وصف پيامبر و بيان دلاورى

امیرالمومنین (ع) در خطبه 105

و من خطبة له عليه السلام - الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي شَرَعَ الْإِسْلَامَ فَسَهَّلَ شَرَائِعَهُ لِمَنْ وَرَدَهُ وَ أَعَزَّ أَرْكَانَهُ عَلَى مَنْ غَالَبَهُ فَجَعَلَهُ أَمْناً لِمَنْ عَلِقَهُ وَ سِلْماً لِمَنْ دَخَلَهُ وَ بُرْهَاناً لِمَنْ تَكَلَّمَ بِهِ وَ شَاهِداً لِمَنْ خَاصَمَ بِهِ وَ نُوراً لِمَنِ اسْتَضَاءَ بِهِ وَ فَهْماً لِمَنْ عَقَلَ وَ لُبّاً لِمَنْ تَدَبَّرَ وَ آيَةً لِمَنْ تَوَسَّمَ وَ تَبْصِرَةً لِمَنْ عَزَمَ وَ عِبْرَةً لِمَنِ اتَّعَظَ وَ نَجَاةً لِمَنْ صَدَّقَ وَ ثِقَةً لِمَنْ تَوَكَّلَ وَ رَاحَةً لِمَنْ فَوَّضَ وَ جُنَّةً لِمَنْ صَبَرَ فَهُوَ أَبْلَجُ الْمَنَاهِجِ وَ أَوْضَحُ الْوَلَائِجِ مُشْرِفُ الْمَنَارِ مُشْرِقُ الْجَوَادِّ مُضِي‏ءُ الْمَصَابِيحِ كَرِيمُ الْمِضْمَارِ رَفِيعُ الْغَايَةِ جَامِعُ الْحَلْبَةِ مُتَنَافَسُ السُّبْقَةِ شَرِيفُ الْفُرْسَانِ التَّصْدِيقُ مِنْهَاجُهُ وَ الصَّالِحَاتُ مَنَارُهُ وَ الْمَوْتُ غَايَتُهُ وَ الدُّنْيَا مِضْمَارُهُ وَ الْقِيَامَةُ حَلْبَتُهُ وَ الْجَنَّةُ سُبْقَتُهُ منها في ذكر النبي صلى الله عليه واله حَتَّى أَوْرَى قَبَساً لِقَابِسٍ وَ أَنَارَ عَلَماً لِحَابِسٍ فَهُوَ أَمِينُكَ الْمَأْمُونُ وَ شَهِيدُكَ يَوْمَ الدِّينِ وَ بَعِيثُكَ نِعْمَةً وَ رَسُولُكَ بِالْحَقِّ رَحْمَةً اللَّهُمَّ اقْسِمْ لَهُ مَقْسَماً مِنْ عَدْلِكَ وَ اجْزِهِ مُضَاعَفَاتِ الْخَيْرِ مِنْ فَضْلِكَ اللَّهُمَّ أَعْلِ عَلَى بِنَاءِ الْبَانِينَ بِنَاءَهُ وَ اكْرِمْ لَدَيْكَ نُزُلَهُ وَ شَرِّفْ عِنْدَكَ مَنْزِلَتَهُ وَ آتِهِ الْوَسِيلَةَ وَ أَعْطِهِ السَّنَاءَ وَ الْفَضِيلَةَ وَ احْشُرْنَا فِي زُمْرَتِهِ‏ غَيْرَ خَزَايَا وَ لَا نَادِمِينَ وَ لَا نَاكِبِينَ وَ لَا نَاكِثِينَ وَ لَا ضَالِّينَ وَ لَا مُضِلِّينَ وَ لَا مَفْتُونِينَ و قد مضى هذا الكلام فيما تقدم إلا أننا كررناه هاهنا لما في الروايتين من الاختلاف و منها في خطاب أصحابه وَ قَدْ بَلَغْتُمْ مِنْ كَرَامَةِ اللَّهِ تَعَالَى لَكُمْ مَنْزِلَةً تُكْرَمُ بِهَا إِمَاؤُكُمْ وَ تُوصَلُ بِهَا جِيرَانُكُمْ وَ يُعَظِّمُكُمْ مَنْ لَا فَضْلَ لَكُمْ عَلَيْهِ وَ لَا يَدَ لَكُمْ عِنْدَهُ وَ يَهَابُكُمْ مَنْ لَا يَخَافُ لَكُمْ سَطْوَةً وَ لَا لَكُمْ عَلَيْهِ إِمْرَةٌ وَ قَدْ تَرَوْنَ عُهُودَ اللَّهِ مَنْقُوضَةً فَلَا تَغْضَبُونَ وَ أَنْتُمْ لِنَقْضِ ذِمَمِ آبَائِكُمْ تَأْنَفُونَ وَ كَانَتْ أُمُورُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ تَرِدُ وَ عَنْكُمْ تَصْدُرُ وَ إِلَيْكُمْ تَرْجِعُ فَمَكَّنْتُمُ الظَّلَمَةَ مِنْ مَنْزِلَتِكُمْ وَ أَلْقَيْتُمْ إِلَيْهِمْ أَزِمَّتَكُمْ وَ أَسْلَمْتُمْ أُمُورَ اللَّهِ فِي أَيْدِيهِمْ يَعْمَلُونَ بِالشُّبُهَاتِ وَ يَسِيرُونَ فِي الشَّهَوَاتِ وَ أَيْمُ اللَّهِ لَوْ فَرَّقُوكُمْ تَحْتَ كُلِّ كَوْكَبٍ لَجَمَعَكُمُ اللَّهُ لِشَرِّ يَوْمٍ لَهُمْ

از خطبه‏هاي آن حضرت است - سپاس خداي را، كه راه اسلام را گشود و در آمدن به آبشخورهاي آن را بر تشنگان آن آسان فرمود، و اركان آن را استوار ساخت تا كس با آن چيرگي نتواند، و نستيزد، و آن را اماني ساخت براي كسي كه بدان در آويزد، و آرامش براي آن كه در آن در آيد، و برهان كسي كه بدان زبان گشايد. و هر كه بدان دادخواهي كند، گواه آن است، و براي آن كه از آن روشني خواهد نوري درخشان است. و فهم است آن را كه فهميد، و خرد است براي كسي كه انديشيد، و نشان براي آن كه نشانه طلبيد، و بينايي براي آن كه در كار كوشيد، و عبرت براي كسي كه پند پذيرفت، و نجات كسي كه تصديق آن گفت. تكيه گاه آن كه بر آن اعتماد داشت، و آسايش كسي كه كار را - بدان - واگذاشت، و نگاهبان آن كه خود را - از گناه - بازداشت. روشنتر راه و پديدار، درون آن آشكار، نشانه‏هاي آن بر بلند جاي پديدار. جاده‏هاي آن نمايان، چراغهاي آن روشن و رخشان. مسابقت جاي آن پاكيزه و والا، نهايت مسابقت بلند و بالا. چابكسواران را فراهم آرنده و هر يك آنان، بر سر پاداش بر ديگري پيشي گيرنده. سواركاران آن بزرگ مرتبت و ارزنده. راه روشن آن تصديق آوردن است و نشانه‏هاي آن كار نيك كردن. مرگ، پايان مدّت، و دنيا، جاي مسابقت، و جاي فراهم آمدن، قيامت، و پاداش مسابقت، جنّت. از اين خطبه است در ذكر پيامبر (ص): تا آنكه شعله‏اي افروخت كه جوينده، بدان چراغ دانش بيفروزد، و نشان راه را بر پا كرد تا گمراه، ديده بدان دوزد. پس او امين توست و مورد اعتماد، و گواه تو بر امّت در روز معاد، و انگيخته تو و موجب نعمت، و فرستاده بر حقّ تو، و آيت رحمت. خدايا بهره او ساز نصيبي از عدل خود، و پاداش نيك و فراوان از فضل خود. خدايا بناي دين او را از آنچه ديگران بر آورده‏اند، عالي‏تر ساز، و خوان اكرام او را نزد خود هر چه گراميتر ساز، و رتبت او را نزد خود بيفزا، و قرب وسيلت، و بلندي قدر و فضيلتش عطا فرما. و ما را با او محشور كن چنانكه نه زيانكار باشيم و نه پشيمان، نه دور از راه حق، و نه شكننده پيمان، نه گمراه نه گمراه كننده ديگران، و نه فريفته هواي نفس و شيطان. (اين سخنان پيش از اين گذشت، ولي ما آن را دوباره اينجا آورديم چه در دو روايت اختلاف است.) از اين خطبه است كه خطاب به اصحاب خود فرمايد: از كرامت پروردگار به جايي رسيديد كه كنيزان شما را حرمت مي‏گذارند و همسايگان شما را ارجمند مي‏شمارند. آن كه پايه او با شما يكي است و حقّ نعمتي از شما برگردن او نيست بزرگتان مي‏دارد. و آن كه از حمله شما ايمن است و شما را بر او فرماني نيست، از شما بيم دارد. و شما پيمانهاي خدا را شكسته مي‏بينيد و خشم نمي‏گيريد، حالي كه ننگ شكستن پيمانهاي پدرانتان را نمي‏پذيريد. داوري در احكام خدا را نزد شما مي‏آوردند، و از سوي شما به ديگران مي‏رسيد و هم به شما باز مي‏گرديد. پس، دست ستمكاران را بر خود گشاديد و رشته‏هاي كار خويش به دست آنان داديد، و داوري در حكم الهي را در كف آنان نهاديد تا كارها به شبهت كنند و راه شهوت بسپرند. به خدا سوگند، اگر هر يك از شما را به زير ستاره‏اي بپراكنند، خدا شما را براي روز بد آنان فراهم خواهد آورد.

منبع: نهج البلاغه، ترجمه مرحوم محمد دشتی (ره)، 1385، چاپ اول، انتشارات جلوه کمال، خطبه 105