درباره حكمين

امیرالمومنین (ع) در خطبه 238

و من خطبة له عليه السلام في شأن الحكمين و ذم أهل الشام - جُفَاةٌ طَغَامٌ عَبِيدٌ أَقْزَامٌ جُمِعُوا مِنْ كُلِّ أَوْبٍ وَ تُلُقِّطُوا مِنْ كُلِّ شَوْبٍ مِمَّنْ يَنْبَغِي أَنْ يُفَقَّهَ وَ يُؤَدَّبَ وَ يُعَلَّمَ وَ يُدَرَّبَ وَ يُوَلَّى عَلَيْهِ وَ يُؤْخَذَ عَلَى يَدَيْهِ لَيْسُوا مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنْصَارِ وَ لَا مِنَ الَّذِينَ تَبَوَّؤُا الدَّارَ وَ الْإِيمانَ أَلَا وَ إِنَّ الْقَوْمَ اخْتَارُوا لِأَنْفُسِهِمْ أَقْرَبَ الْقَوْمِ مِمَّا يُحِبُّونَ وَ إِنَّكُمُ اخْتَرْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ أَقْرَبَ الْقَوْمِ مِمَّا تَكْرَهُونَ وَ إِنَّمَا عَهْدُكُمْ بِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ ‏قَيْسٍ بِالْأَمْسِ يَقُولُ إِنَّهَا فِتْنَةٌ فَقَطِّعُوا أَوْتَارَكُمْ وَ شِيمُوا سُيُوفَكُمْ فَإِنْ كَانَ صَادِقاً فَقَدْ أَخْطَأَ بِمَسِيرِهِ غَيْرَ مُسْتَكْرَهٍ وَ إِنْ كَانَ كَاذِباً فَقَدْ لَزِمَتْهُ التُّهْمَةُ فَادْفَعُوا فِي صَدْرِ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ بِعَبْدِ اللَّهِ بْنِ الْعَبَّاسِ وَ خُذُوا مَهَلَ الْأَيَّامِ وَ حُوطُوا قَوَاصِيَ الْإِسْلَامِ أَ لَا تَرَوْنَ إِلَى بِلَادِكُمْ تُغْزَى وَ إِلَى صَفَاتِكُمْ تُرْمَى

از سخنان آن حضرت است در باره دو داور عراق و شام و نكوهش شاميان - درشتخوياني دون پايه، بندگاني فرومايه از هرگوشه‏اي گرد آوريده، و از اين سو و آن سو چيده. مردمي كه بايستي احكام دينشان اندوزند و ادبشان بياموزند، و تعليمشان دهند و كار آزموده‏شان كنند، و بر آنان سرپرست بگمارند، و دستشان گيرند و - آزادشان نگذارند - نه از مهاجرانند و نه از انصار، و نه از آنان كه در خانه ماندند - در ايمان استوار -. آگاه باشيد كه مردم براي خود كسي را گزيدند كه بدانچه دوست مي‏دارند از همه نزديكتر است، و شما كسي را گزيديد كه بدانچه ناخوش‏ مي‏شماريد از همه نزديكتر. ديديد ديروز عبد اللّه پسر قيس چه مي‏گفت: «فتنه‏اي آغاز شده است، پس زه كمانهاي خود را باز كنيد و شمشيرهاي خويش را در نيام نهيد.» اگر ابو موسي در آنچه گفت راستگو بود، با آمدنش - نزد ما - بي آنكه مجبور باشد خطا كرد، و اگر دروغگو بود راه تهمت را بر خود وا كرد. عبد اللّه پسر عباس را روبروي عمرو پسر عاص بگماريد، فرصتي را كه هست غنيمت شماريد و شهرهاي دور دست را در دست خود نگاه داريد نمي‏بينيد چگونه در آن شهرها آتش جنگ سوزان است، و خان و مانها ويران.

منبع: نهج البلاغه، ترجمه مرحوم محمد دشتی (ره)، 1385، چاپ اول، انتشارات جلوه کمال، خطبه 238