اندرز به مردم

امیرالمومنین (ع) در خطبه 4

و یقال انه خطبها بعد قتل طلحه و الزبیر - بِنَا اهْتَدَيْتُمْ فِي الظَّلْمَاءِ وَ تَسَنَّمْتُمْ الْعَلْيَاءِ وَ بِنَا انفجرتم عَنِ السرار وُقِرَ سَمْعٌ لَمْ يَفْقَهِ الْوَاعِيَةَ وَ كَيْفَ يُرَاعِي النَّبْأَةَ مَنْ أَصَمَّتْهُ الصَّيْحَةُ ربط جَنَانٌ لَمْ يُفَارِقْهُ الْخَفَقَانُ مَا زِلْتُ أَنْتَظِرُ بِكُمْ عَوَاقِبَ الْغَدْرِ وَ أَتَوَسَّمُكُمْ بِحِلْيَةِ الْمُغْتَرِّينَ (حَتَّى) سَتَرَنِي عَنْكُمْ جِلْبَابُ الدِّينِ وَ بَصَّرَنِيكُمْ صِدْقُ النِّيَّةِ أَقَمْتُ لَكُمْ عَلَى سَنَنِ الْحَقِّ فِي جَوَادِّ الْمَضَلَّةِ حَيْثُ تَلْتَقُونَ وَ لَا دَلِيلَ وَ تَحْتَفِرُونَ وَ لَا تُمِيهُونَ الْيَوْمَ أُنْطِقُ لَكُمُ الْعَجْمَاءَ ذَاتَ الْبَيَانِ عَزَبَ رَأْيُ امْرِئٍ تَخَلَّفَ عَنِّي مَا شَكَكْتُ فِي الْحَقِّ مُذْ أُرِيتُهُ لَمْ يُوجِسْ مُوسَى عليه السلام خِيفَةً عَلَى نَفْسِهِ بَلْ أَشْفَقَ مِنْ غَلَبَةِ الْجُهَّالِ وَ دُوَلِ الضَّلَالِ الْيَوْمَ توافقنا عَلَى سَبِيلِ الْحَقِّ وَ الْبَاطِلِ مَنْ وَثِقَ بِمَاءٍ لَمْ يَظْمَأْ

گفته شده که پس از فتح بصره در سال 36 هجری و کشته شدن طلحه و زبیر ایراد فرمود - به راهنمايي ما از تاريكي در آمديد، و به ذروه برتري برآمديد. از شب تاريك برون شديد - و به سپيده روشن درون شديد -. كر باد گوشي كه بانگ بلند را نشنود و آن كه بانگ بلند او را كر كند، آواي نرم در او چگونه اثر كند دلي كه از ترس خدا لرزان است، پايدار و با اطمينان است. پيوسته پيمان شكني شما را مي‏پاييدم، و نشان فريفتگي را در چهره‏تان مي‏ديدم. راه دينداران را مي‏پيموديد، و آن نبوديد كه مي‏نموديد. به صفاي باطن درون شما را مي‏خواندم، و بر شما حكم ظاهري مي‏راندم. بر راه حقّ ايستادم، و آن را از راههاي گمراهي جدا كردم، و به شما نشان دادم. حالي كه مي‏پوييديد، و راهنمايي نمي‏ديديد، چاه مي‏كنديد، و به آبي نمي‏رسيديد، و اين اشارت است كه گويا تراز صد مقالت است. روي رستگاري نبيند آن كه خلاف من گزيند، چه از آن روز كه حقّ را ديدم، در آن دو دل نگرديدم. بيم موسي نه بر جان بود كه بر مردم نادان بود، مبادا گمراهان به حيلت چير شوند و بر آنان امير. امروز حقّ و باطل آشكار است و راه عذر بر شما بسته، و آن كه بر لب جوي نشسته است، از بيم تشنگي رسته.

منبع: نهج البلاغه، ترجمه مرحوم محمد دشتی (ره)، 1385، چاپ اول، انتشارات جلوه کمال، خطبه 4