پس از رحلت رسول خدا

امیرالمومنین (ع) در خطبه 5

و من كلام له عليه السلام لما قبض رسول الله صلى الله عليه و اله و خاطبه العباس و أبو سفيان بن حرب في أن يبايعا له بالخلافة - أَيُّهَا النَّاسُ شُقُّوا أَمْوَاجَ الْفِتَنِ بِسُفُنِ النَّجَاةِ وَ عَرِّجُوا عَنْ طَرِيقِ الْمُنَافَرَةِ وَ ضَعُوا تِيجَانَ الْمُفَاخَرَةِ أَفْلَحَ مَنْ نَهَضَ بِجَنَاحٍ أَوِ اسْتَسْلَمَ فَأَرَاحَ مَاءٌ آجن وَ لُقْمَةٌ يغص بِهَا آكِلُهَا وَ مُجْتَنِي الثَّمَرَةِ لِغَيْرِ وَقْتِ إِينَاعِهَا كَالزَّارِعِ بِغَيْرِ أَرْضِهِ فَإِنْ أَقُلْ يَقُولُوا حَرَصَ عَلَى الْمُلْكِ وَ إِنْ أَسْكُتْ يَقُولُوا جَزِعَ مِنَ الْمَوْتِ هَيْهَاتَ بَعْدَ اللَّتَيَّا وَ الَّتِي وَ اللَّهِ لَابْنُ أَبِي طَالِبٍ آنَسُ بِالْمَوْتِ مِنَ الطِّفْلِ بِثَدْيِ أُمِّهِ بَلِ انْدَمَجْتُ عَلَى مَكْنُونِ عِلْمٍ لَوْ بُحْتُ بِهِ لَاضْطَرَبْتُمْ اضْطِرَابَ الْأَرْشِيَةِ فِي الطَّوِيِّ الْبَعِيدَةِ

خطبه‏هاي آن حضرت است امام (ع) اين خطبه را پس از رحلت رسول خدا (ص) خوانده است - عبّاس و ابو سفيان نزد او آمدند، تا با وي به خلافت بيعت كنند. مردم از گردابهاي بلا با كشتي‏هاي نجات برون شويد و به تبار خويش‏ منازيد، و از راه بزرگي فروختن به يك سو رويد كه هر كه با ياوري برخاست روي رستگاري بيند، و گر نه گردن نهد و آسوده نشيند كه - خلافت بدينسان همچون - آبي بدمزه و نادلپذير است، و لقمه‏اي گلوگير، و آن كه ميوه را نارسيده چيند همچون كشاورزي است كه زمين ديگري را براي كشت گزيند. اگر بگويم، گويند خلافت را آزمندانه خواهان است، و اگر خاموش باشم، گويند از مرگ هراسان است، هرگز من و از مرگ ترسيدن پس از آن همه ستيزه و جنگيدن. به خدا سوگند، پسر ابو طالب از مرگ بي‏پژمان است. بيش از آنچه كودك پستان مادر را خواهان است. امّا چيزي مي‏دانم كه بر شما پوشيده است، و گوشتان هرگز ننيوشيده است. اگر بگويم و بشنويد به لرزه در مي‏آييد و ديگر بجاي نمي‏آييد، لرزيدن ريسمان در چاهي ته آن ناپديد.

منبع: نهج البلاغه، ترجمه مرحوم محمد دشتی (ره)، 1385، چاپ اول، انتشارات جلوه کمال، خطبه 5