خداوند متعال پیش از آفرینش جهان چه کار می کرد؟

شاید یکی از مجهولات و مسائلی که گاهی ذهن انسان را به خود مشغول می سازد، و از دغدغه های عقیدتی او به شمار می رود، این مساله باشد که:

زمانی که خدا هنوز حضرت آدم (ع) را خلق نکرده بود، و حضرت آدم و حوا از بهشت به زمین رانده نشده بوند، - به دلیل وسوسه های شیطان و خوردن از درخت ممنوعه - خداوند مشغول انجام چه کاری بود؟

به عبارتی دیگر، در آن زمان، خدا امورات چه کسانی را بررسی و به آنها رسیدگی می کرد؟

پاسخ به سوال مذکور را می توان در قالب چند نکته بیان نمود:

1. وقتی گفته می شود: « پیش از آفرینش جهان»، یعنی به یک زمان خاص اشاره می شود. در حالی که خود قید «زمان» هم از مخلوقات الهی است. و خداوند متعال، در قالب زمان نمی گنجد زیرا که او فراتر از این حرف هاست و خودش آفریننده ی زمان است.

2. خداوند متعال، همیشه بوده و هست و خواهد بود. صفات او هم به همین شکل تداوم دارند. مثلا می توان گفت: خدای تبارک و تعالی، همیشه لطیف بوده و هست و خواهد بود. یا او، همواره رازق و خالق و صانع و ... بوده و هست و خواهد بود.

3. برخی از علما، با توجه به نکته ی دوم نظر بر آن دارند که: خداوند همیشه فیض دارد و لطف خود را به مخلوقات خود می رساند. همان طور که در روایتی از حضرت امیرالمومنین (ع) نقل شده که: تصور نکنید که شما اولین یا آخرین مخلوقات خدا هستید. بلکه قبل از شما و بعد از شما، هزاران هزاران بوده اند و خواهند بود.

4. بنابر روایات، انسان برای کسب خداشناسی بهتر است به صفات او تفکر کند و در امور این چنینی که انسان را دچار شبهه و تردید می کنند، تفکر نکند. ( تَفَکَّرُوا فِی کُلِّ شَیءٍ وَ لَا تَفَکَّرُوا فی ذَاتِ اللهِ) - نهج الفصاحه. مجموعه کلمات قصار حضرت رسول (ص).- چون ذهن او محدود است و خداوند نامحدود است. و وجودی نامحدود را نمی توان در چیزی محدود گنجانید.

سلام نکته اول اینکه تفکر در این مورد جزو تفکر در ذات خدا نمی شود. تفکر در ذات خدا وقتی است که ما دنبال پاسخ به چیستیِ خدواند باشیم. ما هیچ وقت نمی توانیم بگوییم خدا چیست... اما از چگونگی او می توانیم صحبت کنیم. نکته جالبتر اینکه حتی هیچ صفت واقعی نمی توانیم به خدا نسبت دهیم چرا که هر صفتی هم که نسبت دهیم او را محدود کرده ایم. در واقع در مورد خداوند تنها میتوان گفت که هست و در واقع تنها اوست که هستی دارد. هر صفت دیگری مانند قدرت، علم و ارده که به او نسبت میدهیم ناشی از انتزاع است و نه اینکه در واقع صفتی متوجه خدا باشد. طرز دیگری نیز میتوان این موضوع را بررسی کرد که تحت عنوان «توحید صفات» از آن یاد می شود و برای اطلاع بیشتر از آن میتوانید به مقالات خوبی که در این زمینه نوشته شده مراجعه کنید.