مد . ‎ 573)
يا قندها . اجسامي هستند سه تايي مرکب
از کربن و ئيدرژن که در طبيعت فراوان
و در بدن جانوران و مخصوصا در گياهان
زياد ديده مي شوند . يا قند معمولي
ساکارز جسمي است سفيد و بلوري
با طعم شيرين از آب سنگين تر در
نصف وزنش آب ‎ 20 درجه و در ‎4 , ‎ 1 وزنش
آب ‎ 100 درجه حل ميشود و بر اثر
حرارت گداخته مي گردد و مايع حاصل
به وسيله برودت ناگهاني بجسم شيشه
مانندي (آب نبات) و بر اثر سرد شدن
ملايم جسم بلور مانندي (نبات) مي دهد .
قند در حدود صد درجه حرارت بکارامل يا
قند سوخته و سپس به زغالي که تقريبا
کربن خالص است تبديل مي گردد . قند
معمولي به واسطه جوشيدن خاصه در مجاورت
اسيدها بگلوکز و لوولز تبديل مي شود .
اين قند که در اصطلاح علمي به ساکارز
معروف است در بسياري از گياهان مخصوصا
در چغندر قند و نيشکر و حويج زياد است .
در عمل قند را فقط از نيشکر و چغندر
قند به دست مي آورند ولي در کشورهاي
گرمسير که نيشکر بهتر به عمل مي آيد
نيشکر را بر چغندر قند ترجيح مي دهند .
معمولا چغندر بين ‎ 16 تا ‎ 20 درصد قند
دارد بقيه مواد سفيده يي و اسيدها و غيره
مي باشد که حين عمل تصفيه از آن جدا
مي گردد ‎ - 2 نبات . ترکيبات اسمي :
يا قند پارسي (فارسي) . ‎ - 1 نوعي
قند لطيف (منسوب به پارس) ‎ - 2 شعر
پارسي (ايهام بدو معني) :
شکر شکن شوند همه طوطيان هند
زين قند پارسي که به بنگاله مي رود
(حافظ ‎ 152)
يا قند خام . قند خشک . يا قند
دوباره . قندي که دوباره صاف کرده باشند
قند مکرر :
بود قند دوباره بيشتر شيرين ببين عالي
سه باره گشت تا کلک شکر بار تو شد ثالث .
يا قند عسکري .
نوعي قند لطيف (منسوب به عسکر مکرم) :
پيچان تر است زلف با گفتهاي من
شيرين تر است لعل تو با قند عسکري .
يا قند کرجي .
نوعي قند لطيف (منسوب به کرج) :
مه ز شرم عارضت از هاله زنداني شود
قند کرجي از لب لعل تو نصراني شود
يا قند محمودي .
نوعي قند لطيف :
لبش تا سينه در شکر نشسته
تبسم قند محمودي شکسته .
يا قند مصري .
نوعي قند لطيف (منسوب به مصر) :
که نام قند مصري برد آنجا ک
که شيرينان ندادند انفعالش ک
(حافظ ‎ 189)
يا قند مکرر . ‎ - 1 قند دوباره :
ديده چون شد آن دو لب شيرين ديد
معني قند مکرر فهميد .
‎ - 2 لب معشوق . يا قند در (تو)
دل کسي آب شدن . بسيار ذوق و شعف
کردن : (زن را) بنوروز علي مرحوم
نشانش دادم گفتم : اين باب دندان
تست ... خدا بيامرز قند در دلش آب شد .
مترادفشكر، نبات
انگلیسیsugar
عربیسكر، قطعة سكر، عزيزي، تسكر، حلى، تبلر
ترکیşeker somun
فرانسویpain de sucre
آلمانیzuckerhut
اسپانیاییpan de azucar
ایتالیاییpan di zucchero