نهایت محبّت، تا مرز گناه

امام صادق علیه السلام

بِرُّ الْوالِدَيْنِ مِنْ حُسْنِ مَعْرِفَةِ العَبْدِ بِاللّه ِ؛ اِذْ لا عِبادَةَ اَسْرَعُ بُلوغا بِصاحِبِها اِلی رِضَا اللّه ِ تَعالی مِنْ حُرْمَةِ الْوالِدَيْنِ المُسْلِمينَ لِوَجْهِ اللّه ِ، لاَِنَّ حَقَّ الْوالِدَيْنِ مشْتَقٌّ مِنْ حَقِّ اللّه ِ تَعالی اِذا كانا عَلی مِنْهاجِ الدّينِ وَ السُّنَّةِ، وَ لا يَكونانِ يَمْنَعانِ الْوَلَدِ مِنْ طاعَةِ اللّه ِ تَعالی اِلی مَعْصيَتِهِ، وَ مِنَ الْيَقينِ اِلَی الشَّكِّ، وَ مِنَ الزُّهْدِ اِلَی الدُّنْيا، وَ لا يَدْعُوانِهِ اِلی خِلافِ ذالِكَ، فَاِذا كانَ كَذالِكَ فَمَعْصيَتُهما طاعَةٌ وَ طاعَتُهُما مَعْصيَةٌ، قالَ اللّه ُ تَعالی «وَ إنْ جاهَداكَ عَلی اَنْ تُشْرِكَ بی ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما» (سوره لقمان). وَ اَمّا فی بابِ العِشْرَةِ فَدارِهِما وَ احْتَمِلْ اَذاهُما نَحْوَ مَا احْتَمَلا عَلَيكَ فی حالِ صِغَرِكَ، وَ لا تُضَيِّقْ عَلَيْهِما مِمّا قَدْ وَسَّعَ اللّه ُ عَلَيكَ مِنَ الْمالِ وَ الْمَلْبوسِ، وَ لا تُحَوِّلْ بِوَجْهِكَ عَنْهما، وَ لا تَرفَعْ صَوْتَـكَ فَوْقَ اَصْواتِهِما؛ فَاِنَّ تَعْظيمَهُما مِنَ اللّه ِ تَعالی، وَ قُلْ لَهُما بِاَحْسَنِ الْقَولِ وَ اَلْطَفِهِ، فَاِنَّ اللّه َ لا يُضيعُ اَجْرَ المُحْسِنينَ؛

نیكی كردن به پدر و مادر، نتیجه معرفت و ایمان خوب بنده به خداست؛ زیرا هیچ عبادتی نیست كه زودتر از احترام گذاشتن به پدر و مادر مسلمان، انسان را به خشنودی خدای تعالی برساند؛ چرا كه حقّ پدر و مادر، از حق خدای تعالی سرچشمه گرفته است و البته این، در صورتی است كه پدر و مادر، در راه دین و سنّت اسلام باشند و فرزند را از اطاعت خدا باز ندارند و به معصیت، وادار نكنند و از یقین به شك و از زهد به دنیا دوستی ناگزیر نسازند؛ امّا اگر پدر و مادری این گونه رفتار می كنند، دیگر نافرمانی از آنها اطاعت خداوند و اطاعت از آنها معصیت خداوند خواهد بود، كه خدای تعالی می فرماید: «و اگر تو را وادار كنند كه بدون آگاهی به من شرك بورزی، دیگر از آنان اطاعت مكن»؛ ولی در معاشرت، با آنان مدارا كن و رنج ایشان را چنان تحمّل كن كه آنان رنج تو را در كودكی تحمل می نمودند و از وسعتی كه خدا در اموال و خوراك و پوشاك، نصیب تو كرده، بر آنان سخت نگیر و از آنان رویگردان مباش و صدای خود را از صدای آنان بلندتر مساز؛ زیرا بزرگداشت آنان، به دستور خدای تعالی است، و با آنان به بهترین و لطیف ترین وجه، سخن بگو، كه خدا پاداش نیكوكاران را ضایع نمی سازد.

منبع: تفسیر نور الثقلین، ج 4، ص 202، ح 38.