جملۀ مرکب به جملاتی اطلاق می‌شود که از دو یا چند جملۀ ساده تشکیل شده‌اند و این جملات به وسیلۀ واژه‌ها یا عناصری مانند "و"، "یا"، "اما"، "زیرا" و ... به هم متصل شده‌اند. در اینجا برخی از قواعد نگارشی و ساختاری مربوط به جملات مرکب را بررسی می‌کنیم:

۱. ساختار جملۀ مرکب

• اتصال جملات: جملات ساده را می‌توان به‌وسیلۀ حروف ربط مثل "و"، "یا"، "اما"، "زیرا"، "چون"، "اگر" و ... به هم متصل کرد.
  • مثال: "من کتاب می‌خوانم و او فیلم می‌بیند."

۲. نوع و کاربرد جملات مرکب

• جملات مرکب هماهنگ: جملات مرتبط به‌وسیله حروف ربط هماهنگ (مثل "و" و "یا") که معمولاً بار معنایی یکسانی دارند.

  • مثال: "او به مدرسه رفت و من به کتابخانه."
• جملات مرکب ناسازگار: جملاتی که به‌وسیله حروف ربط ناسازگار (مثل "اما" و "ولی") متصل شده‌اند و معمولاً مفهوم تضاد یا تفاوت را بیان می‌کنند.
  • مثال: "هوا بارانی بود، اما ما بازی کردیم."

۳. تأکید بر بخش‌های جملۀ مرکب

• برای تأکید بر یک جزء خاص از جملۀ مرکب، می‌توان با استفاده از ویرگول یا قیدهای تأکیدی، بخش مورد نظر را مشخص‌تر کرد.
  • مثال: "من به او گفتم، که اگر بیاید، کار ما سریع‌تر تمام می‌شود."

۴. استفاده از نشانه‌های نگارشی

• برای تفکیک جملات مرکب و جلوگیری از سردرگمی، از ویرگول و سایر نشانه‌های نگارشی به‌هنگام استفاده کنید.
  • مثال: "به پارک رفتیم، اما باران شروع به باریدن کرد."

۵. اجتناب از جملات مرکب طولانی

• سعی کنید جملات مرکب طولانی را به جملات کوتاه‌تر تقسیم کنید تا خواندن و فهم آن آسان‌تر شود.
  • مثال: "او خیلی خسته بود، ولی به کارش ادامه داد." به جای "او خیلی خسته بود ولی به کارش ادامه داد و نخواست که ترک کند."

۶. توجه به جملات شرطی

• جملات شرطی نیز می‌توانند به عنوان جملات مرکب در نظر گرفته شوند.
  • مثال: "اگر باران ببارد، ما نمی‌رویم."

با رعایت این قواعد، می‌توانید جملات مرکب را به‌طور مؤثر و صحیح نوشته و بیان کنید.