علت آمدن اسم اشاره مفرد مونث (هذه) در آیه ی 120 سوره مبارکه هود

خداوند متعال در آیه ی 120 سوره ی مبارکه ی هود می فرماید:

« وَ کُلَّاً نَّقُصَّ عَلَیکَ مِن اَنبَاءِ الرُّسُلِ مَا نُثَبِّتُ بِهِ فُوادَکَ وَ جَاءَکَ فِی هذه الحَقُّ وَ مَوعِظَهٌ وَ ذِکری لِلمُومِنینَ :

ما از هر یک از سر گذشت های انبیاء برای تو بازگو کردیم. تا به وسیله ی آن، قلبت را آرامش بخشیم. و در این (اخبار و سرگذشتها) ، برای تو حق ، و برای مومنان موعظه و تذکر آمده است.»

بنا بر آیه ی مذکور، چرا قبل از واژه ی « الحَق»، که مفرد مذکر است، اسم اشاره ی مفرد مونث (هذه) به کار رفته است؟؟؟؟

بسم الله الرحمن الرحیم: جار الله زمخشری در تفسیر گران قدر کشاف مرجع اسم اشاره را سوره در نظر گرفته است: « وَ جاءَكَ فِي هذِهِ الْحَقُّ أى في هذه السورة» (کشاف، ج 2 ص 439، دار الکتب العربی 1407 ه.ق) بنا به این تقدیر دیگر نیاز ی به این نیست که بحث از انباء به میان آورده شود. و مطلب اراه شده توسط خانم شفی زاده بر اساس دیدگاه ابوحیان اندلسی در این آیه است که عنوان میدارد اسم اشاره مذکور به انباء بازگشت دارد: «و الإشارة بقوله: في هذه، إلى أنباء الرسل‏» (بحر المحیط، ج 6 ص 229، دار الفکر 1420 ه.ق) در همین کتاب عنوان دشده است ابن عباس و جمهور مفسرین هذه در این آیه را به سوره و آیات قصص امم در آن آمده است مرجوع میدانند: «الإشارة إلى السورة و الآيات التي فيها تذكر قصص الأمم‏» (همان) علامه طباطبائی نیز این معنا را در تفسیر خود تقویت مینمایند (المیزان، ج 11 ص 95 جامعه مدرسین، 1376ش)

چون مرجع اسم اشاره ی (هذه) در این آیه، واژه ی (اَنباء) به معنای (خبرها، سرگذشتها) است. و چون واژه ی ( اَنباء)، جمع غیر عاقل است، طبق قواعد نحوی عربی، باید برای آن، اسم اشاره ی مفرد مونث (هذه) به کار ببریم.

در حقیقت، در این آیه ی قرآنی، به دلیل صراحت مفهوم، بنابر آرایه ی ادبی ایجاز، واژه ی (اَنباء)، را برای بار دوم، به کار نبرده است.

پس، اصلِ جمله این بوده است: « فی هذه الانباءِ الحَقُّ: در این سرگذشتها، حق به تو رسیده است.» . که واژه ی (الانباء)، از جمله، حذف شده است.