سلام بر شما دوست عزیز
جواب سوالات شما به ترتیب چنین است:
1.بله، تعریف شما از فعل ماضی و مضارع درست بود. اما کامل نبود.
نشانه های فعل ماضی:
- به زمان گذشته دلالت می کند.
-14 ساخت (صیغه) دارد.
- فرمول فعل ماضی: ریشه ی سه حرفی فعل + ضمیر متصل به فعل.
نکته) البته ممکن است در آخر فعل ماضی هیچ ضمیری اضافه نگردد.
مثال) ذَهَبا : رفتند. (ذَهَبَ «ریشه سه حرفی فعل» + ا «ضمیر متصل» )
مثال) خَرَجُوا : خارج شدند. (حَرَجَ «ریشه سه حرفی فعل» + وا «ضمیر متصل» )
مثال) دَخَلتُم : واخل شدید. (دَخَلَ «ریشه سه حرفی فعل» + تُم «ضمیر متصل» )
مثال) رَجَعنا: بازگشتیم. (رَجَعَ «ریشه سه حرفی فعل» + نا «ضمیر متصل» )
مثال) قَرَأَ : خواند. (رَجَعَ «ریشه سه حرفی فعل» + «ضمیر متصل» ندارد)
نشانه های فعل مضارع:
- به زمان حال و آینده دلالت می کند. یعنی در ترجمه معمولا «می» یا «ب» می گیرد.
-14 ساخت (صیغه) دارد.
- فرمول فعل مضارع: یکی از حروف ( ت، ی، ن، أَ) + ریشه ی سه حرفی فعل + ضمیر متصل به فعل.
نکته) البته ممکن است در آخر فعل مضارع هیچ ضمیری اضافه نگردد.
مثال) یَذهَبانِ : می روند. (ی + ذَهَبَ «ریشه سه حرفی فعل» + انِ«ضمیر متصل» )
مثال) تَخرُجُونَ : خارج می شوید. (تَ + حَرَجَ «ریشه سه حرفی فعل» + ونَ «ضمیر متصل» )
مثال) أَدخُلُ: داخل می شوم. (أَ + دَخَلَ «ریشه سه حرفی فعل» +«ضمیر متصل» ندارد)
مثال) نَرجِعُ: بازمی گردیم. (نَ + رَجَعَ «ریشه سه حرفی فعل» + «ضمیر متصل» ندارد)
2.بن ماضی و بن مضارع فعل ، در زبان عربی معنایی ندارد. زیرا یک فعل در زبان عربی، معمولا متشکل از یک ریشه ی 3 حرفی است. و این خود ما هستیم که آن ریشه را با اضافه کردن ضمایر و غیره، به اول و آخرش، ماضی یا مضارع می کنیم.
مثال) اگر ریشه ی سه حرفی فعل «کَتَبَ: نوشت» را به ما بدهند، هم می توانیم از آن، فعل ماضی بسازیم و هم می توانیم با آن، فعل مضارع بسازیم.
3.بله، امکان دارد که یک فعل ماضی را مضارع کرد و برعکس. بدین شکل که:
ابتدا باید ریشه ی سه حرفی فعل داده شده را بیابیم.
سپس، صیغه ی فعل داده شده را پیدا کنیم و فعل را به همان صیغه، در قالب ماضی یا مضارع بسازیم.
مثال) صَعِدتُمَا (بالا رفتید).
می دانیم که فعل مذکور، با توجه به ساختارش که از یک ریشه ی فعلی (صَعِدَ) و یک ضمیر (تُمَا) ساخته شده است، یک فعل ماضی می باشد.
اکنون اگر بخواهیم همین فعل را مضارع کنیم؛
اول می یابیم ریشه ی این فعل، (صَعِدَ) است.
سپس می بینیم صیغه ی آن، دوم شخص جمع (انتما: شما) است.
پس با ریشه ی (صعد) در صیغه ی دوم شخص جمع، فعل مضارع می سازیم : تَصعَدَانِ: بالا می روید.