روش برخورد با دنیا

امیرالمومنین (ع) در حکمت 359

وَ قَالَ عليه السلام - أَيُّهَا النَّاسُ مَتَاعُ الدُّنْيَا حُطَامٌ مُوبِئٌ فَتَجَنَّبُوا مَرْعَاة قُلْعَتُهَا أَحْظَى مِنْ طُمَأْنِينَتِهَا وَ بُلْغَتُهَا أَزْكَى مِنْ ثَرْوَتِهَا حُكِمَ عَلَى مُكْثِريها بِالْفَاقَةِ وَ أُعِينَ مَنْ غَنِيَ عَنْهَا بِالرَّاحَةِ وَ مَنْ رَاقَهُ زِبْرِجُهَا أَعْقَبَتْ نَاظِرِيهِ كَمَهاً وَ مَنِ اسْتَشْعَرَ الشَّعَفَ بِهَا مَلَأَتْ ضَمِيرَهُ أَشْجَاناً لَهُنَّ رَقْصٌ عَلَى سُوَيْدَاءِ قَلْبِهِ هَمٌّ يَشْغَلُهُ وَ هَمٌّ يَحْزُنُهُ كَذَلِكَ حَتَّى يُؤْخَذَ بِكَظَمِهِ فَيُلْقَى بِالْفَضَاءِ مُنْقَطِعاً أَبْهَرَاهُ هَيِّناً عَلَى اللَّهِ فَنَاؤُهُ وَ عَلَى الْإِخْوَانِ إِلْقَاؤُهُ وَ إِنَّمَا يَنْظُرُ الْمُؤْمِنُ إِلَى الدُّنْيَا بِعَيْنِ الِاعْتِبَارِ وَ يَقْتَاتُ مِنْهَا بِبَطْنِ الِاضْطِرَارِ وَ يَسْمَعُ فِيهَا بِأُذُنِ الْمَقْتِ‏ وَ الْإِبْغَاضِ إِنْ قِيلَ أَثْرَى قِيلَ أَكْدَى وَ إِنْ فُرِحَ لَهُ بِالْبَقَاءِ حُزِنَ لَهُ بِالْفَنَاءِ هَذَا وَ لَمْ يَأْتِهِمْ يَوْمٌ فِيهِ يُبْلِسُونَ

(و فرمود:) - مردم خواسته دنيا خرده گياهي است خشك و با آلود كه از آن چراگاه دوري‏تان بايد نمود. دل از آن كندن خوشتر تا به آرام رخت در آن گشادن، و روزي يك روزه برداشتن پاكيزه‏تر تا ثروت آن را روي هم نهادن. آن كه از آن بسيار برداشت به درويشي‏ محكوم است و آن كه خود را بي نياز انگاشت با آسايش مقرون. آن را كه زيور دنيا خوش نمايد كوري‏اش از پي در آيد. و آن كه خود را شيفته دنيا دارد، دنيا درون وي را از اندوه بينبارد، اندوه‏ها در دانه دل او رقصان اندوهيش سرگرم كند و اندوهي نگران تا آن گاه كه گلويش بگيرد و در گوشه‏اي بميرد. رگهايش بريده - اجلش رسيده - نيست كردنش بر خدا آسان و افكندنش - در گور - به عهده برادران. و همانا مرد با ايمان به جهان به ديده عبرت مي‏نگرد، و از آن به اندازه ضرورت مي‏خورد. و در آن - سخن دنيا را - به گوش ناخشنودي و دشمني مي‏شنود. اگر گويند مالدار شد - ديري نگذرد - كه گويند تهيدست گرديد و اگر به بودنش شاد شوند، غمگين گردند كه عمرش به سر رسيد. اين است - حال آدميان - و آنان را نيامده است روزي كه نوميد شوند در آن.

منبع: نهج البلاغه، ترجمه مرحوم محمد دشتی (ره)، 1385، چاپ اول، انتشارات جلوه کمال، حکمت 359