خداوند متعال در قرآن کریم، علاوه بر بعد جسمانی انسان، به بعد روحانی او اشاره کرده و پرداخته است.
و معمولا منبع بعد روحانی را « قلب و دل انسان» ، دانسته است.
اینک سوال این است که:
از نظر قرآن کریم ، این قلبی که منشأ تمام حالات روحانی هر انسانی است، چه حالاتی را می تواند داشته باشد؟
انـــواع و حالات قلب در قــرآن کــریم
................................................
1. قلـب سليـم؛
و آن قلبی است مخلص برای خدا و خالی از کفر و نفاق و هرگونه پستی.
{ إِلَّا مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِيمٍ }
.................................................
2. قلـب مُنـيب:
وآن قلبی است که هميشه درحال برگشت و توبه به سوی خدا و بر طاعت خدا استوار و پابرجاست.
{مَنْ خَشِيَ الرَّحْمَن بِالْغَيْبِ وَجَاء بِقَلْبٍ مُّنِيبٍ}
.....................................................
3. قلـب مُخـبِت:
وآن قلبی است فروتن و آرام یافته به ذکرخدا.
{ فتُخْبِتَ لَهُ قلُوبُهُمْ }
.......................................................
4. قلـب وَجِـل:
و آن قلبی است که از ياد خدا میلرزد که مبادا عمل وی به درگاه خدا قبول نشود و از عذاب خدا نجات نيابد.
{ وَالَّذِينَ يُؤْتُونَ مَا آتَوا وَّقُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلَى رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ }
.......................................................
5. قلــب تَقِــيّ:
و آن قلبی است که به احکام خدا احترام ميگذارد.
{ ذَلِکَ وَمَن يُعَظِّمْ شَعَائِرَ اللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقْوَى الْقُلُوبِ }
..............................................................
6. قلـب مَهـدِیّ:
و آن قلبی است که تسليم امر خدا و راضی به قضا و قدر پروردگار است .
{وَمَن يُؤْمِن بِاللَّهِ يَهْدِ قَلْبَهُ}
.................................................................
7.قلـب مُطـمئن:
وآن قلبی است که با ياد خدا و توحيدش آرام میگيرد.
{ وتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّه}
........,......................................................
8. قلــب حَــیّ:
و آن قلب زنده ای است که از شنيدن پندهای قرآنی و داستان های امت های گذشته که با گناه وطغيان هلاک شدند پند و اندرز میگيرد .
{ إِنَّ فِي ذَلِکَ لَذِکْرَى لِمَن کَانَ لَهُ قَلْبٌ }
.....,..........................................................
9. قلـب مريـض:
و آن قلبی است که دچار بيماری شک و نفاق و مبتلا به فسق و فجور و شهوت های حرام است.
{ فَيَطْمَعَ الَّذِي فِي قلبِه مَرَضٌ }
................................................,....................
10.قلــب أعمَــى:
وآن، قلب کوری است که حق را نمیبيند و در نتيجه پند و اندرز نمیگيرد .
{ وَلَکِن تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِی فِی الصُّدُورِ }
........,......................................................
11. قلــب لاهِــی:
وآن قلبی است که از قرآن غافل و مشغول لهو و لعب و شهوت های دنياست.
{ لاهِيَةً قُلُوبُهُمْ }
.....................................................................
12. قلــب آثــم:
و آن قلبی است که گواهی حق را کتمان میکند و میپوشاند .
{ وَلاَ تَکْتُمُواْ الشَّهَادَةَ وَمَن يَکْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ }
........................................................................
13. قلـب متکـبر:
وآن دل مغرور و متکبری است که به خاطر ظلم و طغيان، از توحيد و طاعت خداوند رويگردان، و زورگو و جبار است .
{ قلْبِ مُتَکَبِّرٍ جَبَّارٍ }
...........,.........................................................
14. قـلب غلـيظ:
و آن قلبی است که عطوفت و رحمت و رأفت از آن برداشته شده:
{وَلَوْ کُنتَ فَظّاً غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِکَ }
......................,.............................................
15. قلـب مَختُـوم:
و آن قلبی است که هدايت را نمی شنود و تعقل نمیکند.
{ وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِه}
..................................................................
16.قـلب قاسِـی:
وآن قلبی است که به عقيده و ايمان نرم نمیشود و وعظ و ارشاد در آن تأثيری ندارد و از ياد خداوند رويگردان است.
{ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةً }
........................,..............................................
17.قلـب غافـل:
وآن قلبی است که مانع ذکر و ياد پروردگار است و هوا و هوسش را بر طاعت حق تعالی ترجيح میدهد:
{ وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَن ذِکْرِنَا }
........................,..............................................
18.قـلب أغلـف:
و آن قلبی است که پوشيده شده است به طوری که اقوال و فرمايشات رسول اکرم "صلوات الله عليه و آله و سلم"در آن نفوذ و رسوخ نمی کند.
{ وَقَالُواْ قُلُوبُنَا غُلْفٌ }
........................,..............................................
19.قلـب زائــغ:
و آن قلبی است که از حق و حقيقت اعراض مي کند.
{ فأَمَّا الَّذِينَ في قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ }
........................,..............................................
20. قلـب مُرِيـب:
و آن قلبی است که در شک و شکوک متحير و سرگردان است .
{ وَارْتَابَتْ قُلُوبُهُمْ }
........................,..............................................
https://eitaa.com/joinchat/2952855665C0223020487 استاد نصیری حفظه الله
