ایام فاطمیه
در تاریخ دقیق شهادت حضرت زهرا اختلاف است و دو قول از میان اقوال مطرح شده در این رابطه قابل اعتنا است؛
ایشان در حدود هفتاد و پنج روز پس از شهادت پیامبر گرامی از دنیا رفتند.
?امام صادق علیه السلام فرمود:
فاطمه به مدت هفتاد و پنج روز پس از پیامبر گرامی زندگی کردند.
?الکافی ج1 ص458
با توجه به اینکه رحلت پیامبر گرامی در 28 صفر واقع شده باید شهادت آن بانوی عزیز در یکی از سه روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه جمادی الاولی واقع شده باشد ( با در نظر گرفتن احتمال تمام یا ناقص بودن ماههای وسط)
?پیام امام امیر المومنین ج8 ص54
ایشان در حدود 95 روز پس از شهادت پیامبر گرامی از دنیا رفتند. طبری شیعی از امام صادق علیه السلام روایت می کند که فرمود:
شهادت فاطمه زهرا در روز سوم جمادی الثانیه بوده است ( پس از گذشت 95 روز از شهادت پیامبر اسلام)
?دلائل الامامه ص13
?بحار الانوار ج43 ص171
علامه مجلسی این روایت را صحیح و معتبر می شمارد
?زاد المعاد ص280
شیخ عباس قمی نیز می نویسد:
اظهر نزد حقیر این است که وفات آن حضرت در روز سوم جمادی الثانیه واقع شده است ( پس از گذشت 95 روز از شهادت پیامبر اسلام) که مختار جمعی از بزرگان شیعه نیز بر همین قول است.
?مسار الشیعه ص54
?مصباح کفعمی ص522
?تاریخ الموالید ص98
?مصباح کفعمی ص522
?اعلام الوری ج1 ص300
پس بقای آن حضرت بعد از پدر بزرگوارشان نود و پنج روز بوده است
?کشف الغمه ج1 ص503
?الذریه الطاهره ص151
?اعلام الوری ج1 ص300
به نقل از منتهی الامال ، شیخ عباس قمی، ج1 ص332
از این دو بیان وجه اختلاف روشن می شود که در روایتی شهادت ایشان هفتاد و پنج روز پس از پیامبر گفته شده است و در روایتی که علمای قابل توجهی به آن عمل کرده اند شهادت ایشان نود و پنج روز پس از پیامبر بیان شده است.
علامه مجلسی می نویسد:
روایت نود و پنج روز با روایت هفتاد و پنج روز منافات دارد اما از آنجایی که روایت نود و پنج روز مشهور و معتبر است واجب است که به آن عمل شود و عزاداری حضرت زهرا موافق آن صورت گیرد.
?زاد المعاد ص280
برخی می گویند وجه اختلاف در تاریخ شهادت ایشان از این جهت است که در صدر اسلام رسم الخط بیشتر به صورت بدون نقطه و اعراب بود و از آنجا که لفظ « تسعین» ( نود) و « سبعین» ( هفتاد) از جهت شکل کلمه یکسان است و تنها با نقطه گذاری متفاوت می شود چه بسا این اختلاف ایجاد شده است که مراد روایت امام صادق هفتاد و پنج روز بوده است یا نود و پنج روز اما بر حسب سایر قرائن و مشهور علما و این که در روایتی گفته شده است که شهادت ایشان روز سوم جمادی الثانیه یعنی پس از گذشت حدود نود و پنج روز از شهادت پیامبر بوده است نتیجه گیری می شود که مراد روایت امام صادق نود و پنج روز بوده است نه هفتاد و پنج روز اگر چه موافق احتیاط آن است که به هر دو قول در تاریخ شهادت حضرت زهرا عمل شود چنان که مرسوم نیز چنین است.
اما در اينكه چند روز بايد مومنين عزادار باشند حدیثی نداريم، اما در روايات آمده است مومنين در شادي ما شاد و در عزاي ما عزادار باشيد.
امام‌رضا(عليه السلام) به ريان‌بن‌شبيب فرمود:
اِن سَركَ اَن تَكُونَ مَعَنا فِي‌الدرَجاتِ العُلي مِنَ الجَنانِ فَاحزَن لِحُزنِنا وافرَحَ لِفَرحِنا. عيون‌اخبار الرضا، ج۱، ص۳۰۰.
اگر دوست‌داري در درجات عالي‌بهشت، همراه ما باشي، محزون‌باش به‌حزن‌ما و خوشحال‌باش‌براي‌شادي‌ما.
اميرالمومنين علي (عليه السلام) نيز مي‌فرمايد:
إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَي اطَّلَعَ إِلَي الْأَرْضِ فَاخْتَارَنَا وَ اخْتَارَ لَنَا شِيعَهً يَنْصُرُونَنَا وَ يَفْرَحُونَ لِفَرَحِنَا وَ يَحْزَنُونَ لِحُزْنِنَا وَ يَبْذُلُونَ أَمْوَالَهُمْ وَ أَنْفُسَهُمْ فِينَا أُولَئِكَ مِنَّا وَ إِلَيْنَا
خداوند تبارك و تعالي به زمين نظر كرد و ما را برگزيد و شيعيان ما را براي ما برگزيد كه ما را كمك كرده به سرور ما مسرور و به غم ما محزون هستند و اموال و جانشان را در راه ما نثار مي‌كنند آنان از ما بوده و به سوي ما خواهند آمد.خصال، ج ۲-ص ۶۳۵/بحار الانوار جلد۴۴ ص۲۷۸.
نظر مراجع عظام تقلید در تعداد روز برای عزاداری اینست كه رعايت عرف متشرعه بشود. معروف سه روز ۱۳ و ۱۴ و ۱۵ جمادی الاول و سه روز ۱و ۲ و ۳ جمادی الثانی است. كه همواره بين اهل ولا معروف و متداول بوده است. البته در برخي از شهر ها و مناطق، مومنين فاطميه اول را پنج روز و فاطميه دوم را نیز پنج روز به اقامه عزا می پردازند که بسیار پسندیده و مورد سفارش هست. در برخی مناطق دیگر نیز، مراسم عزاداری حضرت فاطمه از فاطمیه اول شروع شده و تا فاطمیه دوم ادامه می‌یابد.
استفتا از دفتر ایت الله خامنه ای (زید عزه)
س: چه روزهایی به عنوان ایام فاطمیه (سلام الله علیها) رعایت شود؟
ج) مناسب است روز شهادت (۱۳ جمادی الاول و ۳ جمادی الثانی) و یکی دو روز قبل و بعد از آن را به عنوان ایام حزن و عزای صدیقه کبری (سلام الله علیها) مراعات کنند.
✅ رعایت ادب عزاداری در این ایام زمینه توفیقات و عنایات ویژه معصومین علیهم السلام را انشاالله بدنبال خواهد داشت.
