در نكوهش يارانش

امیرالمومنین (ع) در خطبه 179

و من خطبة له عليه السلام في ذم أصحابه - أَحْمَدُ اللَّهَ عَلَى مَا قَضَى مِنْ أَمْرٍ وَ قَدَّرَ مِنْ فِعْلٍ وَ عَلَى ابْتِلَائِي بِكُمْ أَيَّتُهَا الْفِرْقَةُ الَّتِي إِذَا أَمَرْتُ لَمْ تُطِعْ وَ إِذَا دَعَوْتُ لَمْ تُجِبْ إِنْ أُهْمِلْتُمْ خُضْتُمْ وَ إِنْ حُورِبْتُمْ خُرْتُمْ وَ إِنِ اجْتَمَعَ النَّاسُ عَلَى إِمَامٍ طَعَنْتُمْ وَ إِنْ أُجِئْتُمْ إِلَى مُشَاقَّةٍ نَكَصْتُمْ لَا أَبَا لِغَيْرِكُمْ مَا تَنْتَظِرُونَ بِنَصْرِكُمْ وَ الْجِهَادِ عَلَى حَقِّكُمْ الْمَوْتُ أَوِ الذُّلُ لَكُمْ فَوَاللَّهِ لَئِنْ جَاءَ يَومِي- وَ لَيَأْتِيَنِّي- لَيُفَرِّقَنَّ بَيْنِي وَ بَيْنَكُمْ وَ أَنَا لِصُحْبَتِكُمْ قَالٍ وَ بِكُمْ غَيْرُ كَثِيرٍ لِلَّهِ أَنْتُمْ أَ مَا دِينٌ يَجْمَعُكُمْ وَ لَا مَحْمِيَّةً تَشْحَذُكُمْ أَ وَ لَيْسَ عَجَباً أَنَّ مُعَاوِيَةَ يَدْعُو الْجُفَاةَ الطَّغَامَ فَيَتَّبِعُونَهُ عَلَى‏ غَيْرِ مَعُونَةٍ وَ لَا عَطَاءٍ وَ أَنَا أَدْعُوكُمْ- وَ أَنْتُمْ تَرِيكَةُ الْإِسْلَامِ وَ بَقِيَّةُ النَّاسِ- إِلَى الْمَعُونَةِ أَوْ طَائِفَةٍ مِنَ الْعَطَاءِ فَتَتَفَرَّقُونَ عَنِّي وَ تَخْتَلِفُونَ عَلَيَّ إِنَّهُ لَا يَخْرُجُ إِلَيْكُمْ مِنْ أَمْرِي رِضًى فَتَرْضَوْنَهُ وَ لَا سَخَطٌ فَتَجْتَمِعُونَ عَلَيْهِ وَ إِنَّ أَحَبَّ مَا أَنَا لَاقٍ إِلَيَّ الْمَوْتُ قَدْ دَارَسْتُكُمُ الْكِتَابَ وَ فَاتَحْتُكُمُ الْحِجَاجَ وَ عَرَّفْتُكُمْ مَا أَنْكَرْتُمْ وَ سَوَّغْتُكُمْ مَا مَجَجْتُمْ لَوْ كَانَ الْأَعْمَى يَلْحَظُ أَوِ النَّائِمُ يَسْتَيْقِظُ وَ أَقْرِبْ بِقَوْمٍ مِنَ الْجَهْلِ بِاللَّهِ قَائِدُهُمْ مُعَاوِيَةُ وَ مُؤَدِّبُهُمُ ابْنُ النَّابِغَةِ

از خطبه‏هاي آن حضرت است در نكوهش يارانش - خدا را سپاس مي‏گويم بر آنچه - در علم او - گذشته است، و بر هر كاري كه‏ مقدّر داشته است، و بر اين گرفتاري كه با شما دارم - گروهي كه از رفتارشان بيزارم -. اي مردمي كه اگر امر كنم فرمان نمي‏بريد، و اگر - بخوانمتان - پاسخ نمي‏دهيد، اگر فرصت يابيد - در گفتار بيهوده - فرو مي‏مانيد، و اگر با شما بستيزند، سست و ناتوانيد. اگر مردم بر امامي فراهم آيند، سرزنش مي‏كنيد، و اگر ناچار به كاري دشوار در شويد، پاي پس مي‏نهيد. بي‏حميّت مردم انتظار چه مي‏بريد چرا براي ياري برنمي‏خيزيد، و براي گرفتن حقّتان نمي‏ستيزيد. مرگتان رساد، يا خواري بر شما باد به خدا، اگر مرگ من بيايد - و به سر وقتم خواهد آمد - ميان من و شما جدايي مي‏اندازد، حالي كه همنشيني‏تان را خوش نمي‏دارم، و با شما بودن چنان است كه گويي ياوري ندارم. راستي شما چه مردمي هستيد ديني نيست كه فراهمتان آرد غيرتي نداريد تا بر كارتان وادارد شگفت نيست كه معاويه، بي سر و پاهاي پست را مي‏خواند، و آنان پي او مي‏روند، بي‏آنكه بديشان كمكي دهد، يا عطايي رساند، و من شما را - كه اسلام را يادگاريد و مانده مردم - ديندار -، مي‏خوانم تا ياري‏تان دهم، و بهره از عطا مقرّر گردانم، و شما از گرد من مي‏پراكنيد، و آتش مخالفت مرا دامن مي‏زنيد. فرماني از من به شما نمي‏رسد كه نشانه خشنودي باشد و آن را بپسنديد يا نشانه آزردگي و در آن يك سخن باشيد. آنچه بيشتر از هر چيز دوست دارم، و مرا بايد، مرگ است كه به سر وقتم آيد. راه دانستن كتاب خدا را به شما نمودم، و در حجّت را به روي شما گشودم، آنچه را نمي‏شناختيد به شما شناساندم، و دانشي را كه به كامتان فرو نمي‏رفت، جرعه جرعه به شما نوشاندم. اگر بودي كه كور مي‏ديد، و خفته بيدار مي‏گرديد. چه نادان مردمي كه رهبر آنان معاويه باشد و آموزگارشان پسر نابغه

منبع: نهج البلاغه، ترجمه مرحوم محمد دشتی (ره)، 1385، چاپ اول، انتشارات جلوه کمال، خطبه 179