در ستايش خدا و پيامبر

امیرالمومنین (ع) در خطبه 186

و من خطبة له عليه السلام - الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَظْهَرَ مِنْ آثَارِ سُلْطَانِهِ وَ جَلَالِ كِبْرِيَائِهِ مَا حَيَّرَ مُقَلَ الْعُيُونِ مِنْ عَجَائِبِ قُدْرَتِهِ وَ رَدَعَ خَطَرَاتِ هَمَاهِمِ النُّفُوسِ عَنْ عِرْفَانِ كُنْهِ صِفَتِهِ وَ أَشْهَدُ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ شَهَادَةَ إِيمَانٍ وَ إِيقَانٍ وَ إِخْلَاصٍ وَ إِذْعَانٍ وَ أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ أَرْسَلَهُ وَ أَعْلَامُ الْهُدَى دَارِسَةٌ وَ مَنَاهِجُ الدِّينِ طَامِسَةٌ فَصَدَعَ بِالْحَقِّ وَ نَصَحَ لِلْخَلْقِ وَ هَدَى إِلَى الرُّشْدِ وَ أَمَرَ بِالْقَصْدِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ وَ اعْلَمُوا عِبَادَ اللَّهِ أَنَّهُ لَمْ يَخْلُقْكُمْ عَبَثاً وَ لَمْ يُرْسِلْكُمْ هَمَلًا عَلِمَ مَبْلَغَ نِعَمِهِ عَلَيْكُمْ وَ أَحْصَى إِحْسَانَهُ إِلَيْكُمْ فَاسْتَفْتِحُوهُ وَ اسْتَنْجِحُوهُ وَ اطْلُبُوا إِلَيْهِ وَ اسْتَمْنِحُوهُ فَمَا قَطَعَكُمْ عَنْهُ حِجَابٌ وَ لَا أُغْلِقَ عَنْكُمْ‏ دُونَهُ بَابٌ وَ إِنَّهُ لَبِكُلِّ مَكَانٍ وَ فِي كُلِّ حِينٍ وَ أَوَانٍ وَ مَعَ كُلِّ إِنْسٍ وَ جَانٍّ لَا يَثْلِمُهُ الْعَطَاءُ وَ لَا يَنْقُصُهُ الْحِبَاءُ وَ لَا يَسْتَنْفِدُهُ سَائِلٌ وَ لَا يَسْتَقْصِيهِ نَائِلٌ وَ لَا يَلْوِيهِ شَخْصٌ عَنْ شَخْصٍ وَ لَا يُلْهِيهِ صَوْتٌ عَنْ صَوْتٍ وَ لَا تَحْجُزُهُ هِبَةٌ عَنْ سَلْبٍ وَ لَا يَشْغَلُهُ غَضَبٌ عَنْ رَحْمَةٍ وَ لَا تُوَلِّهُهُ رَحْمَةٌ عَنْ عِقَابٍ وَ لَا يُجِنُّهُ الْبُطُونُ عَنِ الظُّهُورِ وَ لَا يَقْطَعُهُ الظُّهُورُ عَنِ الْبُطُونِ قَرُبَ فَنَأَى وَ عَلَا فَدَنَا وَ ظَهَرَ فَبَطَنَ وَ بَطَنَ فَعَلَنَ وَ دَانَ وَ لَمْ يُدَنْ لَمْ يَذْرَأِ الْخَلْقَ بِاحْتِيَالٍ وَ لَا اسْتَعَانَ بِهِمْ لِكَلَالٍ أُوصِيكُمْ‏ عِبَادَ اللَّهِ بِتَقْوَى اللَّهِ فَإِنَّهَا الزِّمَامُ وَ الْقِوَامُ فَتَمَسَّكُوا بِوَثَائِقِهَا وَ اعْتَصَمُوا بِحَقَائِقِهَا تَؤُلْ بِكُمْ إِلَى أَكْنَانِ الدَّعَةِ وَ أَوْطَانِ السَّعَةِ وَ مَعَاقِلِ الْحِرْزِ وَ مَنَازِلِ الْعِزِّ فِي يَوْمٍ تَشْخَصُ فِيهِ الْأَبْصَارُ وَ تُظْلِمُ لَهُ الْأَقْطَارُ وَ تُعَطَّلُ فِيهِ صُرُومُ الْعِشَارِ وَ يُنْفَخُ فِي الصُّورِ فَتَزْهِقُ كُلُّ مُهْجَةٍ وَ تَبْكَمُ كُلُّ لَهْجَةٍ وَ تَذِلُّ الشُّمُّ الشَّوَامِخُ وَ الصُّمُّ الرَّوَاسِخُ فَيَصِيرُ صَلْدُهَا سَرَاباً رَقْرَقاً وَ مَعْهَدُهَا قَاعاً سَمْلَقاً فَلَا شَفِيعٌ يَشْفَعُ وَ لَا حَمِيمٌ يَدْفَعُ وَ لَا مَعْذِرَةٌ تَنْفَعُ

از خطبه‏هاي آن حضرت است - سپاس خداي را كه نشانه‏هاي سلطنت و بزرگي و عظمت خود را چنان هويدا كرد كه ديده‏ها را از شگفتي قدرتش به حيرت آورده و انديشه‏ها را از خاطرها براند، تا خود را به شناخت كنه صفتش نتواند رساند، و گواهي مي‏دهم كه جز خداي يكتا خدايي نيست، گواهيي برخاسته از ايمان، بي هيچ گمان و از روي اخلاص و پذيرفتن فرمان، و گواهي مي‏دهم كه محمد (ص) بنده او و فرستاده اوست. او را هنگامي فرستاد كه نشانه‏هاي رستگاري پنهان بود، و راههاي دين نهان. پس حقّ را آشكار نمود و مردم را نصيحت فرمود، و راه راست را نشان داد و به ميانه‏روي فرمان داد. درود خدا بر او و خاندان او باد. و بندگان خدا بدانيد كه خدا شما را بيهوده نيافريد، و بي سرپرستتان نداشت، و به خودتان وانگذاشت. دانست نعمتش بر شما تا چه مقدار است و نيكويي‏اش در باره‏تان در چه شمار است. پس پيروزي را از او بجوييد و براي رسيدن به رستگاري، راه او را بپوييد. از او بخواهيد و عطاي او را درخواست نماييد كه نه پرده‏اي ميان شما و او آويخته است، و نه دري به روي‏تان بسته - و نه رشته پيوندتان گسسته -. او در هر جاست و در هر وقت و زمان، و با آدميان است و با پريان. بخشيدن در گنج او رخنه نيفكند، و عطا كردن از خزانه‏اش كم نكند. هيچ خواهنده نتواند سرمايه او را به پايان رساند. - و هيچ بهره گيرنده پايان دادنش نتواند. كس مانع او نشود كه به ديگري پردازد، و آوازي او را از آواز ديگر مشغول نسازد. نه بخشيدن - بر كسي - وي را مانع گرفتن نعمت - ديگري - شود، و نه خشم گرفتن - بر يكي - از رحمت آوردن - بر ديگري - مشغولش گرداند، و نه آمرزش يكي سبب شود تا ديگري را به كيفر نرساند، نهانيها آشكارها را بر او نپوشاند، و آنچه عيان است او را از آنچه نهان است جدا نگرداند. نزديك است و دور از دسترس، بالاست و با همه كس. آشكار است و نهان، و پنهان است و عيان. حساب همه با اوست نه حساب او با ديگران. آفريدگان را پديد نياورد از روي انديشه و فكرت، و از آنان ياري نخواست به خاطر رنج و ملالت. بندگان خدا شما را سفارش مي‏كنم به ترس از خدا. ترس از خدا مهاري است - كه شما را به راه سعادت در آرد، و در طريق - بندگي برپا دارد. پس خود را با رشته‏هاي استوار آن نگاه داريد، و به حقيقتهاي آن چنگ در آريد، تا شما را به زندگي خوشي كه نهان است رساند، و به اقامتگاههاي فراخ كشاند، و به پناهگاههاي استوار، و منزلگاههاي پر عزّت و اعتبار در روزي كه ديده‏ها بازمانده است و همه جا تار، و رمه‏هاي اشتر بي نگاهدار، و در صور دمند و هر جاني برآيد از تن و هر زباني لال شود از گفتن. و كوههاي سركشيده درهم شود و با زمين هموار، و درهم شكند سنگهاي سخت و استوار. چنانكه سنگ سخت آن سرابي را ماند لرزان، و سنگستانها زمين هموار، نه پستي و نه بلندي در آن. پس نه شفيعي كه شفاعت كند، نه دوستي كه بلا بگرداند، و نه پوزش خواستن سود دهد.

منبع: نهج البلاغه، ترجمه مرحوم محمد دشتی (ره)، 1385، چاپ اول، انتشارات جلوه کمال، خطبه 186