قانون مرور زمان اموال منقوله

‌قانون مرور زمان اموال منقوله ‌مصوب 2 تیر ماه 1308 ‌ماده اول - در دعاوی راجع به حقوقی که به اقساط ماهیانه یا کمتر از یک ماه تأدیه می‌شود به استثناء مال‌الاجاره و مال‌الصلح راجع به منافع اموال‌غیر منقول و همچنین در دعاوی راجع به قیمت یا حقی که بنا بر عرف و عادت فوراً یا در مدت کمی پرداخت می‌گردد از قبیل قیمت خوراک و منزل در‌مهمانخانه حق‌العلاج طبیب و حق‌الوکاله و امثال آن مدت مرور زمان سه سال است.
‌ماده دوم - در سایر دعاوی اعم از اینکه راجع به دیون یا به اموال منقول و غیر منقول باشد به استثناء دعوای مالکیت و وقفیت نسبت به مال غیر‌منقول مدت مرور زمان ده سال است.
‌ماده سوم - مدت مرور زمان از روزی شروع می‌شود که صاحب مال یا صاحب حق یا دائن مستحق مطالبه می‌گردد.
‌در دعاوی راجعه به صغار یا محجورین مطلقاً مرور زمان از تاریخ بلوغ و رشد و یا رفع حجر محسوب می‌شود.
‌در دعاوی راجعه به حقوق ارتفاقی مرور زمان از تاریخی شروع می‌شود که نسبت به استفاده از حق مزبور جلوگیری شده باشد.
‌در دعاوی راجعه به استرداد ودیعه و اماناتی که محدود به مدت معین نباشد و همچنین در دعاوی راجع به تعهداتی که برای انجام آن مدتی معین نشده‌یا عندالمطالبه باید انجام شود مادام که به وسیله اظهاریه رسمی رد ودیعه یا انجام تعهد تقاضا نشده مرور زمان جاری نمی‌شود.
‌در مورد طلبی که وثیقه منقول یا غیر منقول دارد مادام که وثیقه در تصرف طلبکار است مرور زمان جاری نخواهد بود.
‌زوج و زوجه و همچنین پدر و مادر و جد و جده و اولاد مطلقاً و برادر و برادر و خواهر و خواهر و برادر و خواهر در دعوای ارث نمی‌توانند نسبت به‌یکدیگر از مرور زمان استفاده نمایند.
‌در دعوای متقابل هر گاه مدت مرور زمان منقضی شده باشد تا روز اولین جلسه محاکمه در محاکمات اختصاری و تا تاریخ اولین لایحه در محاکمات‌عادی برای اقامه دعوای متقابل مهلت داده می‌شود.
‌ماده چهارم - هر گاه کسی که مرور زمان بر علیه او جریان دارد به وسیله عرضحال رسمی یا اظهاریه قانونی حق خود را مطالبه نماید مدت مرور‌زمان منقطع می‌شود و برای حصول مرور زمان گذشتن مدت جدیدی لازم است این مدت جدید در مورد مرور زمان ده‌ساله سه سال و در مورد مرور‌زمان سه ساله یک سال علاوه بر بقیه مدت مرور زمان قبل از انقطاع خواهد بود.
‌مرور زمان را بیش از یک مرتبه نمی‌توان منقطع نمود.
‌ماده پنجم - در موارد ذیل انقطاع مرور زمان حاصل نمی‌شود:
1 - در صورتی که مدعی دعوی خود را مسترد دارد.
2 - در صورتی که عرضحال به محکمه‌ای که صلاحیت رسیدگی نداشته داده شده و تا سه ماه پس از ابلاغ قرار قطعی عدم صلاحیت دعوی در محکمه‌صلاحیت‌دار اقامه نشود.
‌ماده ششم - مفاد تبصره ماده 3 و مواد 4 و 5 قانون 21 بهمن ماه 1306 راجع به ثبت عمومی املاک و مرور زمان به استثنای آن چه که مخصوص به‌املاک ثبت شده در دفتر املاک است در مورد کلیه دعاوی رعایت خواهد شد.
‌ماده هفتم - مفاد ماده 4 و 5 این قانون نسبت به دعوای مالکیت و وقفیت اموال غیر منقول نیز مجری است ولی در صورت انقطاع مدت مرور زمان‌جدید پنج سال علاوه بر بقیه مدت مرور زمان قبل از انقطاع خواهد بود.
‌ماده هشتم - مدت مرور زمان کلیه دعاوی مذکور در ماده 1 و 2 به استثنای دعوی مالکیت و وقفیت اموال غیر منقول که در تاریخ اجرای این قانون‌مطابق مقررات فوق مرور زمان نسبت به آنها حاصل شده یا کمتر از دو سال به حصول مرور زمان مانده باشد تا دو سال در محاکم عدلیه پذیرفته خواهد‌شد مشروط بر اینکه در تاریخ اجرای این قانون از تاریخ منشاء و تولید دعوی یا آخرین تعقیب بیش از سی سال نگذشته باشد.
‌ماده نهم - مقررات این قانون به هیچ وجه ناسخ مقررات قانون تجارت و قوانین دیگر راجع به مرور زمان نخواهد بود.
‌ماده دهم - این قانون از تاریخ 15 تیر ماه 1308 به موقع اجرا گذاشته می‌شود.
‌این قانون که مشتمل بر ده ماده است در جلسه دوم تیر ماه یک هزار و سیصد و هشت شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
‌رییس مجلس شورای ملی - دادگر
*‌پاورقی: این قانون به موجب قانون 25 شهریور ماه 1318 نسخ شده است.