در بيان صفات پيامبر

امیرالمومنین (ع) در خطبه 160

و من خطبة له عليه السلام - ابْتَعَثَهُ بِالنُّورِ الْمُضِي‏ءِ وَ الْبُرْهَانِ الْجَلِيِّ وَ الْمِنْهَاجِ الْبَادِي‏ وَ الْكِتَابِ الْهَادِي أُسْرَتُهُ خَيْرُ أُسْرَةٍ وَ شَجَرَتُهُ خَيْرُ شَجَرَةٍ أَغْصَانُهَا مُعْتَدِلَةٌ وَ ثِمَارُهَا مُتَهَدِّلَةٌ مَوْلِدُهُ بِمَكَّةَ وَ هِجْرَتُهُ بِطَيْبَةَ عَلَا بِهَا ذِكْرُهُ وَ امْتَدَّ مِنْهَا صَوْتُهُ أَرْسَلَهُ بِحُجَّةٍ كَافِيَةٍ وَ مَوْعِظَةٍ شَافِيَةٍ وَ دَعْوَةٍ مُتَلَافِيَةٍ أَظْهَرَ بِهِ الشَّرَائِعَ الْمَجْهُولَةَ وَ قَمَعَ بِهِ الْبِدَعَ الْمَدْخُولَةَ وَ بَيَّنَ بِهِ الْأَحْكَامَ الْمَفْصُولَةَ فَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِيناً تَتَحَقَّقْ شِقْوَتُهُ وَ تَنْفَصِمْ عُرْوَتُهُ وَ تَعْظُمْ كَبْوَتُهُ وَ يَكُنْ مَآبُهُ إِلَى الْحُزْنِ الطَّوِيلِ وَ الْعَذَابِ الْوَبِيلِ وَ أَتَوَكَّلُ عَلَى اللَّهِ تَوَكُّلَ الْإِنَابَةِ إِلَيْهِ وَ أَسْتَرْشِدُهُ السَّبِيلَ الْمُؤَدِّيَةَ إِلَى جَنَّتِهِ الْقَاصِدَةَ إِلَى مَحَلِّ رَغْبَتِهِ أُوصِيكُمْ عِبَادَ اللَّهِ بِتَقْوَى اللَّهِ وَ طَاعَتِهِ فَإِنَّهَا النَّجَاةُ غَداً وَ الْمَنْجَاةُ أَبَداً رَهَّبَ فَأَبْلَغَ وَ رَغَّبَ فَأَسْبَغَ وَ وَصَفَ لَكُمُ الدُّنْيَا وَ انْقِطَاعَهَا وَ زَوَالَهَا وَ انْتِقَالَهَا فَأَعْرِضُوا عَمَّا يُعْجِبُكُمْ فِيهَا لِقِلَّةِ مَا يَصْحَبُكُمْ مِنْهَا أَقْرَبُ دَارٍ مِنْ سَخَطِ اللَّهِ وَ أَبْعَدُهَا مِنْ رِضْوَانِ اللَّهِ فَغُضُّوا عَنْكُمْ- عِبَادَ اللَّهِ- غُمُومَهَا وَ أَشْغَالَهَا لِمَا قَدْ أَيْقَنْتُمْ بِهِ مِنْ فِرَاقِهَا وَ تَصَرُّفِ حَالَاتِهَا فَاحْذَرُوهَا حَذَرَ الشَّفِيق النَّاصِح وَ الْمُجِدِّ الْكَادِحِ وَ اعْتَبِرُوا بِمَا قَدْ رَأَيْتُمْ مِنْ مَصَارِعِ الْقُرُونِ قَبْلَكُمْ قَدْ تَزَايَلَتْ أَوْصَالُهُمْ وَ زَالَتْ أَبْصَارُهُمْ وَ أَسْمَاعُهُمْ وَ ذَهَبَ شَرَفُهُمْ وَ عِزُّهُمْ وَ انْقَطَعَ سُرُورُهُمْ وَ نَعِيمُهُمْ فَبُدِّلُوا بِقُرْبِ الْأَوْلَادِ فَقْدَهَا وَ بِصُحْبَةِ الْأَزْوَاجِ مُفَارَقَتَهَا لَا يَتَفَاخَرُونَ وَ لَا يَتَنَاسَلُونَ وَ لَا يَتَزَاوَرُونَ وَ لَا يَتَجَاوَرُونَ فَاحْذَرُوا عِبَادَ اللَّهِ حَذَرَ الْغَالِبِ لِنَفْسِهِ الْمَانِعِ لِشَهْوَتِهِ النَّاظِرِ بِعَقْلِهِ فَإِنَّ الْأَمْرَ وَاضِحٌ وَ الْعَلَمَ قَائِمٌ وَ الطَّرِيقَ جَدَدٌ وَ السَّبِيلَ قَصْدٌ

از خطبه‏هاي آن حضرت است - او را برانگيخت با نور رخشا، و برهان هويدا، و راه پيدا، و كتاب راهنما. خاندان او نيكوترين خاندان است، و او بهترين درخت آن درختستان‏ است. شاخه‏هاي آن راست، و ميوه‏هاي آن نزديك و در دسترس همگان است. زادگاه او مكّه است، و هجرت او به مدينه طيّبه. در مدينه نام او بلند گرديد، و دعوتش به همه جا كشيد. او را فرستاد با حجّتي بسنده - كه قرآن است -، و موعظتي كه درمان است، و دعوتي كه جبران كننده زيان است. بدو حكمهاي نادانسته را آشكار كرد، و بدعتها را كه در آن راه يافته بود كوفت و به كنار كرد، و حكمهاي گونه گون را پديدار. پس هر كه جز اسلام ديني را پيروي كند به يقين بدبخت است، و پيوند او با خدا بريده، و به سر در افتادن او سخت. پايان كارش اندوهي است دراز، و عذابي دشوار و جانگداز، و بر خدا توكّل مي‏كنم، توكّلي كه بازگشت به اوست، و از او راه مي‏جويم، راهي كه به بهشت مي‏رساند، و بدانجا كه خواست اوست. بندگان خدا شما را به ترس از خدا و فرمانبرداري او سفارش مي‏كنم، كه نجات فردا در آن است، و مايه رهايي جاودان است. او ترساند و چنانكه بايد ترسانيد، و خواهان ساخت و ترغيب را تمام گردانيد. دنيا را براي شما وصف كرد كه سپري شدني است و نپايد، و از اين بدان گرايد. پس روي بگردانيد، از آنچه شما را در آن شاد مي‏گرداند، كه اندك چيزي از آن همراه شما مي‏ماند، نزديكترين خانه به خشم خداي - قهّار است -، و دورترين آن از خشنودي پروردگار. پس بندگان خدا چشم بپوشيد، از آن كه در پي اندوهها و گرفتاريهاي آن بكوشيد، چه بي‏گمان دانيد كه از شما جدا شدني است و پي در پي دگرگون شدني. پس، از آن بر حذر باشيد چون خيرخواهي مهربان، و كوشنده‏اي كه رنج برد - براي رهايي از چنگ آن -، و پند گيريد بدانچه ديديد، از آنان كه پيش از شما بودند، كه چگونه در خاك غنودند، اندامشان از هم گسيخت، ديده‏ها و گوشهاشان فرو ريخت، شرف و عزّتشان رخت بربست، شادماني و تن آساني‏شان از هم گسست. نزديكي فرزندان به از دست دادن آنان كشيد، و همنشيني همسران به جدا شدن از ايشان انجاميد. نه به هم مي‏نازند، و نه فرزنداني مي‏آورند، و نه يكديگر را ديدار مي‏كنند، و نه در كنار هم به سر مي‏برند. پس بندگان خدا بپرهيزيد، پرهيز كسي كه بر نفس خود چيره است، و شهوت خويش را بازدارنده، و به خرد خود نگرنده، كه كار پيداست و نشانه برپاست، و راه هموار و روشن و راست.

منبع: نهج البلاغه، ترجمه مرحوم محمد دشتی (ره)، 1385، چاپ اول، انتشارات جلوه کمال، خطبه 160