پس از بيعت با حضرت

امیرالمومنین (ع) در خطبه 167

و من كلام له عليه السلام بعد ما بويع له بالخلافة و قد قال له قوم من الصحابة لو عاقبت قوما ممن أجلب على عثمان فقال عليه السلام - يَا إِخْوَتَاهْ إِنِّي لَسْتُ أَجْهَلُ مَا تَعْلَمُونَ وَ لَكِنْ كَيْفَ لِي بِقُوَّةٍ وَ الْقَوْمُ الْمُجْلِبُونَ عَلَى حَدِّ شَوْكَتِهِمْ يَمْلِكُونَنَا وَ لَا نَمْلِكُهُمْ وَ هَا هُمْ هَؤُلَاءِ قَدْ ثَارَتْ مَعَهُمْ عُبْدَانُكُمْ وَ الْتَفَّتْ إِلَيْهِمْ أَعْرَابُكُمْ وَ هُمْ خِلَالَكُمْ يَسُومُونَكُمْ مَا شَاءُوا وَ هَلْ تَرَوْنَ مَوْضِعاً لِقُدْرَةٍ عَلَى شَيْ‏ءٍ تُرِيدُونَهُ وَ إِنَّ هَذَا الْأَمْرَ أَمْرُ جَاهِلِيَّةٍ وَ إِنَّ لِهَؤُلَاءِ الْقَوْمِ مَادَّةً إِنَّ النَّاسَ مِنْ هَذَا الْأَمْرِ- إِذَا حُرِّكَ- عَلَى أُمُورٍ فِرْقَةٌ تَرَى مَا تَرَوْنَ وَ فِرْقَةٌ تَرَى مَا لَا تَرَوْنَ وَ فِرْقَةٌ لَا تَرَى هَذَا وَ لَا هَذَا فَاصْبِرُوا حَتَّى يَهْدَأَ النَّاسُ وَ تَقَعَ الْقُلُوبُ مَوَاقِعَهَا وَ تُؤْخَذَ الْحُقُوقُ مُسْمَحَةً فَاهْدَءُوا عَنِّي وَ انْظُرُوا مَا ذَا يَأْتِيكُمْ بِهِ أَمْرِي وَ لَا تَفْعَلُوا فَعْلَةً تُضَعْضِعُ قُوَّةً وَ تُسْقِطُ مُنَّةً وَ تُورِثُ وَهْناً وَ ذِلَّةً وَ سَأُمْسِكُ الْأَمْرَ مَا اسْتَمْسَكَ وَ إِذَا لَمْ أَجِدْ بُدّاً فَآخِرُ الدَّوَاءِ الْكَيُّ

از سخنان آن حضرت است (پس از آنكه با او به خلافت بيعت كردند، مردمي از صحابه بدو گفتند، چه شود آنان را كه بر عثمان شوريدند كيفر دهي امام فرمود:) - برادران، چنين نيست كه آنچه را مي‏دانيد ندانم، ليكن چگونه نيرويي فراهم آوردن توانم اين مردم با ساز و برگ و نيرو به راه افتاده‏اند، بر آنان قدرتي نداريم و آنان بر ما مسلط گرديده‏اند. اينهايند كه بردگان شما به هواخواهي آنان به پا خاسته‏اند، و باديه‏نشينان شما بدانان پيوسته‏اند، آنان ميان شما به سر مي‏برند، هرچه مي‏خواهند بر سر شما مي‏آورند. آيا بر آنچه مي‏خواهيد تواناييد كاري كه پيش آمده است از جاهليت يادگار است، و اين مردم را كه به شورش برخاسته‏اند ياور و مددكار است. هواي مردم در اين داستان اگر در ميان آيد گونه‏گون راه پيمايد. گروهي سخن شما را مي‏گويند، و گروهي راهي بر خلاف شما مي‏پويند. و گروهي نه با اين سوي و نه با آن سوي‏اند. پس شكيبا باشيد تا مردم آرام گيرند، و دلهاي رفته به جاي آيد، و حقّهاي - از دست شده - با مدارا گرفته شود. اكنون مرا آسوده گذاريد، و فرمان مرا كه به شما مي‏رسد چشم داريد، و كاري مكنيد كه قوّتي را متزلزل سازد، و يا نيرويي را از كار اندازد، يا ضعفي به كار آرد يا خواري به بار آرد، و من چندان كه توانم دست از كارزار باز مي‏دارم، و اگر خود را ناچار ديدم روي به جنگ آرم، كه: هر كجا داغ بايدت فرمود چون تو مرهم نهي ندارد سود

منبع: نهج البلاغه، ترجمه مرحوم محمد دشتی (ره)، 1385، چاپ اول، انتشارات جلوه کمال، خطبه 167