فرق «مدیر پروژه» و «مدیر محصول»
به طور کلی، شباهت ها و وظایف مشترکی بین این دو جایگاه شغلی job possition (مدیر محصول/پروژه) وجود داره؛ چرا که هر دوی آنها «مدیریتی» هستند. ولی خب این به معنی یکسان بودن این دو جایگاه مدیریتی نیست.
خانم رضایی در زیر سوال شما، پیام جالبی رو منتشر کردن، که مدیر محصول در یک کلام، «یار همیشگی محصول» هست. تعریف درست و جالبیه و دقیقا اصلی ترین تفاوتش با مدیر پروژه هم همین هست. ببینید در تیم ها، اغلب جایگاه های مدیریتی (اصطلاحا C-Level)، وظایف خیلی مشخصی ندارند و چارچوب تعریفی شرح شغلشان، کاملا وابسته پروژه هست. برای عنوان مثال از یک حسابدار، برنامه نویس، مدرس و .. یک شرح شغل مشخصی وجود دارد که تک تک وظایفشان به طور دقیق قابل ذکر می باشند. ولی یک مدیر محصول یا پروژه، بسته به نوع پروژه، مقیاس پروژه و تیم پروژه وظایفشان در یک چارچوب مشخص، تغییر میکند.
مدیر محصول
مدیر محصول Product Manager موظف به ساختن محصولی خوب است.
- تعیین استراتژی کلی، جامعه هدف، مقایسه رقبا و تحلیل بازار
- مشخص کردن فازهای پروژه
- نوشتن تسک ها (به صورت کلی) و پر کردن بک لاگ backlog
- مشخص کردن اولویت آنها
- مسئول در برابر بازخورد‌های مشتری
- برگزاری جلسات مورد نیاز با مشتریان و ذی نفعان محصول
- گزارش دهی های مرتبط با تحلیل محصول، رفتار کاربران و بازخورد جامعه هدف
- تیم سازی و شبکه سازی
- کنترل بودجه و مشخص کردن هزینه ها و آورده ی مالی محصول در فواصل زمانی مشخص
همونطور که در بالا مواردی از وظایف یک مدیر محصول رو میبینید، به راحتی میشه فهمید که مدیر محصول کارش اینه که یک محصول رو با تمام مشکلاتی که ممکنه داشته باشه بالا بیاره و برای رشد و بهتر شدنش بجنگه. مدیرهای محصول معمولا تمام چالش و دغدغشون محصولشونه. به روایاتی، یک مدیر محصول، محصولش مثل بچش میمونه و عُرف هست که یک مالک محصول هیچ شغل دیگری نداره و تمام تمرکزش و دغدغه شبانه روزیش روی محصولش هست.
مدیر پروژه
در واقع مدیر پروژه Project Manager، موظف به مدیریت پروژه است. به این معنی که فرایند انجام پروژه به خوبی باید توسط مدیر پروژه مدیریت شود. در اغلب شرکت ها، مدیر پروژه ارتباط درون-تیمی مستقیمی بخش هایی که با پروژه در ارتباط هستند دارد و سعی میکند که فرایند انجام این پروژه را تسهیل بخشد.
به عنوان مثال، در یک شرکت برنامه نویسی، برای مدیر پروژه یک تقاضا (به عبارتی یک demand) مشخص می شود و از وی انتظار میرود که آن را به بهترین شکل برنامه ریزی و مدیریت کند. در ابتدای کار، یک گزارش تخمین زمانی و منابع مورد نیاز برای انجام این تقاضا، از ایشان دریافت می شود. علاوه بر آن، برنامه ریزی و انتساب وظایف به اعضای تیم نیز جزو مسئولیت مدیر پروژه است. مدیرهای پروژه اغلب ارتباط نزدیکی با اسکرام مستر Scrum Master دارند و به صورت روزانه نحوه و سرعت انجام وظایف Tasks را بررسی میکنند و گزارشات مورد نیاز را ثبت می کنند تا در زمان مورد نظر به مافوق خود ارائه کنند.
- دریافت تقاضاها و خواست های دقیق از مدیر محصول
- ارائه گانچارت برای هر فاز از پروژه
- برگزاری جلسات با تیم اجرایی
- وصل کردن تسک ها به اعضای تیم
- مدیریت تیم و حل مشکلات و اختلافات بوجود آمده
- پیگیری انجام تسک ها
- کنترل فرایند انجام کار از جهات مختلف
- ارائه گزارشات مورد نیاز از روند پروژه به مافوق
- حل چالش های به وجود آمده حین اجرای فرایند
در بالا لیستی برخی از وظایف یک مدیر پروژه رو میبینیم که به طور کلی میشه گفت مدیر پروژه یک فردی هست که با تیم ارتباط مستقیم داره و دائما فرایند انجام پروژه رو کنترل میکنه. همچنین ارتباط مستقیمی با مشتری، کارفرما و ارائه در جلسات مختلف نداره. دغدغه هایی از جنس بودجه، نیروی انسانی، منابع مورد نیاز و اولیت بندی تقاضاها هم نداره.
فرق «مدیر محصول» و «مالک محصول»
این تفاوت کاملا وابسته به متدولوژی مدیریت پروژه هست و زمانی «مالک محصول» معنی پیدا میکنه که متدولوژی مدیریت پروژه، اسکرام Scrum باشه. یعنی «مالک محصول» یک گزاره همیشه درست و معنی دار در تمام پروژه ها نیست و کاملا وابسته به متدولوژی مدیریت پروژه هست.
اسکرام
طبق تعریف ویکی‌پدیا از اسکرام:
چارچوب یا فرایند مدل اسکرام یک چارچوب تکرارپذیر و افزایشی برای کنترل پروژه (مدیریت نرم‌افزار) است که معمولاً در زیر شاخه مدل فرایند تولید نرم‌افزار چابک و سریع است؛ و یک نوع مدل تولید نرم‌افزار در مهندسی نرم‌افزار بحساب میرود. اسکرام یک چارچوب تولید نرم‌افزار از سری روشهای تفکر چابک (Agile) می‌باشد.
مالک محصول
همانطور که گفته شد، «مالک محصول» در واقع همون «مدیر محصول» هست که در متدولوژی اسکرام بهش میگن «مالک محصول». پس جایگاه شغلی که براش آگهی منتشر میشه اسمش هست «مدیر محصول»، و اسمی که مدیر محصول رو باهاش صدا میزنن - متدلوژی اسکرام - بهش میگن «مالک محصول». پس هویت، جایگاه و وظایف مالک محصول دقیقا همون چیزاییه که بالاتر به عنوان مدیر محصول گفته شد. همین! :-)
موفق باشید.
