سلام و احترام
📖 آیات ۱۰ و ۱۱ سوره مبارکه فتح
←آیه دهم: «إِنَّ الَّذِينَ يُبَايِعُونَكَ إِنَّمَا يُبَايِعُونَ اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ فَمَنْ نَكَثَ فَإِنَّمَا يَنْكُثُ عَلَى نَفْسِهِ وَمَنْ أَوْفَى بِمَا عَاهَدَ عَلَيْهُ اللَّهَ فَسَيُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا»
←آیه یازدهم: «سَيَقُولُ لَكَ الْمُخَلَّفُونَ مِنَ الْأَعْرَابِ شَغَلَتْنَا أَمْوَالُنَا وَأَهْلُونَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا يَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِمْ مَا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ قُلْ فَمَنْ يَمْلِكُ لَكُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا إِنْ أَرَادَ بِكُمْ ضَرًّا أَوْ أَرَادَ بِكُمْ نَفْعًا بَلْ كَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا»
• در جریان صلح حدیبیه، شایعه کشته شدن نماینده پیامبر(ص) منتشر شد و برخی آن را نشانه جنگ قریبالوقوع دانستند. مؤمنان، که بدون سلاح آمده بودند، ترسیدند. پیامبر(ص) در این شرایط از یارانش خواست تا با او بیعت کنند و بمانند. این بیعت، که به «بیعت رضوان» معروف شد، در شرایطی دشوار انجام گرفت.
🔍 این آیه سه اصل مهم درباره بیعت با پیامبر(ص) بیان میکند:
🔻 بیعت با رسول، بیعت با خداست: «إِنَّمَا يُبَايِعُونَ اللَّهَ» نشان میدهد که بیعت با پیامبر(ص)، اطاعت از خداوند است، زیرا او نماینده الهی است و «يَدُ اللَّهِ فَوْقَ أَيْدِيهِمْ» تأکیدی بر حمایت الهی از این بیعت است.
🔻 بیعتشکنی به ضرر خود شخص است: «فَمَنْ نَكَثَ فَإِنَّمَا يَنْكُثُ عَلَى نَفْسِهِ» بیانگر آن است که نقض بیعت، زیان اخروی و دنیوی به خود فرد میرساند.
🔻 وفاداری به بیعت، اجر عظیم دارد: «فَسَيُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا» وعده پاداش بزرگ الهی به کسانی است که به عهد خود با خدا و رسول وفادار میمانند.
❗️در آیه یازدهم توجیه و عذر تراشی بیعت شکنان جامانده از حرکت برای جنگ را بیان می کند آنان با بهانههایی مانند مشغولیت به اموال و خانواده («شَغَلَتْنَا أَمْوَالُنَا وَأَهْلُونَا») از پیامبر(ص) طلب آمرزش کردند. اما خداوند افشا میکند که این بهانهها صادقانه نیست: «يَقُولُونَ بِأَلْسِنَتِهِمْ مَا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ».
💡خداوند به پیامبر(ص) دستور میدهد پاسخ دهد: «فَمَنْ يَمْلِكُ لَكُمْ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا إِنْ أَرَادَ بِكُمْ ضَرًّا أَوْ أَرَادَ بِكُمْ نَفْعًا». هیچکس نمیتواند در برابر اراده الهی مانع خیر یا شر شود. خداوند از نیت و اعمال همه آگاه است: «بَلْ كَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا».
این آیات نشان میدهند که بیعت با پیامبر(ص) و ولیّ خدا، تعهدی الهی است که وفاداری به آن، اجر عظیم و نقض آن، زیان به خود فرد میرساند. بهانههایی مانند مشغولیتهای دنیوی، توجیهی برای سرپیچی از اطاعت الهی نیست. مؤمن واقعی با اعتماد به خدا و رسول، از بهانهتراشی دوری میکند و میداند که خداوند از نیتها و اعمال او آگاه است.
نگارنده: خانم لرستانی