فصل سوم: وظیفه شناسى حــق و

الراوی

قيلَ: إنَّ الْحارِثَ بْنَ حَوْطٍ أتاهُ فَقالَ: أتَراني أَظُنُّ أصْحابَ الْجَمَلِ كانُوا عَلی ضَلالَةٍ؟ فَقالَ عليهالسلام:ياحارِثُ،إِنَّكَ نَظَرْتَ تَحْتَكَ وَ لَمْ تَنْظُرْ فَوْقَكَ فَحِرْتَ!إِنَّكَ لَمْ تَعْرِفِ الْحَقَّ فَتَعْرِفَ أَهْلَهُ،وَلَمْ تَعْرِفِ الْباطِلَ فَتَعْرِفَ مَنْ أَتاهُ. وَ فی رِوايَةٍ: فَقالَ عليهالسلام:يا حارِثُ إِنَّهُ مَلْبُوسٌ عَلَيْكَ وَ إِنَّ الْحَقَّ وَ الْباطِلَ لا يُعْرَفانِ بِالنّاسِ وَلكِنِ اعْرِفِ الْحَقَّ تَعْرِفْ أَهْلَهُ وَ اعْرِفِ الْباطِلَ تَعْرِفْ مَنْ أَتاهُ.

آورده اند حارث بن حوط ـ در حادثه جمل ـ به حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام گفت: آیا از نظر شما من باید اصحاب جمل را گمراه بدانم؟ حضرت فرمود:ای حارث! تو جز پیش پای خود را نمی بینی و از بالا به مسائل نمی نگری و در نتیجه به حیرت افتاده ای.تو حق را را نشناخته ای تا اهلش را بازشناسی، باطل را نیز نمی شناسی، تا هر كه را كه به آن روی كرد، بشناسی.و در روایت دیگر آمده است كه حضرت فرمود:ای حارث! مسائل بر تو مشتبه شده است و بی گمان اشخاص نمی توانند ملاك و معیار حق و باطل باشند، بلكه اول حق را بشناس تا اهل آن را بشناسی، و نیز اول باطل را بشناس تا هر كه را كه به سوی آن گام نهاد بازشـناسی.

منبع: نهج البلاغه، الكلمات: 262. / تاریخ الیعقوبى 2: 210.