سلام.
خوشبختانه تا کنون در راستای ترجمه ی متون به زبان عربی و یا مکالمه به زبان عربی، و سایر اهداف در این زمینه، فرهنگ لغات متعددی از عربی به فارسی و از فارسی به عربی، از عربی به انگلیسی، از انگلیسی به عربی و سایر زبان ها به چاپ رسیده است.
علاوه بر آن، فرهنگ لغات اینترنتی از جمله مترجم گوگل (google translator ) و یا اپلیکیشین های مترجمی تحت موبایل، نیز در دسترس عربی پژوهان عزیز قرار دارد.
اما روش استفاده از هر کدام، و همچنین محتوای درونی آن، در ابتدای همان فرهنگ لغت بیان شده است.
مثلا گفته شده: این فرهنگ لغت دارنده ی کلمات رایج در عصر جاهلی است، یا عصر عباسی است.یا مثلا: کلمات رایج قرآنی را دربر دارد. یا اینکه علاوه بر ذکر معنای واژه ها شامل: لازم یا متعدی بودن، ابواب مزید و سایر اصطلاحات دیگر هم می شود یا نمی شود.
لازم به ذکر است که به دلیل خاصیت اشتقاق لغات عربی، معمولا اکثر فرهنگ لغات عربی، بر اساس ریشه ی سه حرفی لغات، به ترتیب الفبا نوشته شده اند.
مثلا: اگر شما به دنبال معنای واژه ی «مُستَحلَب» هستید، باید ابتدا ریشه ی این کلمه را بدانید : «حلب». سپس در قسمت «ح» در فرهنگ لغت به دنبال معنای این واژه بگردید. که معنایش می شود: عصاره، شیره، شیرابه.
این روش، یعنی روش تسلط بر یافتن ریشه ی سه حرفی لغات، در حفظ آسان تر معنای واژگان نیز به شما بسیار کمک می کند.
مثلا: وقتی شما معنای (حلب: شیر دادن) را حفظ کنید، دیگر هر واژه ای را با این ریشه پیدا کنید، می دانید که معنایش به شیر دادن نزدیک است. از جمله: حلیب: شیر. حَلُوب: شیرده. لَبَنُ حَلیب: شیر گاو. بَقَرَهُ حَلُوب: گاو شیرده. المَاشِیَهُ الحَلُوب: حیوان شیرده. حَلَّاب: شیردوش.
بنده برای هر نوآموز عربی پژوه، فرهنگ لغت عربی به فارسی «فرهنگ معاصر اثر آذرتاش آذرنوش، بر اساس فرهنگ عربی - انگلیسی هانس ور» و همچنین فرهنگ لغت فارسی به عربی «فرهنگ اصطلاحات روز اثر دکتر محمد غفرانی و دکتر مرتضی آیت الله شیرازی» را پیشنهاد می کنم.
در درجه ی اول، هدفم از معرفی این دو فرهنگ، این است که هردوی اینها، دربردارنده ی لغات رایج در عصر معاصر هستند و واژگان ضروری کاربردی را برای دانش پژوهان عصر حاضر دارند. علاوه بر آن، تک جلدی هستند و می توان به سهولت و قیمت مناسب، آنها را تهیه کرد و همیشه به همراه داشت. همچنین، نوشتاری زیبا و واضح دارند و به راحتی و بدون خستگی و سردرگمی می توان در آنها به واژه ی مورد نظر دست یافت.
(البته باید گفت که در فرهنگ فارسی به عربی، نیازی به پیدا کردن ریشه ی لغت فارسی نیست. بلکه هر واژه ای را که به دنبال معنای عربیش هستید، همان را در فرهنگ لغت، جست و جو کنید. مثلا: اگر به دنبال معنای عربی واژه ی «چتر نجات» هستید، باید در قسمت (چ) به دنبال معنای آن باشید، که می شود: «مِظَلَّهُ الاِنقاذ».
از دیگر ویژگی خوب فرهنگ آذرتاش آذرنوش،یا فرهنگ اصطلاحات روز، این است که علاوه بر معنای کلمه، در ذیل آن، به اصطلاحات مشابه و معانی متعدی آن واژه ، نیز پرداخته شده است. و فرهنگ آذرتاش آذرنوش، علاوه بر موارد مذکور، تلفظ انگلیسی واژه ی عربی را نیز بیان نموده است.
نکته) فرهنگ لغات، در ذکر معانی افعال، صیغه ی یک ماضی (هو) را بیان می کنند.و در ذکر معانی اسم ها، مفرد واژه را درنظر دارند. البته در ذیل واژگان، معمولا به جمع مکسر و مصدر اسم ها نیز اشاره می کنند.
موفق باشید.