عوامل استحکام دین و دنیا

امیرالمومنین (ع) در حکمت 364

وَ قَالَ عليه السلام لِجَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْأَنْصَارِيِّ - (يَا جَابِرُ) قِوَامُ الدِّينِ وَ الدُّنْيَا بِأَرْبَعَةٍ عَالِمٍ مُسْتَعْمِلٍ عِلْمَهُ وَ جَاهِلٍ لَا يَسْتَنْكِفُ أَنْ يَتَعَلَّمَ وَ جَوَادٍ لَا يَبْخَلُ بِمَعْرُوفِهِ وَ فَقِيرٍ لَا يَبِيعُ آخِرَتَهُ بِدُنْيَاهُ فَإِذَا ضَيَّعَ الْعَالِمُ عِلْمَهُ اسْتَنْكَفَ الْجَاهِلُ أَنْ يَتَعَلَّمَ وَ إِذَا بَخِلَ الْغَنِيُّ بِمَعْرُوفِهِ بَاعَ الْفَقِيرُ آخِرَتَهُ بِدُنْيَاهُ (يَا جَابِرُ) مَنْ كَثُرَتْ نِعَمُ اللَّهِ عَلَيْهِ كَثُرَتْ حَوَائِجُ النَّاسِ إِلَيْهِ فَمَنْ قَامَ لِلَّهِ فِيهَا بِمَا يَجِبُ عَرَّضَهَا لِلدَّوَامِ وَ الْبَقَاءِ وَ مَنْ لَمْ يَقُمْ فِيهَا بِمَا يَجِبُ عَرَّضَهَا لِلزَّوَالِ وَ الْفَنَاءِ

(و جابر پسر عبد اللّه انصاري را فرمود:) - جابر دنيا به چهار چيز برپاست: دانايي كه دانش خود را به كار برد، و ناداني كه از آموختن سرباز نزند و بخشنده‏اي كه در بخشش خود بخل نكند، و درويشي كه آخرت خويش را به دنياي خود نفروشد. پس اگر دانشمند دانش خود را تباه سازد نادان به آموختن نپردازد، و اگر توانگر در بخشش خويش بخل ورزد درويش آخرتش را به دنيا در بازد. 428 جابر آن كه نعمت خدا بر او بسيار بود نياز مردمان بدو بسيار بود. پس هر كه در آن نعمتها براي خدا كار كند خدا نعمتها را براي وي پايدار كند. و آن كه آن را چنانكه واجب است به مصرف نرساند، نعمت او را ببرد و نيست گرداند.

منبع: نهج البلاغه، ترجمه مرحوم محمد دشتی (ره)، 1385، چاپ اول، انتشارات جلوه کمال، حکمت 364