در زبان عربی، مبحثی با عنوان «اسم جنس» داریم. که آن بر نوع و جنس چیزی دلالت می کند. که معمولا اول آن، «ال» استغراق می آید.
مثلا: وقتی می گوییم: الانسان، منظور کل مجموعه ی انسان هاست. با هر نژادی که باشند: سفید، سیاه، مرد، زن، بچه، پیر، زشت، زیبا و ....
حال سوالات این گونه مطرح هستند که:
اسم جنس جمعی چیست؟
تعریف اسم جنس جمعی:
لفظی است که معنای جمع را دارد و اگر به آخر آن، تاء تانیث یا یّ اضافه کنیم، مفرد می شود.
**مثال) برای تاء تانیث:**
1. کَلِم ، که اسم جنس جمعی است و به معنای کلمات یا سخن هاست. و کلمه که با تاء تانیث آمده، مفرد است و به معنای یک سخن است.
2. شَجَر ،که اسم جنس جمعی است و به معنای درخت هاست. و شَجَرَه که با تاء تانیث آمده، مفرد است و به معنای یک درخت است.
3. نَجم ،که اسم جنس جمعی است و به معنای ستاره هاست. و نَجمه که با تاء تانیث آمده، مفرد است و به معنای یک ستاره است.
نکته ی استثنایی) گاهی با اضافه کردن تاء تانیث به آخر کلمه ای، آن کلمه بر جمع دلالت می کند. و در این صورت، اسم جنس جمعی محسوب نمی شود.
مثال) کَم ء مفرد است و به معنای یک قارچ است، اما با اضافه شدن تاء تانیث به آخرش (کَماه) جمع می شود و معنای قارچ ها می دهد.
**مثال) برای یّ:**
1. عَرَب که معنای عربها را می دهد و اسم جنس جمعی به شمار می آید، با اضافه شدن یّ به آخرش، می شود عربیّ، که مفرد است و معنای یک نفر عرب می دهد.
در پاسخ به سوال دوم که آیا اسم جنس جمعی قسم مستقلی است یا زیرمجموعه ی جمع مکسر است؟
باید گفت:
بنا بر نظر عباس حسن مصنف نحو وافی، اسم جنس جمعی، جمع مکسر به شمار می رود.
