آیا در دین اسلام، واجبات ارزش بیشتری دارند یا مستحبات؟

با عرض پوزش از ساحت عزیزان و بزرگواران فعال در حوزه دین و فقه اسلامی. حقیر سابقا بارها در مورد اهمیت واجبات نسبت به مستحبات مطالعاتی داشته ام و همانطور که از لفظ «واجب» استفاده می کنیم، خب طبیعتا بدان معنیست که در دین اسلام، اعمال واجب از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.

خب بیاید برای یک بار هم از یک سمت دیگری به مسئله نگاه کنیم. هدف دین چیست؟ اکمال مکارم اخلاق. پس دین آمده تا از ما انسان های بهتری بسازد. سوالی که اینجا بوجود می آیند این است که آیا مستحبات از منظر انسانست ارزش مند تر نیستند؟

عمل مستحبی همچون «کمک کردن به هم نوع» را با یک عمل واجب همچون «روزه گرفتن» مقایسه کنید، آیا در واقعیت (در جامعه ای که داریم در آن زندگی می کنیم)، کدام بیشتر مثمرثمر واقع می شود؟ در دنیای غرب شاید هیچ کس نماز را اقامه نکند، ولی به همان نسبت پشت سر برادر دینی خود نیز نزد دیگران سخن نمی گوید. به عبارتی، مستحبات و توصیه های مواکد دین اسلام بخشی از فرهنگ بعضی کشورهایست که گاها بی دین هستند؛ و میبینیم که شاید در مجموع آن کشور مردمان بهتری دارد. پس دینی که ما داریم، با این همه تاکید به واجبات، چه نتیجه ای را به ارمغان آورده است؟ آیا بهتر نیست بجای گرسنگی هایی که در ایام رمضان تحمل می کنیم و که برای بنده شخصا هیچ سود و منفعتی تا به الان نداشته است، کمی حول موضوعات انسانیت و اخلاقی تمرکز کنیم؟

من فکر می کنم کسی که نماز ندارد، ولی پایند اصول اخلاقیست، نگرشی زیبا به جهان هستی دارد، تمایل به کمک به هم نوع خود را دارد بسیار فرد ارزشمندتریست به نسبت فردی که صرفا نماز را اقامه می کند و معتقدست که دین دار است؛ چرا که واجبات را بجا می آورد.

پس نتیجه ی تئوری بنده این است که این نقصانی در دین است که چرا مواردی که از اهمیت کمتری برخوردار هستند را «واجب» اعلام کرده و مسائلی که در عمل بیشتر مورد سازش و تکامل فردی/اجتماعی هستند را جزو «مستحبات و توصیه ها» در نظر گرفته است. لطفا در این مورد مقداری بحث کنید و بفرمایید که آیا تئوری بنده اشکال دارد یا با آن موافق هستید؟

علیک السلام

اولا باید دید ایا تناقض و تعارضی بین واجبات و مستحبات هست و ایا این چیزایی که توی سوال اومده واجب اند یا مستحب. نماز و روزه و حج واجب اند کمک به مستضعفین هم مستحب ؟ خیر فروعات دینی و واجبات دیگری نیز داریم که ان ها هم اهمیتی هم پای نماز دارند مثل زکات و خمس .تا جایی که هر جا سخن از نماز امده در قران بعد حرف زکات شده. اما خمس و زکات اگر کسی بشناسه مصارف اونارو میفهمه که ابتداً کمک به مستضعفین و فقراست.

خب بحث بعد اینه که اهمیت نماز چرا بیش تر از دیگر واجبات و مستحبات هست. نماز ستون دین و اهم مهمات است. این عبادت شامل دیگر عبادات میشه ولی نماز مهم ترین راه عبادت چون نزدیک ترین زمانی هست که فرد با خالق ارتباط برقرار میکنه و همینطور این نماز زنده نگهدارنده دین هست.

در بحث روزه توی سوال اشکال شده که تاثیری نداره بله روزه ای که سحر ادم تا حلق بخوره و افطارم هم همینطور و زیر کولر گازی بشینه اثری نداره .اصل فلسفه روزه اینه که ادم نفسش رو رام کنه با نخوردن غذا و دوری از برخی از لذت ها و همینطور دوری از گناه .این روزه اثری دیگه ای هم داره میتونید گرسنگی و سختی که فقرا میکشن لمس کنید و بفهمید اینا خیلی مهمه . اما در کل.

باید گفت هیچ تعارضی بین واجبات و مستحبات نیست.و جامعه غرب درسته که میگیم پیشرفته و مدرن و در سطح پایین با اخلاق هستند ولی این اخلاق اجتماعی یک اخلاقی هست که توی مکتب عرفانی اخلاقی بهش میگن اخلاق دنیوی یعنی اونا براشون جا افتاده با انجام این رفتار کار روزمرشون بهتر راه میافته. یا مثلا اگر خوش اخلاق باشند بیش تر فروش میکنند. اما اصل اخلاق یه عبادت هست و یک ملکه راسخه روحانی نه این چیزا .شما توجه کنید امار تجاوز پدرها به دخترانشون توی امریکا و یا چیزهای دیگه رو که به انحطاط فرهنگی اونا برسید. وقتی جامعه شناسای غربی دوباره نشستند و دارند نظریه جدید برای فرهنگ میدند یعنی جامعه اون ها رو به تباهی هست.

 عبادت و پرستش علاوه براینکه نیاز فطری بشر است ، راز آفرینش انسان نیز عبادت است و ماخلقت الجن و الانس الا لیعبدون (همانا جن و انس را نیافریدیم مگر برای اینکه مرا پرستش کنند )  عبادت یک پیمان الهی است که انسان در روز ازل با خدای خود پیمان عبودیت بسته است الم اعهدالیکم یا بنی ان لاتعبد و الشیطان انه لکم عدو مبین ،و ان اعبدونی هذا صراط مستقیم . (ای بنی آدم ، آیا من با شما پیمان نبستم که شیطان را پرستش نکنید و مرا پرستش کنید که راه راست است و شما را به سعادت می رساند .) عبادت ماموریت انسان است .

وما امروا الا لیعبدوا الله مخلصین له الدین ....؟ ( آیا مامور نشدید که فقط خدا را خالصانه پرستش کنید ) اکنون که روشن شد عبادت و پرستش از غرایز ذاتی و از نیازهای  فطری انسان است جایگاه نماز در پرستش و عبودیت روشن می شود : نماز عالی ترین تجلی پرستش و عبادت است ، زیرا پرستش یا قولی است یا عملی . و نماز هر دو را  در بر دارد چون اذکار نماز مانند قرائت حمد و سوره ، ذکر رکوع و سجود و تشهد عبادت قولی است و قیام و رکوع و سجود عبادت عملی است نماز رفیع ترین و با اهمیت ترین جایگاه را در عبادات دارد  و در راس آنها می باشد نماز منبع تغذیه روح انسان وامداد الهی است

انسان با نماز می تواند قوت بگیرد و انرژی در جهت نیل به کمالات حاصل کند . واستعینوا و بالصبر  الصلاه.... (از نماز استمداد کنید ...) کسی که می خواهد یک مسلمان واقعی و مجاهد نیرومند باشد باید نماز خوان خالص و مخلص باشد علی (ع) در آخرین وصایایش که در واپسین لحظات عمر آن حضرت بود فرمود: الله الله فی الصلوه فانها عمود دینکم : ( خدا را خدا را ، درباره نماز که نماز استوانه خیمه دین شماست امام صادق(ع) در آخرین نفس های عمر با برکت خویش فرمودند : لن تنال شفاعتنا مستخفا بالصلاه (هرگز شفاعت ما به مردمی که نماز را سبک بشمارند، خواهد رسید ) . نماز بنیان اعتقادی انسان را به مبداء و معاد تقویت می کند . از حضرت علی (ع) سئوال شد : چرا ما دوبار سجده می کنیم . امیر مومنان (ع) این آیه را خواند : منها خلقناکم و فیها نعیدکم و منها نخرجکم تاره اخری . یعنی سجده یاد آور قیامت و صحنه محشر و مبعوث شدن انسان است .

شخصی از امام صادق (ع) پرسید : برترین چیزهایی که بندگان با آن به پروردگارشان تقرب می جویند و نزدیک می شوند چیست ، حضرت فرمودند : بعد از معرفت و شناخت (خداوند متعال ) من بهتر از نماز نمی دانم . و همین اهمیت نماز است که نسبت به کوتاهی به آن شدیدا نهی شده است از رسول اکرم (ص) روایت شده که فرمود: مبادا  نماز خود را ضایع سازید ، زیرا هرکس که نماز خود را ضایع نماید خدا او را با قارون و فرعون و هامان محشور نماید ، و برخدا حق است که او را با منافقان در آتش افکند ، پس وای برکسی که بر نماز خود مواظبت و نگهبانی ننماید .

_جواب سوال: بازم موضوع خلط شد . بنده گفتم غیبت و دروغ و ریا و... گناه هست و ترک گناه واجب پس این ها نه تنها اخلاق اند بلکه احکام تکلیفی اند .

خب نظر شما و نظر بنده مهم نیست مهم نظر شارع مقدس که علم و حکمت و عدل مطلق هست و از تمام ابعاد وجودی انسان باخبره . علاوه بر این نماز انسان ساز و اخلاق ساز هست به طوری که ان صلاه تنهی عن الفحشا و المنکر و لذکرالله الاکبر. یعنی نماز ابتدا انسان در راه راست میبره(اگر صحیح و اون طور که باید خوانده شود) یعنی راهی که اعتقاد و اخلاق و احکام توش هست و دین ادم صحیح میشه و در وهله بعد یاد خدا و عبادت هست ایه رو توجه کنید که تنهی عن الفحشا و المنکر رو مقدم کرده بر لذکر الله الاکبر

اگر نماز ادم درست باشه هیچ گناه و هیچ خطایی رخ نمیده و جامعه جامعه الهی و دینی میشه و اخلاق فراگیر.میشود.

پس خلقیات عالیه ما هم.در گرو انجام دادم.صحیح(هم شرط صحت و هم شرط کمال) واجباتی مثل نماز است.

همونطور که آیت الله قاضی فرمودند که دنیا میخواهی نماز اول وقت ، اخرت میخواهی نماز اول وقت

یه نکته مهم اینه که اسلام میخواهد در درجه اول خودسازی و تهذیب هر شخص است.که با انسان متعهد و مومن، جامعه ای الهی و مطابق دستور ها شکل میگیره

حدیث است که امام صادق(علیه السلام) فرمود: « هر کس دوست دارد بداند نمازش قبول شده یا نه ببیند که آیا نمازش او را از گناه و زشتی باز داشته یا نه، پس هر قدر که نمازش او را از گناه بازداشته به همان اندازه نمازش قبول شده است.»

و طبیعی است که با رفتن صفات زشت صفات‌ پسندیده مانند خوش رویی و خوش خلقی و‌‌‌‌... در انسان پدیدار میشود.

پس نماز به مانند کارنامه انسان است تا انسان بداند که آیا دچار رذائل اخلاقی شده یا فردی صالح؟؟

با سلام،

لطفا فراموش نکنید که کسی که عباداتش بر رفتارش با مردم تاثیر مثبت نذاره؛ نشانه ی ضعف نماز خوندن فرده. همون طور که خوارج و داعشی ها هم نماز میخونن و هم سر میبرند! نکته بعد این که کسی که رابطه ی خودشو نتونه با خدای خودش درست کنه، این ظرفیت درونش به کمال و بلوغ نمیرسه همون طور که در آیه ۲ و ۳ سوره غاشیه اشاره.

سلام ،در اسلام اول اعتقادات است بعد اخلاق بعد احکام عملی مثل نماز و روزه و غیره