قانون تأسیس بنگاه خالصجات کشور

‌قانون تأسیس بنگاه خالصجات کشور ‌فصل اول - کلیات ‌ماده 1 - به منظور عمران و آبادی املاک خالصه و ازدیاد تولید و تکثیر درآمد آنها و همچنین همکاری با دستگاه‌های وزارت کشاورزی بنگاهی به نام‌بنگاه خالصجات تحت نظر وزارت کشاورزی تأسیس می‌شود.
‌تبصره - بنگاه خالصجات دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی بوده و عملیات خود را بر اساس این قانون و آیین‌نامه‌های مربوطه انجام‌می‌دهد.
‌فصل دوم - دارایی بنگاه ‌ماده 2 - دارایی بنگاه خالصجات عبارت است از:
‌الف - خالصجات اعم از املاک مزروعی و مستغلات و مراتع و جنگلها و اراضی.
‌تبصره - جنگلهای خالصه تابع مقررات قانون جنگلها بوده و باید تحت نظر بنگاه جنگلها اداره شود.
ب - اموال و ماشین آلات و موجودیهای نقدی و جنسی اداره کل خالصه و ادارات تابعه.
ج - دارایی دولت در شرکت سابق کشاورزی خوزستان و شرکت سابق فلاحتی خراسان.
‌ماده 3 - کلیه حقوق و عواید و نتایج حاصله که از اجرای قانون املاک واگذاری مصوب 12 خرداد 1321 عاید دولت می‌شد از تاریخ 20 تیر ماه1328 مشمول قانون مزبور است و همچنین وظایفی را که طبق قانون مزبور دولت عهده‌دار انجام آن بوده از این تاریخ به عهده اداره املاک پهلوی است.‌کارخانجات و توابع آن به استثناء کارخانه چشمه آبعلی و عوض املاک تعویضی که مورد حکم هیأتهای رسیدگی املاک واگذاری واقع شده و می‌شود به‌استثناء املاک جیرفت مشمول این قانون نبوده و ملک دولت است.
‌تبصره 1 - آن چه از عواید و وجوه حاصله که از تاریخ 20 تیر ماه 1328 تا این تاریخ از طرف دولت وصول شده باشد متعلق به دولت است و‌همچنین پرداخت محکومیتهای نقدی موضوع دادنامه‌های هیأتهای رسیدگی املاک واگذاری تا این تاریخ نیز به عهده دولت خواهد بود.
‌تبصره 2 - ابنیه و اراضی کلیه مؤسسات کشاورزی واقعه در املاک پهلوی کلاً متعلق به دولت است و مال‌الاجاره و یا حق‌الارض گذشته نیز قابل‌مطالبه نخواهد بود.
‌فصل سوم - وظایف ‌ماده 4 - وظایف بنگاه خالصه به قرار زیر است:
‌الف - انجام کلیه وظایف و اجرای کلیه قوانینی که از لحاظ مالکیت دولت قبلاً به عهده وزارت دارایی بوده و به عهده وزارت کشاورزی گذارده شده‌است.
ب - بهره‌برداری از املاک خالصه به نحوی که صرفه و صلاح دولت باشد.
‌تبصره - در صورت بهره‌برداری از طریق اجاره چنانچه مدت از پنج سال تجاوز نماید باید قبلاً موافقت وزارت کشاورزی تحصیل شود.
ج - فروش و واگذاری خالصجات طبق مقررات و قوانینی که قبلاً به تصویب رسیده و هنوز به قوت خود باقی است و یا بعداً به تصویب برسد.
‌د - تأسیس شرکتهای تعاونی مصرف و تولید و اعتبار و ماشینهای کشاورزی به منظور تأمین رفاه و تقویت بنیه مالی کشاورزان خالصه.
ه - تعقیب دعاوی طرح شده و یا طرح دعاوی جدید در مراجع صلاحیتدار نسبت به عین یا منافع و حقوق املاک خالصه و مدافعه از دعاوی که‌علیه دولت در مورد عین یا منافع و حقوق خالصجات مذکور اقامه شده و یا خواهد شد.
‌تبصره - تعقیب و دفاع از دعاوی مربوط به املاک و خالصجاتی که در تصرف وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی است اعم از آن چه قبلاً طرح شده و‌یا بعداً طرح شود به عهده وزارتخانه‌ها و مؤسساتی است که رقبات در تصرف آنها است. بنگاه خالصجات مکلف است اطلاعات و سوابق مربوط به این‌قبیل رقبات را در صورت تقاضا تحویل وزارتخانه‌ها یا مؤسسه مربوط بنماید.
‌و - وصول مطالبات و پرداخت دیون و تعهدات اداره کل خالصه سابق.
‌ز - سعی و اهتمام در عمران خالصجات و احیاء اراضی بایر و باتلاقی بدون مالک و اراضی موات.
‌فصل چهارم - سازمان ‌ماده 5 - هیأت مدیره و بازرسان:
‌بنگاه به وسیله هیأت مدیره مرکب از سه نفر که یکی از آنها سمت ریاست هیأت مدیره و مدیر عامل را دارد اداره خواهد شد - یک نفر نیز عضو‌علی‌البدل هیأت مدیره تعیین خواهد گردید.
‌اشخاص مزبور به پیشنهاد وزارت کشاورزی و تصویب هیأت وزیران برای مدت سه سال انتخاب می‌شوند.
‌تبصره - عضو علی‌البدل در غیاب یکی از اعضاء هیأت مدیره در جلسات و تصمیمات هیأت مدیره شرکت خواهد نمود.
‌ماده 6 - هیأت دادرسی بنگاه عبارت است از دو نفر که یک نفر از طرف وزارت دارایی و یک نفر دیگر از طرف وزارت کشاورزی برای مدت یک‌سال با تصویب هیأت وزیران انتخاب خواهد شد.
‌ماده 7 - رییس حسابداری بنگاه به وسیله وزارت دارایی با جلب نظر قبلی وزیر کشاورزی انتخاب می‌شود مشارالیه ذیحساب بنگاه بوده و ضمناً در‌مقابل هیأت مدیره نیز مسئول امور مالی بنگاه خواهد بود.
‌ماده 8 - کارمندان دولت که به خدمت بنگاه پذیرفته می‌شوند از جمیع جهات تابع مقررات عمومی استخدام کشوری می‌باشند.
‌ماده 9 - در اجرای وظایف مذکور در بند ه ماده 4 نمایندگان معرفی شده از طرف بنگاه خالصجات در دادگاه‌ها می‌توانند به عنوان وکیل بنگاه از کلیه‌حقوق بنگاه دفاع نموده و دادگاه‌ها ایشان را به این سمت خواهند پذیرفت و در صورت محکوم شدن طرف بنگاه حق مطالبه خسارت و حق‌الوکاله طبق‌تعرفه وزارت دادگستری خواهد داشت و بنگاه از این بابت می‌تواند به نمایندگان مزبور پاداش متناسب بدهد.
‌ماده 10 - برای رسیدگی به پرونده‌های دعاوی بنگاه خالصه و اشخاص در صورتی که مدعی به از 500 هزار ریال بیشتر نباشد کمیسیون یا‌کمیسیونهایی از قضات عالیرتبه وزارت دادگستری بنا به معرفی وزارت دادگستری و یک نفر از کارکنان مطلع به امور قضایی بنگاه خالصجات تشکیل و‌نظر خود را نسبت به تعقیب یا استرداد یا صلح دعاوی اعلام خواهد داشت. بنگاه خالصجات مکلف است بر طبق نظریه کمیسیون رفتار نماید.
‌فصل پنجم - امور مالی ‌ماده 11 - دوره عمل بنگاه از اول دی ماه هر سال تا آخر آذر ماه سال بعد می‌باشد.
بنگاه مکلف است همه‌ساله برنامه و بودجه سال آتی را تا پانزدهم‌مهر ماه تهیه و تسلیم وزارت کشاورزی نماید و پس از تصویب هیأت وزیران قابل اجراء خواهد بود.
‌ماده 12 - درآمد املاک خالصه به طریق ذیل به مصرف خواهد رسید:
1 - پرداخت مخارج اداری و تولیدی و هزینه‌های امور عمرانی.
2 - پس از وضع هزینه‌های مذکور در بند 1 این ماده از مازاد درآمد هر سال چهل درصد به عنوان ذخیره احتیاطی برای پرداخت هزینه‌های عمرانی‌فوق‌العاده و جبران خسارت‌های غیر مترقبه نگاهداری و بقیه پس از تصویب حساب دوره عمل بابت درآمد خالصه تحویل خزانه‌داری کل می‌شود.
‌ماده 13 - وجوه حاصل از فروش و واگذاری خالصجات صرف اجرای وظایف مذکور در این قانون و بستن سدها و حفر انهار و عمران اراضی بایر و‌ساختمان و تعمیر و تکمیل ابنیه دولتی و خرید مراتع املاک و اراضی برای احداث مزارع نمونه که در اختیار وزارت کشاورزی گذارده می‌شود (‌در‌نقاطی که خالصه وجود نداشته باشد) و کمک به صندوقهای عمران خالصجات خواهد رسید. مگر آن که در قوانین مصوبه ترتیب دیگری برای صرف‌وجوه حاصله پیش‌بینی شده باشد.
‌ماده 14 - سازمان سد کرج می‌تواند بیست و پنج هزار و سیصد متر اراضی متعلق به دولت واقع در شرق اسپیریس جلالیه را که در تصرف دارد برای‌ساختن ادارات مرکزی و انبارها و ایستگاه‌های تبدیل فشار برق و مرکز سوار کردن ماشین آلات و تعمیرات و سایر نیازمندیهای سازمان سد کرج و یک‌دبستان تخصیص داده و بقیه را برای تهیه منزل مسکونی بین کارمندان سازمان مذکور که در تهران منزل شخصی ندارند تقسیم و واگذار نماید.
‌ماده 15 - بنگاه خالصجات و اداره املاک و مستغلات پهلوی از مخارج دادرسی و کلیه هزینه‌های ثبتی اعم از حق‌الثبت و هزینه‌های مقدماتی و نیم‌عشر اجرایی معاف است.
‌ماده 16 - امور اجرایی این قانون بر طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که از طرف وزارت کشاورزی پیشنهاد و به تصویب کمیسیونهای مربوطه مجلسین‌خواهد رسید.
‌ماده 17 - وزارتخانه‌های کشاورزی - دارایی - دادگستری مأمور اجرای این قانون می‌باشند.
‌به موجب قانون تمدید تبصره قانون الغاء کلیه لوایح مصوب آقای دکتر مصدق ناشیه از اختیارات لایحه قانونی مربوط به تأسیس بنگاه خالصجات کشور‌که در تاریخ دوشنبه بیست و ششم تیر ماه 1334 به تصویب کمیسیونهای مشترک مجلسین رسیده موقتاً قابل اجرا می‌باشد.
‌رییس مجلس سنا - سید حسن تقی‌زاده رییس مجلس شورای ملی - رضا حکمت