فلسفه آزمایش ها

امیرالمومنین (ع) در حکمت 90

وَ قَالَ عليه السلام - لَا يَقُولَنَّ أَحَدُكُمْ اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْفِتْنَةِ لِأَنَّهُ لَيْسَ أَحَدٌ إِلَّا وَ هُوَ مُشْتَمِلٌ عَلَى فِتْنَةٍ وَ لَكِنْ مَنِ اسْتَعَاذَ فَلْيَسْتَعِذْ مِنْ مُضِلَّاتِ الْفِتَنِ فَإِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ يَقُولُ وَ اعْلَمُوا أَنَّما أَمْوالُكُمْ وَ أَوْلادُكُمْ فِتْنَةٌ وَ مَعْنَى ذَلِكَ أَنَّهُ سُبْحَانَهُ يَخْتَبِرُهُمْ بِالْأَمْوَالِ وَ الْأَوْلَادِ لِيَتَبَيَّنَ السَّاخِطُ لِرِزْقِهِ وَ الرَّاضِي بِقِسْمِهِ وَ إِنْ كَانَ سُبْحَانَهُ أَعْلَمَ بِهِمْ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ لَكِنْ لِتَظْهَرَ الْأَفْعَالُ الَّتِي بِهَا يُسْتَحَقُّ الثَّوَابُ وَ الْعِقَابُ لِأَنَّ بَعْضَهُمْ يُحِبُّ الذُّكُورَ وَ يَكْرَهُ الْإِنَاثَ وَ بَعْضَهُمْ يُحِبُّ تَثْمِيرَ الْمَالِ وَ يَكْرَهُ انْثِلَامَ الْحَالِ و هذا من غريب ما سمع منه في التفسير

(و فرمود:) - كسي از شما نگويد خدايا از فتنه به تو پناه مي‏برم چه هيچ كس نيست جز كه در فتنه‏اي است، ليكن آن كه پناه خواهد از فتنه‏هاي گمراه كننده پناهد كه خداي سبحان فرمايد: «بدانيد كه مال و فرزندان شما فتنه است»، و معني آن اين است كه خدا آنان را به مالها و فرزندان مي‏آزمايد تا ناخشنود از روزي وي، و خشنود از آنرا آشكار نمايد، و هر چند خدا داناتر از آنهاست بدانها، ليكن براي آنكه كارهايي كه مستحق ثواب است از آنچه مستحق عقاب است پديد آيد، چه بعضي پسران را دوست دارند و دختران را ناپسند مي‏شمارند، و بعضي افزايش مال را پسندند و از كاهش آن ناخرسندند. (و اين از تفسيرهاي شگفت است كه از او شنيده شده.)

منبع: نهج البلاغه، ترجمه مرحوم محمد دشتی (ره)، 1385، چاپ اول، انتشارات جلوه کمال، حکمت 90